U okviru uzeg urbanog podrucja formirane su 4 glavne zone grada i to:

1. Zona stanovanja ( stambena naselja)
2. Zona rada (fabrike: "Incel", "Vrbas", "Vitaminka","Jelsingrad")
3. Stambeno-poslovna zona (oko gradskog centra)
4. Zona rekreacije (oko Vrbasa i gradski parkovi)

Gustina naseljenosti stambenih naselja je sljedeca: Starcevica, Mejdan, Hiseta – prosjecno 150-200 stanovnika na 1km2, Tunjice, Sargovac, Drakulici, Motike – ispod 100 stanovnika na 1km2, Pobrdje i Laus – 30-50 stanovnika na 1km2, Petricevac i Paprikovac – 50-100 tanovniak na 1 km2, Novakovici, Vujnovici, Zaluzani – 10-25 stanovnika na 1km2, Budjak i Rosulje – 50-100 stanovnika na 1km2.

U radnoj zoni grada postoje manja naselja kao sto su Ada, Madjir, Cesma, Delibasko selo cije gustine naseljenosti su ispod 10 stanovnika na 1km2 ali sa tendencijom opadanja. Periferni dijelovi grada su slabo naseljeni a narocito naselja u istocnom pojasu: Prijecani, sume Trapista, Cesma, sume Vrbanje, pa sve na jug do suma Starcevice, te na jugozapad u podrucju sume Sibovi, Karanovac, Novoselija, Gornji Seher.Debeljaci, Presnjace i Vrbanja su djelimicno izdvojeni i u njima je zastupljen iskljucivo individualni nacin izgradnje a gustina naseljenosti se krece do 10 stanovnika na 1km2.

U arhitekturi Banja Luke ostali su tragovi gotovo svih epoha kroz koje je prosao grad.Najupecatljiviji su oni od XVI vijeka pa nadalje koji poticu iz vremena turske i austrougarske okupacije, dok su tragovi srednjovjekovnog i rimskog neimarstva brojni ali nedovoljno prouceni.Banja Luka u arhitektonskom smislu ima tri bitne komponente.Prva se zasniva na elementima starog turskog graditeljstva, drugu cine objekti nastalii po srednjovjekovnim uzorima, dok treca komponenta odrzava savremena arhitektonska shvatanja i tendencije.Medju najvaznije urbanisticke objekte ubrajaju se tvrdjava Kastel, spomenik Petru Kocicu, spomenik Kraisnicima na Sehitlucima (Banj brdo) i spomen-biste istaknutim republicistima i revolucionarima:Vasi Pelagicu, Veselinu Maslesi, Radi Vranjesevicu.