PORIJEKLO
Irsku je u VI vijeku prije nove ere osvojilo keltsko stanovnistvo,Gaeli,koji tu
osnivaju kraljevstva kojima,pocev od II vijeka, vlada kraljevstvo Konahta.
432-461: sveti Patrik propovijeda hriscanstvo u Irskoj.U VI i VII vijeku irska
civilizacija dozivljava sjajan procvat i djeluje na Zapadnu Evropu posredstvom monaha
misionara,poput svetog Kolombana.Krajem VII vijeka ostrvo osvajaju Skandidavci,cije ce
sirenje biti zaustavljeno pocetkom XI vijeka.
ENGLESKA DOMINACIJA
1175:Henri II Engleski namece svoju vlast na citavom ostrvu cija je sudbina od tada
povezana sa sudbinom Engleske.
1541:Henri VIII se proglasava kraljem Irske.Pocev od njegove vladavine, Tjudori
uobicavaju "plantaziranje"tj.ruralnu kolonizaciju Englezima, u cilju smanjivanja
pobuna.Reforma pogorsava neprijateljstvo:katolicka Irska se suprostavlja anglikanskoj
Engleskoj.U XVII i XVIII, Irci umnozavaju pobune oslanjajuci se na engleske
protivnike:Spance i Francuze,potom pristalice Stjuarta koji su zbaceni s engleskog
prijestola.
1649:Kromvel preduzima krvave represije protiv Iraca(masakr Drogede).
1690:Dzems II je potucen od Gijoma III od Oranza u Boani.
1796-1798:Irci se bune pod uticajem americke i francuske revolucije.
1800: neuspjeh samoupravnog revolta zavrsava sa Aktom ujedinjenja sa Velikom
Britanijom, koji proklamuje Pit.Irska je integrisana u Ujedinjenjo Kraljevstvo i
eksploatisana kao prava kolonija od strane engleskih posjednika.U toku XIX vijeka, Irci
dobijaju nekoliko ustupaka (emancipacija katolika 1829, agrarno zakonodavstvo iz 1881).Ali
njihovi sustinski zahtjevi (narodni parlament i siroka autonomija, ili Houmrul),koje je
trazio Carls Parnel nisu zadovoljeni.Bijedni uslovi ekonomskog zivota (glad od 1846-1848)
ubrzava iseljavanje u SAD.
1902:Artur Grifit osniva Sin Fejn,stranacki parlamentarni pokret za nezavisnost.
1916: nacionalisticka pobuna je surovo ugusena.
NEZAVISNOST
1921:Velika Britanija priznaje nezavisnost Irske,izuzev sest grofovija u Alsteru.
Londonski ugovor stvara slobodnu drzavu Irsku, clanicu Komonvelta.Sjeveroistok zemlje,
sastavljen od sest grofovija u Alsteru s vecinom protestanata i protiv autonomije, ostaje
vezana za Veliku Britaniju (Sjeverna Irska).
1932-1938: lider Fiane Fail,Eamon de Valera raskida sa Velikom Britanijom i vodi
protiv nje ekonomski rat.
1937:slobodna Irska dobija ustav i uzima zvanicno gaelsko ime "Eir".
1948: proglasena je republika.
1972-1973:Eir ulazi na Zajednicko trziste.
1992:Irci su na referendumu potvrdili ugovor u Mastrihtu. |
|