|
|
|
Miloš Teodorović, od 1910. godine prozvan Obrenović, vojvoda Karađorđev (1811-1813), knez (1815-1839), ponovo knez (1858-1860) Miloševo prezime je bilo Teodorovic. Prezime Obrenovic preuzeo je 1810. godine, posle smrti svog brata od ujaka Milana. Pretpostavlja se da je to uradio jer je Milan, kao istaknuti vojvoda, imao veliki ugled u narodu. Uz njega je Miloš prošao kroz gotovo sve veće bitke u Prvom srpskom ustanku. Zbog pokazane hrabrosti, Karađorđe mu je poverio Uzicku nahiju na upravu i odbranu.Posle propasti ustanka Miloš je bio jedini od istaknutijih vojvoda koji je ostao u Srbiji. Dobio je amnestiju od Turaka i postao oborknez Rudničke, a zatim Pozeške i Kragujevačke nahije. Godine 1815, 23. aprila Miloš je stao na celo Drugog srpskog ustanka. Ucestvovao je u najvažnijim bitkama i licno vodio pregovore sa Turcima. Tako je 25. oktobra 1815. godine sklopio usmeni dogovor sa Ali-pašom o mešovitoj srpsko-turskoj upravi u Beogradskom pašaluku. Dogovor je regulisan posebnim fermanom, kojim je Srbija i zvanicno dobila nekoliko znacajnih povlastica.Miloš nije birao nacina da ucvrsti svoj položaj i da izbori što vecu autonomiju za Srbiju. Turke je potkupljivao, a potencijalne konkurente za vlast je uklanjao.Kada je jula meseca 1817. godine u Srbiju tajno došao Karađorđe radi dogovora o organizovanju zajednickog ustanka Grka, Srba i Bugara, Miloš je iz "drzavnih razloga" naredio da se Karađorđe ubije.Upornom diplomatijom i uz mnogo politickog takta, Miloš je 1830. zadobio poseban sultanov akt o delimičoj unutrašnjoj samoupravi i slobodnoj školi, takozvani Hatišerif. Posebnim beratom Milošu je bilo priznato nasledno kneževsko dostojanstvo.
Iako je sam bio nepismen, knez je dobro ose}ao potrebe novog vremena. Zahvaljujući njemu, srpski mladići su počeli da se školuju u Rusiji, Ugarskoj, Austriji i Nemačkoj, dok su, po kneževom pozivu, u Srbiju stali da dolaze ljekari, profesori, inženjeri. Privreda cijele zemlje se unapređuje, tako što se novi stanovnici šalju u opustele oblasti i za to dobijaju značajne poreske olakšice.Međutim, Milošev despotski nacin vladanja učinio je da se starješinski sloj ujedini i postane ozbiljna pretnja njegovoj samovlasti. Njegovi politički protivnici uspjeli su da 1835. godine nametnu prvi Ustav srpske moderne države, poznatiji kao "Sretenjski ustav". Taj ustav je brzo suspendovan jer nije odgovarao velikim silama Rusiji, Austriji i Turskoj. Namesto njega, godine 1838. je donet jedan hatišerif, nazvan "Turski ustav". Ovim ustavom kneževa vlast je ograničena Sovjetom, sastavljenim od izvjesnog broja savjetnika, koje knez nije mogao da otpusti.Ne mireći se sa takvom podjelom vlasti, Miloš je 1. juna 1839. godine bio prinuđen da abdicira i napusti zemlju. Nasljedio ga je teško oboljeli stariji sin Milan, koji je umro posle mjesec dana, pa je presto pripao Miloševom mlađem sinu Mihailu.Mihailo je nastavio da vlada po uzoru na svog oca, pa je i on ubrzo prognan iz zemlje. Ustavobranitelji su 1842. godine doveli Karađorđevog sina Aleksandra, koji je vladao do 1858. godine. Nakon devetnaest godina izganstva, Miloš se vratio u Srbiju i započeo svoju drugu, kratkotrajnu vladavinu, koja je trajala do 1860. godine.Druga vladavina Miloša Obrenovića karakteriše despotizam,ali zbog kratkoće vladavine ne izaziva društvene potrese. Sesnaestogodišnja vladavina ustavobranitelja završena je 1858 , kada je Svetoandrejska skupština zbacila s vlasti kneza Aleksandra Obrenovića i proglasila za kneza Milosa Obrenovića ,koji je tako po drugi put postao srpski vladalac. Za vreme svoje dvogodišnje vladavine nastojao je da obnovi despotizam, ali je u tome imao malo uspjeha ,jer nije uvažavao političke druge promene koje je Srbija doživjela tokom četrdesetih i pedesetih godina.U vođenju spoljne politike imao je dosta uspeha. Prema Turskoj je zauzimao čcršćii stav nego njegovi prethodnici,ustavobranitelji,a to je povratilo međunarodni ugled Srbije. S obzirom na to da je Miloševa druga vladavina trajala samo dve godine,njegov licni rezim,veoma netrepeljiv prema protivnicima Obrenovićima,i apsolutisticki nacin vladavine, nisu doveli do vecih unutrasnjih potresa. Iako Turci nisu hteli da Obrenovi}ima priznaju nasledno dostojanstvo, oni su, ipak, jos za Milosevog zivota pristali da posle njegove smrti na presto dodje njegov sin,knez Mihailo. Tako je Mihailo bez smetnji nasledio svog oca 1860. godine.
|