BANJALUKA
|
|
|
|
BANJALUKA |
Sa
oko 300. 000 stanovnika, Banja Luka je najveći i najrazvijeniji grad u
Republici Srpskoj. Grad se proteže uz obale rijeke Vrbas, a u nju se ulijevaju
još tri Suturlija, Crkvena i Vrbanja, pa se, zato, slobodno može reci da Banja
Luka leži na četiri rijeke! U
ovom kraju, živjelo je veliko ilirsko pleme Mezeji. Tek 9. Godine nove ere, ove
krajeve je osvojio rimski vojskovođa Germanikus. Tokom VI i VII vijeka ovo
područje naseljavaju Sloveni.
Pod
današnjim imenom Banja Luka se prvi put pominje 4. februara 1494. god. U Banjoj
Luci su oduvijek živjeli pripadnici svih nacija i konfesija, a Srbi bili
apsolutni većinski narod. Godine 1528. Banju Luku su okupirali Turci. Dana 31.
jula 1878. god. shodno odluci velikih sila na Berlinskom kongresu, austrougarske
čete zauzele su Banju Luku i njome vladale sve do novembra 1918. godine.
Tokom XVI i XVII vijeka, grad se, zbog strategijskog položaja dosta brzo
razvija. Pocetkom XVII vijeka u Banjoj Luci, koja tada ima oko 20. 000.
stanovnika proradila je p r v a kafana, znatno ranije nego u mnogim drugim
evropskim gradovima. U to vrijeme u Banjoj Luci radi 400 trgovina, a grad ima
oko 4. 000 kuca. Veliki požari 1688., 1724. i 1878. godine, nanijeli su ogromne
štete Banjoj Luci. Kuga je gradom harala 1690., 1732 i od 1813. do 1818.
godine. Po zlu je ostala upamcena kuga 1732. godine. kada je umrlo oko 7.
000 stanovnika Banja Luke. Telefonsku vezu, Banja Luka je dobila 1869. godine, a
1873. Godine u rad je puštena prva željeznicka pruga, koja je povezivala Banju
Luku i Dobriljin, u dužini od 104 kilometra. Sredinom 19. vijeka u Banjoj Luci
je podignuta fabrika piva, ciglana, fabrika tkanina, izgradena je pilana, a
ubrzo i prva hidroelektranaPoslije završetka Prvog svjetskog rata, Banja Luka
postaje administrativni centar Vrbaske banovine. Tada se podižu monumentalne
zgrade: Banski dvor, Banska uprava, Hipotekarna banka, Saborna pravoslavna
crkva, zgrada Narodnog pozorišta, Doma zdravlja.
Banja Luka leži u tektonskoj uvali u podnožju Starcevice i Ponira u pravcu
jugozapad-sjeveroistok, na nadmorskoj visini od 163 metra na 44 stepena i 96
minuta sjeverne dužine i 17 stepeni i 12 minuta geografske dužine. Srednja
zimska temperatura je minus 8, a srednja ljetnja 21, 3 stepena Celzijusa. Ime
Banja Luka je vjerovatno sintagma od starog pridjeva Banj (banov) i imenice
luka, što znaci zemljište uz vodu.
U
gradu od 1950. godine, egzistira Rukometni klub Borac koji je sedam puta bio šampion
Jugoslavije i deset puta osvajač Kupa, a 1976. godine prvak Evrope, dok je
1991. godine osvojio Kup IHF-a (Evropske rukometne federacije). Bokserski klub
Slavija bio je 1974. godine prvak države.
Fudbalski klub Borac osvojio
je 1988. Kup Jugoslavije, 1992. Mitropa Kup.
U Banjoj Luci je stasalo i u dresu Borca igralo preko dvadeset rukometnih i
dvojica fudbalskih reprezentativaca Jugoslavije.
Bokser Marijan Beneš bio je amaterski i profesijonalni prvak Evrope, a Anton
Josipovic olimpijski pobjednik u Los Andelesu 1984. godine. Takode grad je
poznat i po odlicnim šahistima, kajakašima, košarkašima, biciklistima....
Banja Luka je dolazila, u odnosu na broj stanovnika, u red najsportskijih
gradova Evrope.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |