Koža
Koža je najveći ljudski organ koja čovjeka štiti od ozljeda. Pomoću osjetnih tjelašaca može osjetiti hladnoću, toplinu bol itd.
Sastoji se od pousmine
i usmine, a leži na potkožnom tkivu u kojem se slaže potkožno salo. Ima
mogućnost samoobnove te nadopunjuje rad bubrega.
Koža ima zaštitnu, osjetnu i regulatornu funkciju. Boja kože ovisi o stanju
krvnih žilica, o boji krvi i količini pigmenta. Površina kože u odrasla čovjeka
prosječne visine iznosi 1,7m2, a težina oko 18% ukupne težine tijela. Pokožica
je građena od tvrdih stanica koje na vanjskom sloju otpadaju, a nadomještaju ih
stanice koje se množe u temeljnom sloju.
Koža prima raznovrsne podražaje, koji izazivaju najmanje četiri vrste osjeta:
osjete dodira, topline i hladnoće, te boli. Receptori za te osjete su različiti
nervni završeci, kojih u koži ima nekoliko milijuna, vrlo neravnomjerno
raspoređenih.
U doljnjem dijelu pousmine nalaze se pigmentna zrnca. Sunčanjem se broj pigmenta
povećava, koža zato postaje tamnija. Time se tijelo brani od ultraljubičastog
zračenja.
Zašto postoje ljudi različite boje
kože?
Ljudi čija je koža najbelja žive na severu Evrope. To su nordijci. Oni čija je
koža najcrnja nastanjuju zapadnu Afriku. Stanovništvo južne Azije odlikuje se
mrko-žutom bojom kože. Međutim, većina stanovnika naše planete nema ni belu ni
crnu, niti žutu kožu, već bezbroj nijansi između svetlog i tamnog.
Šta prouzrokuje obojenost kože, kose i očiju kod ljudi? Razlozi leže u mnogim
hemijskim procesima koji se odigravaju u našem telu. U kožnim tkivima postoje
izvesne osnove za boje koje nazivamo hromogeni, a koje su u stvari bezbojne.
Kada izvesni encimi deluju na ove osnove za boje, dobija se određena boja kože.
Bez prisustva supstancija koje daju boju, čovečja koža je sivobeličasta. Boja
ljudske kože zavisi od tri obojene materije ili pigmenta koji se nalaze u
čovečjem telu. Prva od ovih materija je melanin, smeđe boje. Druga je karotin,
materija koja ima žutu boju. Treća se zove hemoglobin i predstavlja crveno
obojenu materiju koja se nalazi u krvi.
Boja kože zavisi od odnosa ove četiri boje: sivobeličaste, žute, mrke i crvene.
Sve postojeće boje kože nastaju mešanjem ovih osnovnih boja.