Beograd

Istorija

Beograd, grad veoma burne istorije, jedan je od najstarijih u Evropi. Njegova istorija traje punih 7000 godina. Prostor oko velikih reka Save i Dunava bio je naseljen još u paleolitskom periodu. Iz starijeg kamenog doba, potiču ostaci ljudskih kostiju i lobanja neandertalaca, pronađeni u kamenolomu kod Leštana, u pećini na Čukarici i u blizini Bajlonijeve pijace.

Ostaci kulture mlađeg kamenog doba, pronađeni su u Vinči, Žarkovu i u Gornjem gradu, iznad ušća Save u Dunav. To ukazuje da je prostor Beograda bio naseljen u kontinuitetu i da je intezitet tog naseljavanja bivao sve jači. Mnoga današnja naselja beogradske okoline leže na kulturnim slojevima ranijih praistorijskih naseobina.

Vinča kraj Beograda spada u red najznačajnijih naseobina i kulturnih nalazišta praistorijskog perioda. Arheološke iskopine na Rospi ćupriji, Gornjem gradu, Karaburmi, Zemunu i Vinči potvrđuju pretpostavke da je područje Beograda bilo intezivno naseljeno i da se njegovo stanovništvo bavilo plužnom zemljoradnjom i drugim pratećim privrednim delatnostima. Na ovim lokalitetima otkrivene su nekropole bronzanog i metalnog doba kao i dokazi različitih kulturnih uticaja.

Kultura

Beograd je središte kulture i umetnosti Srbije. U Beogradu stvaraju naši najznačajniji umetnici, godišnje se održi više od 11.000 pozorišnih predstava, izložbi, koncerata, performansa i drugih umetničkih programa, gostuju brojni eminentni stvaraoci iz sveta umetnosti. Beograd je sedište najviših državnih i nacionalnih institucija kulture i umetnosti: Srpske akademije nauka i umetnosti, Narodne biblioteke Srbije, Narodnog muzeja, Narodnog pozorišta i Univerziteta umetnosti.

U Beogradu se nalaze najznačajnija dela arhitekture, Kalemegdan i Beogradska tvrđava, spomenici kulture i druga nepokretna kulturna dobra, brojna arheološka nalazišta sa materijalnim ostacima koji svedoče o razvijenoj civilizaciji i kulturi na tlu Beograda od praistorije do danas.

Grad Beograd osnivač je 36 ustanova kulture (11 pozorišta, 8 ustanova zaštite, 4 biblioteke, 13 centara za kulturu i galerija) i 2 javna preduzeća za koje obezbeđuje uslove rada, a istovremeno pomaže realizaciju programa i programskih projekata 231 ustanove i umetničke asocijacije.

Grad Beograd je osnivač i pokrovitelj 11 manifestacija u oblasti kulture (FEST, BITEF, BEMUS, BELEF, Međunarodno takmičenje muzičke omladine, Festival dokumentarnog i kratkometražnog filma, Oktobarski salon, Radost Evrope, Beogradski sajam knjiga, Filmski festival u Sopotu i Beogradski džez festival), a pomaže i programe 69 manifestacija u oblasti kulture koje se održavaju u Beogradu.

U Gradskoj upravi za kulturu i umetnost zadužen je Sekretarijat za kulturu.

Beograd ima dragocene spomenike duhovne kulture, crkve, manastire i bogomolje različitih veroispovesti.

Prema popisu stanovništva iz 2002. godine Beograđana pravoslavne veroispovesti ima 90,68%, islamske 1,29%, katoličke 1,03%, protestanata 0,24%, 0,03% Jevreja, 2,02% su nepoznate veroispovesti, a 3% se izjasnilo da nisu vernici.

Najznačajnija beogradska pravoslavna crkva - Saborna crkva sagrađena je 1840. Među najstarije ubrajaju se Nikolajevska crkva (1745) i Bogorodična crkva (1783) u Zemunu. Monumentalni hram Svetog Save, najveći pravoslavni hram, može da primi 12.000 vernika. Značajem i izgledom izdvajaju se i crkve Ružica i Sveta Petka, crkva Svetog Marka, Vaznesenska, Topčiderska i crkva Aleksandra Nevskog. Na širem području grada nalaze se i dve stare crkve - brvnare u selima Vraniću i Orašcu.

Na području Beograda i u njegovoj široj okolini, nalazi se nekoliko manastira građenih krajem XV veka ili kasnije, više puta rušenih i ponovo podizanih, i uglavnom u celini ili delimično, obnovljenih u protekle dve decenije. Manastiri Rakovica, Vavedenje presvete Bogorodice, Fenek, Rajinovac i Tresije lepi su spomenici srpske prošlosti. Delimično su obnovljeni manastiri u Slancima, u Mislođinu i Pavlovac na padinama Kosmaja. Ruševine manastira Kastaljan teško su dostupne zbog lošeg prilaznog puta.

U Beogradu se nalazi i nekoliko rimokatoličkih crkava, jedna sinagoga, jedna džamija i više bogomolja drugih veroispovesti.