CAR FRANCUZA REVOLUCIONAR OD KONZULATA DO CARSTVA OSVAJANJE
Roðen 1769, Napoleon Bonaparta je drugi sin Šarla Bonaparte i Leticije Ramolino. Proistekao iz nižeg korzikanskog plemstva, bliskog Francuskoj, postaje poruènik artiljerije 1785. Izjasnio se kao Jakobinac, a 1793 igra odluèujuæu ulogu u oslobaðanju Tulona od rojalista koji su bili u savezništvu sa Britancima. Neko vrijeme je proveo u zatvoru poslije pada Robespjera. Zahvaljujuæi Barau, kojem pomaže da uguši rojalistièku pobunu 13. vendemijara (5. oktobra 1795),nominovan je za glavnokomandujuæeg armije koja je kretala u pohod na Italiju, nekoliko dana prije vjenèanja sa Žozefinom de Boarne u brilijantnoj italijanskoj kampanji (1796-1797), koja æe inaugurisati njegovu karijeru stratega, suprostavlja se kako veteranima, tako i voðama direktorijuma. Vlast u Francuskoj ga tako udaljava od Pariza, poveravajuæi mu komandu ekspedicije o pohodu na Egipat ( 1798-1799) koja ima cilj da presjeèe Englezima put za Indiju. Obavješten i spoljašnjim teškoæama kroz koje Francuska prolazi, vraæa se u Pariz i zajedno sa Sijeom organizuje zavjeru protiv direktorijuma.
Državnim udarom od 18. brimera (novembar 1799 ) Bonaparta nameæe zemlji konzulat.Kao prvi konzul (1802 ), uèvršæuje francuska osvajanja iz doba revolucije. Na unutrašnjem planu obezbjeðuje nacionalno pomirenje ( kraj Šuanskog pokreta, februar 1802 ), konkordat sa papom ( jul 1801 ), amnestiju emigrantima ( april 1802 ), reorganizuje, odnosno centralizuje administraciju, pravosuðe i finansije, završava pisanje i zakonika ( Code civil - code Napoleon) i daje zalet ekonomiji. Na spoljašnjem planu, primorava Austriju na mir ( sporazum Lunevila, 1801 ), a sa Velikom Britanijom sklapa mir u Amijenu (1802) èime se završava 10 godina ratovanja u Evropi. Rojalistièka zavjera kadudala (1804) pružaa mu izgovor za zahtjev senatu da ga proglasi carem Francuza. Papa Pije VII dolazi u Pariz da ga kruniše ( decembar 1804 ) pod imenom Napoleon I. Tako se car okružio novim plemstvom i uæutkao opoziciju.
Postavljajuæi èlanove svoje porodice na prijestolja pokorenih zemalja , Napoleon nastavlja sa politikom osvajanja. Na èelu Velike armije hvata se u koštac sa moænim evropskim silama, meðu kojima je Velika Britanija najogorèenija. Pošto je porazio Treæu i Èetvrtu koaliciju, nakon brilijantnih pobjeda kao što je bitka kod Austerica (1805), sklapa savezništvo sa Rusijom i postavlja kontinentalnu blokadu koja ima za cilj da uništi britansku trgovinu. Takva odluka ga primorava da pojaèa svoju dominaciju nad Evropom, a naroèito svoju politiku aneksiju. Poslije Beèkog mira, potpisanog sa Austrijom (1809), poništava brak sa Žozefinom, sa kojom nije imao djece, i ženi se 1810 godine sa austrijskom nadvojvodkinjom Marijom Luizom. Roðenje njenog sina, kralja Rima ( buduæeg Napoleona II ), 1811 oznaèava vrhunac moæi carstva.
Uspjeh takve ekspanzionistièke politike zasnovan je djelom i na strateškoj vrijednosti cara. Napoleonova strategija sadrži tri faze. Prvo, razlièite vojne formacije se kreæu po èitavom terenu, predodreðenom za poprište borbe.Takvo manevrisanje je praæeno potragom za obavještenjima, što Napoleonu omoguæava da bude obavješten o dispozitivima i kretanju protivnika. Koncentracija svih snaga se izvodi nekoliko dana prije same bitke , tako da sve snage mogu da stignu na željeno mjesto u željeno vrijeme. Tada poèinje bitka u pravom smislu rijeèi , koja je za Napoleona uvijek odluèna i èiji je cilj uništenje neprijateljskih snaga. Najzad, Napoleonova konjica se baca u žestoko proganjanje da bi demoralizovala neprijateljske snage i zarobila veliki broj vojnika i zaplijenila artiljeriju. osnovni cilj je, dakle, da se u najkraæem roku postigne kapitulacija vojske, što Napoleonu omoguæava da nametne svoje politièke zahtjeve.
Uprkos uspjesima, osnove Napoleonovog carstva su krhke, a car se susreæe sa rastuæim teškoæama: narodna pobuna u Španiji (2. maj 1808 ); ekonomska kriza , suprostavljanje crkve poslije hapšenja pape (1809) u Francuskoj.Kampanja na Rusiju predstavlja korjeniti obrt : zapoèeta 1812, završava se pogibeljnim povlaèenjem. Napoleon tada mora da se suprostavi novoj koaliciji. Ona mu nanosi poraz kod Lajpciga (1813), a zatim osvaja Francusku. Primoran da abdicira , prvi put 1814, odveden je i zatoèen na ostrvo Elbu. Odatle bježi i uspijeva da ponovo uspostavi vlast koja je trajala 100 dana, 20.marta 1815. Poslije bitke kod Vaterloa ( 18.06.1815 ), u kojoj je ponovo suoèen sa evropskom koalicijom, Napoleon po drugi put primoran da abdicira . Prognan na ostrvu Sveta Jelena , diktira svoje memoare Las Kazu, koji æe napisati " Memorial Svete Jelene" (1823) . Napoleon je umro 1821, a njegove mošti su prenijete u Francusku 1840 i deponovane u Domu invalida.
 |
 |
 |
 |
 |
 |