Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Sjeverne Irske (UK) je država u zapadnoj Evropi, obično poznata kao Ujedinjeno Kraljevstvo, ili manje tačno kao Velika Britanija ili Britanija. Ujedinjeno Kraljevstvo je nastalo nizom Zakona o uniji (Act of Union), koji su ujedinili Englesku, Škotsku i Vels sa Sjevernom Irskom (Ostali su se dijelovi Irske izdvojili iz UK 1922. godine).

UK je smješteno na sjeverozapadnoj obali kontinentalne Evrope, okruženo Sjevernim morem, Engleskim kanalom i Atlantskim okeanom. Pod suverenitetom Ujedinjenog Kraljevstva, iako nisu njegov dio, su zavisne teritorije - Kanalski otoci, otok Man te niz prekomorskih teritorija.

Velika Britanija, ili kako se ponekad naziva Britanija, je geografski naziv za područje koje obuhvata Englesku, Vels i Škotsku. Britanska ostrva je geografski naziv grupe ostrva, kojem pripadaju Velika Britanija, Irska, ostrva Man, Wight i Orkney, Hebridi, Shetland, Kanalski otoci i drugi.

 

Prirodno- geografska obilježja

U prošlosti dok se život Evrope odvijao uz Sredozemlje geografski položaj Ujedinjenog Kraljevstva je bio periferan. U doba velikih geografskih otkrića, a posebno nakon otkrića Amerike položaj na Atlanskom okeanu postaje jako važan jer je ostrvo Velika Britanija služilo kao odskočna daska na putovanju iz Evrope u Ameriku. Ostrvski položaj je imao i pozitivne (širenje zaraznih bolesti, odbrana od napadača) i negativne (izolovanost) strane.

UK se nalazi uz najprometniji dio svjetskog mora - Engleski kanal (franc. La Manche) što u današnje doba predstavlja izuzetno povoljan saobraćajno-geografski položaj. Sa druge strane Kanala nalazi se najrazvijeniji dio Evrope čiji pozitivni uticaji povoljno djeluju na privredni i društveni razvoj. Povoljan saobraćajno- geografski položaj od UK je stvorio svjetsku velesilu, a danas ga održava u samom vrhu.

Reljefna obilježja

Britanska ostrva su starog paleozoijskog i mezozoijsko postanka. Uzvišenja su snižena i zaobljena, a stijene su izrazito bogate rudama što je posebno pozitivno uticalo za vrijeme Prve industrijske revolucije.

U reljefu Velike Britanije ističu se visoravni (highlands), pobrđa (uplands) i nizine (lowlands).

Visoravni su planinski prostori čije visine prelaze 1000 metara, a nalaze se u sjevernom dijelu Škotske (najviši vrh Ben Nevis, 1343m) i nešto malo u sjevernom Velsu. Planine su ogoljele, te su vrlo slabi uslovi za proizvodnju hrane zbog čega su i vrlo rijetko naseljene. Visoravni se koriste za ispašu ovaca.

Pobrđe se sastoji od Južnog škotskog pobrđa i Penina u Engleskoj. Pobrđa su stara gromadna gorja, blago valovita i prekrivena travama, a ne prelaze visinu od 1000 metara. Penini su nastali kaledonskom orogenezom te su bogati rudama, a pogotovo ugljem što je krajem 18. i početkom 19. vijeka bio temelj Prve industrijske revolucije.

Nizije- na sjeveru se nalazi Centralna škotska nizija, a na jugu ostrva Engleska nizija. Centralna škotska nizija je najgušće naseljeni dio Škotske gdje se nalazi većina škotskog stanovništva. Na plodnom tlu su povoljni uslovi za razvoj poljoprivrede, a razvoj industrije su olakšala bogata nalazišta uglja. Na jugu Velike Britanije nalazi se Engleska nizija- gdje je najveća koncentracija stanovništva i industrije. Na dodiru Penina i Engleske nizije smjestio se Birmingham- najjači industrijski centar Kraljevstva. U južnom dijelu nizije nalazi se London- politički privredni centar UK.

Sjeverna Irska pretežno je brdovita s brojnim plodnim nizijama. Najveća koncentracija stanovništva je u dugo podijeljenom obalnom gradu Belfastu. Nizije se koriste za poljoprivrednu proizvodnju, a brdski pašnjaci za ispašu stoke.

Prirodna osnova

Na današnji izgled Britanskog otočja u značajnoj mjeri je uticalo ledeno doba, kad se ledeni pokrov protezao sa sjevera Evrope i na Britanska ostrva, na jug sve do današnjeg toka rijeke Thames. Po završetku ledenog doba izdiže se nivo mora, pa Velika Britanija i Irska postaju ostrva. Potapanjem dolina i dijelova ravnica nastaju veliki zalivi. Na zapadnoj obali Škotske nastali su fjordovi, a takođe i klifovi.