Kao što su skoro sve uglednije porodice
crnogorske tokom vremena doseljene u Crnu Goru iz drugih srpskih zemalja,
tako je doseljena i porodica Petrovića Njegoša, i to, prema predanju
koje se u toj porodici čuva, iz Bosne, iz mjesta Zenice. Pretpostavlja
se da se doseljenje desilo u doba vladavine Ivana Crnojevića
(1471-1490.). Po doseljenju su se nastanili u Njegušima u Katunskoj
nahiji.
O porijeklu i životu ove porodice pre njihovog doseljenja u Crnu Goru
malo je poznatog, osim što predanje kazuje, da su za neko kratko vrijeme
pre doseljenja boravili u Trebinju, a zatim na Njegoš planini, u
mjestu Muževice. Po toj planini su i dobili dinastičko ime koje je prvi
upotrebio vladika Danilo I kad je išao u Rusiju. Sudeći po jednom
potpisu vladike Danila I, gdje se on naziva „Vojvodić srpske zemlje“,
može se pretpostaviti, da je to bila jedna od starih vlastelinskih
srpskih porodica, koja je, kao i mnoge druge, zbog prilika koje
nastadoše u Bosni, pošto je Turci zauzeše, napustila svoje staro
sedište.
Prošla su verovatno tri do četiri naraštaja, dok se u toj porodici rodio
Radul (koji je u kaluđerstvu uzeo ime Petar), po kojem se i nazvaše
Petrovići.
Unuk ovoga Petra, a otac vladike Danila, Šćepan Kaluđerović, bio je knez
Njeguški, a osim toga često je bio u izaslanstvu po narodnim poslovima
kod patrijarha u Peć i zbog toga je, kao i zbog svoje pravičnosti i
odlučnosti stekao velik glas i poštovanje u narodu.
Šćepan je, pored druge dece, imao sina Nikolu (docnije vladiku Danila),
koji se je kao mladić vaspitavao i učio u cetinjskom manastiru, ali
pošto Sulejman-paša skadarski razruši ovaj manastir, 1692. godine,
Nikola se opet povrati kući svojih roditelja.
Kraj XVII veka bio je uopšte najkritičniji trenutak u istoriji Crne
Gore. S poslednjem kamenom manastira Ivana Crnojevića porušen je i
poslednji osnov one Crne Gore, koju Crnojevići zasnovali behu. Krajem
godine 1696. Crnogorci se skupe na sabor, da biraju sebi gospodara i
vladiku, te je njihov izbor pao na Nikolu (Danila I) Petrovića Njegoša.
Ta porodica dala je Crnoj Gori do danas sedam vladara, pet od ovih
vladara bili su u isto doba i crkveni poglavari - mitropoliti. Oni su
bivali vladari pre, nego što su uzimali na sebe to visoko crkveno
dostojanstvo, u kojem je bila sjedinjena vlast crkvenog i državnog
poglavara. Tako npr. vladika Danilo bio je tri godine od naroda izabrani
gospodar, pa je tek poslije toga vremena primio mitropolitsko
dostojanstvo. Između 1830. i 1833. vladika Rade nazivao se: „Božjom
milošću, ja đakon Petar II Petrović-Njegoš, Gospodar Crnogorski“, pa je
tek docnije postao mitropolit. Osim toga, oni se nisu ni oblačili,
izuzevši Svetog Petra Cetinjskog, kao crkveni poglavari, već su nosili
narodno ruvo i oružje. I Sveti Petar u doba rata nosio je narodne
haljine i oružje.
Po hronološkom redu oni su sledili ovako:
vladika i mitropolit Danilo I Petrović Njegoš (1697—1735)
vladika i mitropolit Sava Petrović Njegoš (1735—1782)
vladika i mitropolit Vasilije Petrović (1750—1766)
vladika i mitropolit Petar I Petrović Njegoš (Sveti Petar Cetinjski),
(1782—1830)
vladika i mitropolit Petar II Petrović Njegoš (1832—1851)
knez Danilo Petrović (1851—1860)
kralj Nikola I Petrović (knez 1860—1910. i kralj 1910—1918)