Opštine i gradovi
Republika Srpska se sastoji iz 61 opštine i dva grada, Banje Luke i Istočnog Sarajeva (čine ga opštine: Istočni Stari Grad, Istočna Ilidža, Istočno Novo Sarajevo, Pale, Sokolac i Trnovo). Grad Brčko (38.479) nalazi se u Distriktu Brčko, koji je zvanično pod zajedničkom upravom Republike Srpske i Federacije Bosne i Hercegovine.
Mnogi gradovi Republike Srpske su u vrijeme rata u Bosni i Hercegovini dobili prefikse izvedene od pridjeva srpski: Srpski Brod (Brod), Srbinje (Foča), Srpsko Sarajevo (Istočno Sarajevo), itd. Kasnije su mnogim od ovih gradova vraćena stara imena ili su dobili nova imena bez prefiksa srpski. Primjera radi, današnji Brod se prije rata zvao Bosanski Brod, da bi mu tokom rata ime bilo promijenjeno u Srpski Brod, a danas se zove samo Brod.
Banja Luka se nalazi u sjevernozapadnom dijelu Republike Srpske. Smješten je na 44° 57’’ sjeverne geografske širine i 17° 11’’ istočne geografske dužine, na nadmorskoj visini od 163 m. Svojom neobično izduženom panoramom prati donji tok rijeke Vrbas, koja se 50 km sjeverno od Banje Luke ulijeva u Savu. Opštine sa kojima graniči: Laktaši, Čelinac, Kneževo, Mrkonjić Grad, Prijedor, Srbac.
U istorijskim izvorima se nalaze podaci da
se na području današnjeg grada nalazio Vrbaski grad, koji se spominje 1244.
godine, dok se grad pod ovim imenom spominje 1494. godine od strane ugarskog
kralja Ladislava II. Kroz svoju burnu istoriju, grad Banja Luka je nekoliko puta
bio okupiran. Godine 1528. turske trupe su zauzele Banju Luku, koja je ostala
pod njihovom okupacijom u narednih 350 godina. 1878. godine bila je zauzeta od
strane austro-ugarske.
Njemačke trupe su okupirale Banju Luku 1941. godine i to je trajalo do 1945.
godine. Od 1991.-1995. godine Banju Luku je zahvatio rat na prostorima bivše
Jugoslavije. Poslije raspada zajedničke države došlo je do mnogobrojnih promjena
i turbulencija.
U svojoj burnoj istoriji grad je doživio i
katastrofalni
zemljotres 26. i 27. oktobra 1969. godine, u kojem je uništen veliki broj
objekata.
Renesansni period Banja Luka je imala jedino za vrijeme vladavine prvog bana
Vrbaske banovine Svetislava - Tise Milosavljevića, koji je od kasabe za pet
godina napravio i omogućio nagli razvoj grada. U tom periodu, izgrađeni su
mnogobrojni reprezentativni objekti, kojima se i danas ponosi Banja Luka.
Svetislav -Tisa Milosavljević je ostavio pečat, koji i danas nosi Banja Luka -
ljepotica na Vrbasu.