Napad na Poljsku i njena podjela
"Znanje.org" ne odgovara
za sadrzaj pojedinacnih stranica.
Prvog septembra 1939. godine Njemačka je napala Poljsku. Pod pritiskom poslanika Donjeg doma i preuzetih obaveza prema Poljskoj, premijer Velike Britanije Čemberlen bio je prisiljen da 3.septembra objavi rat Njemačkoj. Francuska je istog dana učinila isto, pa se to računa kao početak Drugog svjetskog rata. Koristeći najsavremeniju vojnu tehniku (tenkove, oklopne transportere i avijaciju), Njemci su od prvog dana napada na svim frontovima potiskivali Poljake i nanosili im velike gubitke. Ma da su Poljaci pružali žilav otpor i pokazivali prave primjere herojstva, hrabrost nije mogla nadoknaditi nedostatak ljudstva i tehnike. Poljska avijacija je bila onesposobljena za dva dana, i potpuno uništena za dve nedelje. Varšava je 25. septembra, skoro potpuno nezaštićena, bombardovana čitavog dana. Hitler je izvšio inspekciju svojih trupa u Varšavi 5. oktobra 1939. godine. Prema tajnim odredbama pakta Ribentrop -Molotov, Crvena armija je 17. septembra 1939. godine izvršila upad u Poljsku, zaposjevši zapadnu Bjelorusiju i zapadnu Ukrajinu. Tako je Poljska, podijeljena između Njemaca i Rusa, nestala s geografske karte kao samostalna država Evrope. Sovjeti su u oktobru 1939, na osnovu sporazuma s vladama Estonije, Letonije i Litvanije, stavili ove države pod svoju kontrolu i zaštitu, što je značilo dozvolu ulaska sovjetskih trupa u ove zemlje i čak preuzimanje vlasti u koliko bi zapretila opasnost od Nemaca. Posle neuspjelih pregovora, kojima su Sovjeti od Finske tražili neke teritorije radi zaštite lenjingradske (petrogradske) oblasti od eventualnog napada s te strane, SSSR je 30. novembra 1939. napao Finsku. Sovjetske snage su bile nadmoćnije i vjerovalo se da će rat lako dobiti. Međutim, rat se odužio, uz velike gubitke na obe strane. Finci su pružali snažan otpor, a Rusi su bili primorani da dovlače nove snage. Finska je konačno kapitulirala 12.marta 1940. godine.
Okupacija zemalja sjeverozapadne Evrope
| Posle usjpešno izvršene okupacije Poljske, Hitler je odmah počeo pripreme za rat, protiv Norveške, Danske i ostalih zapadnih zemalja. Od samog početka rata Norveška je pokušavala da se izbori za neutralnost, ali njen geografski položaj i konfiguracija zemljišta bili su primamljivi za Njemačku, kao i za Britaniju i Francusku. Zato je Hitler već 1.marta 1940. izdao naređenje za okupaciju Danske. Njemci su posle izvršenih priprema aprila 1940. napadali Norvešku i za nepun mesec dana je osvojili. U istom periodu bila je okupirana i Danska. Engleske i francuske jedinice reagovale su tek pošto su nemačke snage zaposele najvažnije strateške tačke Norveške. Sa savezničkim snagama evakuisali su se norveški kralj i dio norveških snaga, koje su u inače kratkotrajnom ratu pružile jak otpor Nemcima. Vidkun Kvisling postao je premijer svoje porobljene zemlje, pružajući svestranu podršku neprijatelju. Po završetku rata pogubljen je kao izdajnik naroda. Tokom čitave okupacije u Norveškoj je organizovano djelovao pokret otpora. U tim teškim danima stvoreni su čvrsti prijateljski odnosi između naših interniraca i članova pokreta otpora. Posle munjevitog usjpeha njemačke vojske u jesen 1939. i, naročito, proleće 1940, Hitler je napao Francusku i zemlje Beneluksa (Belgiju, Holandiju i Luksenburg) 10. maja 1940. Tada su zapadne zemlje uvidele da im je fašizam opasniji neprijatelj od sovjetskog komunizma. U to vreme na čelo britanske vlade dolazi Vinston Čerčil. Koristeći preimućstvo tenkovskih jedinica i njihovu koncentraciju na određenim pravcima, uz svestrano sadejstvo avijacije i padobranskih jedinica, Njemci su težište svog napada u Holandiji usmerili na Roterdam i na glavni aerodrom koji su, kao i mostove preko reke Meze (Mase), osvojili padobranci. Holandija je 15. maja bila pokorena. Iako su Belgija i Holandija proklamovale neutralnost, istog dana su napadnute. Posle izvesnih otpora i neblgovremene pomoći saveznika, Belgija je 28.maja okupirana. |
|
Slom Francuske
Pripremajući se za rat protiv Njemačke, francuska vrhovna komanda je predpostavljala da Njemci neće napadati sa sjeverozapadnih granica, to jest preko Holandije i Belgije, koje su proglasile neutralnost, nego sa pravca sjevera i sjeveroistoka. Stoga su Francuzi tu koncentrisali svoje glavne snage. Postojala su jaka odbrambena utvrđenja među kojima i čuvena Mažino-linija, koja je smatrana nesavladivom. Zaobilazeći te utvrđene granice Nemci su iznenadnim napadima preko Holandije i Belgije jakim i brzim mehanizovanim jedinicama, uz podršku avijacije, veoma brzo prodrli na francusku teritoriju. Druge oklopne jedinice su pod komandom Romela prodrle preko Ardena i već 12. maja probile sve obrambene položaje i umarširale u Francusku. Sledećeg dana su ove jedinice na nekoliko mesta prešle Mezu, a zatim zagospodarile velikim međuprostorom (80 km) između dve francuske armije. Koncentričnim napadima Nemci su postepeno zauzimali sve povoljnije položaje i opkoljavali pojedine savezničke grupacije. Napad na Denkerk ( gde su se nalazile britanske i deo francuskih snaga) i njegova evakuacija počeli su 27.maja 1940. Uz velika naprezanja i požrtvovanje, iz Denkerka je u Britaniju evakuisano 558 000 ljudi od kojih su jedna trećina bili Francuzi. Po završetku denkerske operacije Njemci su otpočeli seriju napada na jug i, uporedo s napadima na Alzas, potpuno razbili francusku armiju. Već 14. juna ušli su u Pariz. Velika Britanija je do 11. juna evakuisala svoje trupe s kontinenta. Istog dana je i Italija objavila rat saveznicima, a njene trupe su prešle na teritoriju Francuske. Predsednik francuske vlade Reno je već 16. maja podneo ostavku, a maršal Peten preuzeo njegovu dužnost i odmah Nemcima ponudio primirje. Posle sastanka Hitlera sa Musoilinijem u Minhenu, Francuzima su u ultimativnoj formi ponuđeni uslovi za primirje, koji su značili bezuslovnu kapitulaciju. Potpisivnje kapitulacije (22.juna 1940.) obavljeno je na istom mestu gde je 1918. godine Nemačka potpisala svoju bezuslovnu kapitulaciju. Međutim, ovu kapitulaciju i marionetsku vladu maršala Petena, sa sedištem u Višiju (koja je delovala u južnoj Francuskoj, obuhvatajući 1/3 celokupne teritorije, dok su drugi delovi Francuske bili pod okupacijom Njemaca, a djelimično i Italijana) nije prihvatio francuski narod niti general De Gol, koji je s evakuisanim snagama i dijelom snaga iz francuskih kolonija nastavio rat protiv Sila osovine sve do njihovog poraza.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
