PARNASOVSTVO

Parnasovstvo je dobilo ime po Parnasu, mitolo{kom brijegu muza, ~ime pjesnici ovog stila isti~u svoju povezanost sa antikom. Vremenski predhodi simbolizmu,ali strogo uzev{i , parnasovstvo i nije moderna stilska orijentacija. Me|utim, neki su simbolisti po~injali kao parnasovci, a u jugoslovenskoj knji`evnosti, posebno u srpskoj knji`evnosti, parnasovstvo je bilo va`na odlika pjesnika iz tog vremena moderne.Sredinom pro{log vijeka , paralelno sa realizmom i ne{to prije prije prvih simbolista, grupa francuskih pjesnika sara|ivala je na zajedni~kim zbirkama pjesama, objavljenim 1866. , 1869. i 1876. pod nazivom Savremeni Parnas("Le Parnasse contemporain"). Ovi pjesnici, Teofil Rotje, Teodor de Banvil, Lekont de Lil i dr. , vide u umjetnosti cilj svoga postojanja, ona im je smisao `ivota i ~ini ~istiju i uzvi{eniju stvarnost.Oni su veliki protivnici svake utilitarnosti poezije.Zala`u se da poezija bude bezli~na , objektivna, hladna , uzvi{ena i veliki zna~aj daju savr{enstvu forme. Iz spolja{njeg svijeta , kao dekor za svoje pjesme , zanimaju ih : anti~ko doba i teme iz istorije i mitologije,kao i egzoti~na priroda . Mada su se razlikovali jedni od drugih u ciljevima ,ipak ih je spajala te`nja za jasnim i ~istim formama.

SIMBOLIZAM

Kao knji`evna {kola i pravac javlja se 80tih godina u Parizu,ta~nije 1880 god.mada se simbolisti~ke tendencije javljaju jo{ u romantizmu. Za~etnikom simbolizma smatra se Bodler, a njegovim nasljednicima Artur Rembo i Stefan Malarme. Svoja raspolo`enja i osje}anja , ali i dublju i vi{u stvarnost koju slute iz konkretnog svijeta, oni nastoje da se izraze uz pomo} vizija i simbola. U svijetu ideja pivla~e ih nedoku~ive sile, ono {to je ljudskom umu neshvatljivo i {to se samo sluti,a te sile osje}a prije svega du{a.Poezija vi{e nema zadatak da opisuje i pokazuje , nego da sugeri{e , nagovje{tava, pa i zbunjuje. Veliki zna~aj pridaje se muzici, a javlja se i tzv. slobodan stih,stih oslobo|en svih tradicionalnih zakona.Broj slogova i ritam stiha prilago|avaju se pjesnikovom raspolo`enju i osje}anjima koja `eli da izrazi. Simbolizam u teoriji i praksi negacija naturalizma i realizma , manifestuje se u teorijskim spisima i poeziji simbolista - pjesnika ovog pravca tzv. "dekadenata". Teofil Rotje je prvi upotrijebio rije~ "dekadent" za poeziju [arla Bodlera , pa je protivnicima novoga ova rije~ postala sinonim negativnog. Ali jedna grupa tzv. "ukletih pjesnika" svojim shvatanjima i manifestima i samom poezijom,iskazala je nekoliko bitnih odlika simbolizma.Bodler-teoriju sinestezije i univerzalne analogije, Verlen - teoriju obojenog zvuka ,Rembo se zala`e za "alhemiju rije~i" ,Malarme posebno isti~e zna~aj muzike kao prave su{tine poezije .Tako analogija ,sugestija i muzika postaju osnovna na~ela simbolizma.

IMPRESIONIZAM

 Impresionizam je drugi zna~ajan,sa simbolizmom paralelan,stilski pravac,koji se ispoljio u ve}ini evropskih knji`evnosti pred kraj XIX vijeka. U korijenu rije~i impresionizam je latinska rije`-impressio {to zna~i u prevodu utisak,a ime je dobio 1874 god. po slici Klod Monea- Impresija ili Ra|anje sunca.Impresionisti nastoje {to neposrednije i bolje da predstave svoje ~ulne utiske, predstave i raspolo`enja uz pomo} {to vi{e detalja,nijansi , sjen~enja,koriste}i bogata glasovna,jezi~ka i stilska sredstva.Po tom bogastvu figura i svje`em stilu bliskom muzici , impresionisti su srodni simbolistima . Me|utim , oni se vi{e koncentri{u na ~ulne kvalitete , dakle , strana im je apstrakcija a te`i{te je na konkretnoj slici neposrednog li~nog do`ivljaja. Odnosno , karakteri{e ga osjetljivost, rasplinutost , igra svjetlosti i sjenki, melanholija i sjeta. Cilj impresioniste nije prikazivanje objektivnog svijeta,ve} emocije koje on izaziva. Oni smatraju da se zadatak umjetnosti sastoji u {to ~istijem i vjernijem prikazivanju i reprodukciji ~ulnih utisaka (vra}anje prirodi ) i do`ivljavanja. Najzna~ajniji predstavnici ovog pravca su: [arl Bodler , Pol Verlen,Artur [nicler,Peter Altenberg,Rihard De{el i dr.

DEKADENCA

Dekadenca je vi{e stav i vid stvarnog `ivota pjesnika, nego stil. Ona je pravac u modernoj knji`evnosti koji se sastoji u izumiranju zdrave ~ulnosti , usljed prenadra`enosti `ivota, i u tra`enju vje{ta~kih dra`i.U knji`evnosti obilje`ava fazu razvoja simbolizma u Francuskoj u Evropi pri kraju XIX vijeka. Dekadenti izra`avaju ogroman prezir prema svakodnevnom i obi~nom `ivotu , inspiraciju tra`e u vje{ta~kom raju, ~esto pose`u i za drogom.Oni, s jedne strane ,izra`avaju prezir i dosadu prema duhovnom i materijalnom bespu}u u koje su ,po njihovom mi{ljenju, za{li dru{tvo i civilizacija,a s druge strane njeguju poeziju,visoko cijene}i sve {to je uzvi{eno , estetizovano i izvje{ta~eno . Dekadenca je , zapravo, opisana kao stanje duhovnog klonu}a i beznadja.

Dekadentima su nazivani:Pol Verlen,Stefan Malarme,[arl Bodler i Artur Rembo.Oni su bili poznati po svojim istupima u dru{tvu u obliku raznih morbidnosti,perverzija,bizarnosti i njihovog tkz."slobodnog morala".

 
BACK