Površina: 44 000 000 km
Populacija: 3 400 000 000 stanovnika(Azijci)
Azija je najprostraniji(30% zemljine kopnene površine) i najmnogoljudniji(skoro 60% ukupne svjetske populacije) kontinent.Granice su definisane na sjeveru(Arktički okean), na istoku(Pacifik) i na jugu(Indijski okean).Prema konvenciji, smatra se da Ural dijeli Aziju od Evrope na zapadu i da Suecki kanal dijeli Aziju od Afrike na jugozapadu.Cijeli kontinentalni dio nalazi se na sjevernoj hemisferi, samo se Indonezijska ostrva nalaze južno od ekvatora.Sa istoka na zapad kontinent se proteže do 164 stepena geografske dužine.
GEOGRAFIJA
Prirodni položaj
Srednja visina(oko 950 m) je najveća u poređenju sa svim
kontinentima.Centralni dio u potpunosti zauzima najvažniji planinski masiv na
planeti, koji se prostire od Taurusa do Batu arhipelaga obuhvatajući naročito
Himalaje(Everest 8 846 m).Planine ponekad vulkanskog porijekla, obuhvataju
ravnice i visoravni: Anadoliju, Iransku visoravan, Tibet, Ordos, Mandžurijsku
ravnicu.Velike rijeke monsunske Azije stvaraju delte i aluvijalne nanose u
ravnicama.Na sjeveru i jugu, ogromne oblasti ravnica i visoravni povezane su
prisustvom prekambrijskih naslaga kristala(Arabija, Dekan, Istočni Sibir), koji
su ponekad prekriveni debelim sedimentnim slojevima(Zapadni Sibir).
Klima. Raznolikost klime objašnjava se velikim prostiranjem po geografskoj širini.Na sjeveru dominira sibirska klima, veoma surova u zimskom periodu.Tlo, u dubini konstantno zaleđeno, pokriveno je suvom i siromašnom vegetacijom, tundrom(nakon koje slijedi tajga prema jugu).Na jugu Arabije i Kaspijskog mora do Gobija vlada pustinjska, ili najmanje sušna klima.Cijeli jugoistok, koji je topliji, pod uticajem je monsuna koji donosi ljetnje kiše, a koje su od suštinskog značaja za poljoprivredu.Guste šume djelimično pokrivaju ostrvske zemlje(naročito Borneo i Sumatru), koje su neprestano i obilno izložene padavinama.
Stanovništvo. Kina i Indija su bez sumnje dvije najmnogoljudnije zemlje na planeti i danas zajedno imaju više od 2 milijarde stanovnika(što čini vise od trećine populacije u svijetu).Indonezija se nalazi na četvrtom mjestu, Japan na sedmom.Šta više, demografski priraštaj uvećava se u globalu(približno 2% godišnje).Stanovništvo je još pretežno ruralno.Ako prosječna naseljenost prelazi 70 stanovnika po kvadratnom kilometru, veoma velike oblasti su ispod te granice: Ruski Sibir, neke zemlje Srednjeg Istoka.Nasuprot tome, naseljenost je velika u monsunskoj Aziji(Indija, Japan, Bangladeš, Istočna Kina).
Privreda. Globalni demografski problem i pretežnost ruralnog življa objašnjavaju i nadmoćnost uzgajanja prehrambenih kultura kao i njihova intenzivna svojstva(naročito u deltama).Pirinač je ceralija monsunske Azije, žito zauzima suštinsko mjesto i značaj u manje toplim kao u oblastima sa manje padavina(Istočna Azija i naročito zapad visoravni Indo Ganga kao i središnji dio sjeverne Kine).Međutim Azija posjeduje nekoliko velikih plantažnih kultura koje snabdijevaju veći dio svjetske proizvodnje čaja, prirodnog kaučuka.Energetski resursi su od lokalnog značaja(ugljovodonik na Srednjem Istoku, u Zapadnom Sibiru, Indoneziji; kameni ugalj u Rusiji(Kuzbas) i u Kazahstanu, u Kini i Indiji), međutim skoro sasvim odsustvuju u Japanu, jedinoj velikoj industrijalizovanoj zemlji.
|
|
|
|
|
|