DOBRICA ĆOSIĆ

 

Dobrica Ćosić (1921) je započeo književni rad romanom Daleko je sunce (1951), u kome evocira svoje ratničko iskustvo iz Narodnooslobodilačke borbe i slika moralnu i psihološku krizu ličnosti u uslovima rata. Dok je ovaj roman za sadržinu imao najsvježije događaje nacionalne istorije , drugi roman -Koreni(1954) uzima građu iz stvarnosti Srbije s kraja 19.veka: to je slika raskola u jednoj patrijahalnoj porodici ,ali i raskola u narodu.Ovde je Ćosić pažljivom psihološkom analizom razotkrio mentalitet srbijanskog sela,uočio začetke i uzroke političkih previranja ,predočio nekoliko upečatljivih karaktera.

Romanom Deobe (1961) Ćosić se ponovo vraća Drugom svetskom ratu : središnja tema je deoba u narodu,deoba na partizane i četnikei posledice ove deobe. Sa književnoumetničkog stanovišta ,ovaj roman donosi niz novina: osobenu kompoziciju,dominaciju unutrašnjeg monologa,otkrivanje umetničkog funkcionisanja poliloga kao sredstva za ispoljavanje mase kao književnog junaka ,unošenje dokumentarnog materijala,stilsku raznovrsnost izuzetno slojevitu leksiku. Posle kratkog izleta u eksperiment sa antiromanom Bajka (1966),Ćosić se vraća epskoj temi i piše istorijski roman Vreme smrti (1972-1979) u četiri knjige. To je roman o Prvom svetskom ratu , široka freska vremena ,događaja i ljudskih sudbina . Nastavljajući priču o pojedincima iz porodice Katića iz sela Prerova ,započetu u romanu Koreni,Ćosić ispisuje sagu ne samo o porodici Katić nego i o Srbiji koja je doživela golgotu. Trilogijom Vreme zla(Vernik 1984,Grešnik1985,Otpadnik 1986),koja se može odrediti kao politički roman, Ćosić nastavlja priču o pojedincima iz iste porodice, ali i o ličnostima koje su započele svoj romaneskni život u Vremenu smrti .Tako je Vremenom smrti i Vremenom zla popunjena praznina između romana Koreni i romana Deobe i ostvarena kontinuirana povest o Srbiji, Prerovu i dvema prerovskim porodicama. Najnovijim romanom Vreme vlasti nastavlja se povest započeta romanom Koreni .