MANASTIR GOMIONICA: Crkva manastira Gomionice je pravougaone jednobrodne
osnove, sa izvana i iznutra polukružnom oltarskom apsidom, užom i nižom od
broda crkve. Dva para masovnih pilastara, prislonjenih uz sjeverni i južni zid
u centralnom prostoru hrama, u dnu kojih se nalaze lučni prolazi, nose podužne
svodove, što unutrašnjosti daje privid trobrodne građevine. Naos je od
|
Manastir Gomionica |
priprate odvojen zidom sa tri
lužna prolaza i jednim velikim lučno zasvedenim prozorom u sredini.
Priprata je iste širine kao i naos, takođe ima pilastare i lukove
prislonjene uz podužne zidove, a u dnu pilastara se, kao i u naosu, nalaze lučni
prolazi. Negdje u sedmoj deceniji prošlog vijeka sa zapadne strane je dozidana
manja jednostavna pravougaona priprata. Tipom svoje osnove gomionička crkva
je tako objedinila tradiciju raškog jednobrodnog zdanja, u ovom slučaju
bez pravougaonih bočnih pjevnica, sa tipom crkve sa prislonjenim podužnim
lucima, kakav je karakterističan za crkveno graditeljstvo u južnim
oblastima, Hercegovini i Podrinju.
Gomionička kupola ima spolja i iznutra cilindričan tambur. Na
tamburu se nalaze četiri uzana, lučno završena prozora, dok se kupola
oslanja na pandantife postavljene na potkupolne pilastare. Težina gornje
konstrukcije gomioničkog hrama postavljena je na duboke lukove prislonjene
uz podužne zidove. Nad pripratom se diže poluobličasti svod, takođe
poduprt prislonjenim lucima, dok je gornja konstrukcija spoljne priprate
mijenjala svoj oblik.negdje oko 1900. godine uz crkvu sa zapadne strane je
dozidan visok zvonik, približno kvadratne osnove, na dva stupca i dva pilastara,
međusobno vezana arkadama. Masivan, po vetrikali izdjeljen na tri zone, sa
okulusima u drugoj i visokim lučno završenim pozorima u trećoj zoni i
sa zvonolikim krovom, ovaj zvonik se uključuje u tokove baroknog stilskog
izraza i time odudara od građevinskog sklopa prvobitnog zdanja.