El Escorial se nalazi 40 km sjeveroistocno od Madrida. Nekada su tu bili rudnici ( escor znaci pepeo). Izgradio ga je kralj Filip II kao svoju rezidenciju u cast pobjede nad Holandjanima 1562. godine. Gradnja je trajala 26 godina. Posvecen je Svetom Lorencu, jer je Filip II upravo na njegov dan izvojevao pobjedu. Kasnije je on tu proveo u zatocenistvu 14 godina, sve do svoje smrti, raspadajuci se ziv. Raster plana je u obliku resetke, koji simbolicno podsjeca na lomacu na kojoj je mucenickom smrcu umro Sv . Lorenco. Gradnju su izveli po uzoru na italijansku visoku renesansu Huan Batista de Toledo i Huan de Herera. Po ovom posljednjem, stil primjenjen na zgradu dobio je ime Hererin stil, koji odbacuje sve dekorativne elemente i djeluje strogo i hladno svojim teskim, ogoljenim povrsinama. Ova ogromna palata sa 16 dvorista ima 1100 soba, 2 673 prozora, 1200 vrata, 86 stepenista i 88 vodoskoka. Ako bi pjesak htio da prodje svim hodnicima , morao bi da propjesaci 130 km. Gradjevina ima pravilan pravougaoni tlosrt sa cetiri ugaona tornja. U jedinstvenom kompleksu obuhvata manastir San Lorenco , crkvu, mauzolej i kraljevsku palatu. U dvorcu se nalazi citava zbirka umjetnickih djela. Osim djela domacih majstora Eskorijal sadrzi i mnostvo djela stranih umjetnika. Zidovi manastira su ukraseni freskama najvecih majstora toga doba, a u kapeli je mramorno raspece od Benventua Celnija. U sakristilji su zastupljeni Ribera, El Greco, Ticijan, Bos, Veronez, Velaskez, Tintoreto, Van der Vejden i dr. Mnoge dvorane krase tapiserije ogromnih razmjera s motivima Gojinih slika, zatim Rubensovih i drugih. Na njima su takodjer prikazani veliki dogadjaji spanske proslosti, kao npr. " Bitka kod Lepanta ", zatim " Borba Izabele sa Arapima " , kao i druge. Tu je i porodicno stablo Filipa II, zatim Karla V, te prostorije kcerke Filipa II Izabele. 

Posljednje godine zivota Filip je proveo u skromnoj sobi pored oltara cija su vrata bila stalno otvorena kako bi mogao da prati crkvene sluzbe. Umro je od gangrene na nogama. Jos se cuva njegova stolica, na kojoj je nosen punih 7 dana od Madrida do Eskorijala. 

Mauzolej kraljeva pocev od Karla V, nalazi se 13 metara ispod glavnog oltara. Tamo su ostaci svih spanskih kraljeva, osim dvojice, cija su tijela sahranjena u Granadi. Jos 4 sarkofaga su prazna, a kad se oni popune, treba da se ugasi dinastija u Spaniji. U mauzoleju su muske krunisane glave, a od zenskih samo one koje su imale potomstvo. Kraljica nerotkinja nije mogla biti tamo sahranjena. Spanski kraljevi su porijeklom od dvije loze : Burboni I Habzburzi. Kada se preko 86 stepenika spusti u mauzolej, s lijeve strane su sahranjeni nosioci krune, a s desne supruznici. Princevi i princeze bez poroda sahranjivani su u posebnoj prostoriji, a princevi i princeze umrli do sedme godine zivota u posebnoj grobnici koja nosi ime " Torta " , valda zbog oblika. 

U predvorju ambasadora nalaze se mnogi crtezi i vrata radjena 1567. g. sa 23 vrste ugradjenog drveta i sa izuzetno lijepim inkrustacijama. 

Prijestona dvorana , u toj ulozi od 1541. godine, s mapama Spanije razdoblja od 1542. do 1945. godine, takodjer je u tapiserijama. U toj dvorani je i " suncani sat " , koji je kralju sluzio da se zastiti od pretjerano govorljivih ambasadora i drugih posjetilaca. To je jedna graduisana letva na koju padaju svjetlosni zraci , tako da se po sijenci moze mjeriti vrijeme. 

Ovo sto je ovdje iznjeto, samo je mali, ali najvazniji dio Escorijala, tog ogromnog zdanja zatvorenog u sebe. Pomenimo na kraju i njegove vrtove, koji poput palate, odisu strogoscu linija i formi.