Radoslav je bio
najstariji sin Stefana Prvovencanog iz njegovog prvog braka s Evdokijom
Andjel koja je bila kcer vizantijskog cara Aleksija III. Medju
historicarima postoji veliko neslaganje da li je on bio jedino musko
dete ili ne iz tog nesretnog braka koji zavrsava protjerivanjem Evdokije
zbog preljubnistva. Bez obzira na razloge do rastave medju njegovim
roditeljima dolazi u doba Ugarske svadje s Srbijom oko Zahumlja koja ce
rezultirati i kratkotrajnom Ugarskom okupacijom i postavljanjem Vukana
Nemanjica za velikog zupana Srbije.
Povratkom na
vlast Stefana Prvovencanog 1204. godine Srbija dobiva i kontrolu nad
Zahumljem gdje je Radoslav postavljen za vladara. Direktni rat izmedju
Srbije i Ugarske je bio zavrsio, ali celi ostatak oceve vladavine se
nastavlja onaj za Zahumlje koji su srpske snage polako, ali sigurno
gubile. Niti krunidba Stefana Prvovencanog za kralja 1218. godine to
nece promeniti, a sada vec visoke godine novookrunjenog kralja su
znacile da je on sve manje mogao efektivno upravljati svojom drzavom.
Rezultat toga je bila njegova odluka da Radoslavu kao svom
prestolonasljedniku daruje na upravljanje i Zetu to jest danasnje Crnu
Goru. Radoslav ce tamo biti guverner izmedju 1222 i 1228 godine kada
Stefan Prvovencani abdicira u njegovu korist.
U
trenucima pripreme za preuzimanje vlasti na istocnom Balkanu je
izgledalo da ce Solunsko Carstvo obnoviti Vizantiju tako da se u
dogovoru s Stefanom Prvovencanim Radoslav 1219. godine zeni za Anu Duka
kcer Teodora Duke, despota grcke drzave koja je nastala u Epiru posle
pada Carigrada u latinske ruke.
Teodorova je
drzava bila tako jaka da je izgledalo da ce uzeti i sam Carigrad. Kralj
Radoslav je vodio svoju drzavu oslanjajuci se na Epir. U Epirskoj drzavi
je bila ohridska arhiepiskopija; Teodorov glavni savetnik je bio
Dimitrije Homatijan. Radoslav je bio s njime stupio u veze i poveo je i
crkvenu politiku u pravcu izgladjivanja odnosa sa Ohridom, cime je dosao
u sukob sa Savom Nemanjicem. Zbog toga se Sava sklonio iz Srbije i
otisao na Istok.
U prve dvije
godine Radoslavove vladavine odluka o osloncu na Epir se cinila
ispravnom sve do katastrofalnog Teodorovog poraza u bitci protiv Bugara
1230. godine. Sve do ovog dogadjaja srpki velikasi nisu se protivili
Radislavovoj vladavini, njegovom braku bez dece, njegovom porodicnom
poreklu (majka i zena su mu grcke princeze), njegovom preteranom
prihvacanju vizantske kulture, ali nakon tog dogadjaja stvari se menjaju.
Radoslav ostaje veran grckom savezu pa su sacuvani dokumenti u kojima se
on ne potpisuje kao Radoslav Nemanjic nego Radoslav Duka.
Do otvorene
pobune i gradjanskog rata dolazi na jesen 1233. godine kada se srpski
velikasi otvoreno bune i uz bugarsku pomoc pobjedjuju Radoslava ciji
zadnji sacuvani kraljevski dokument je od 4.2. 1234. godine. U
gradjanskom ratu na kraju pobedjuje Radoslavov brat Stefan Vladislav koji
je prije pocetka neprijateljstva bio ozenio kcer bugarskog cara kako bi
dobio njihovu pomoc.
Nakon poraza u
ratu Radoslav bezi u Dubrovnik, ali izgleda da 1235. godine dobiva
garancije od brata pa on i Ana Duka se povlace u manastir na podrucju
tadasnje Kraljevine Srbije. Mesto i datum Radoslavove smrti su
nepoznati.
|