Rim je nastao u VIII vijeku p.n.e. spajanjem nekoliko latinskih i sabinjanskih
sela, smještenih na brežuljcima kojih, po tradiciji ima sedam. Etrurci
su donijeli u velikoj mjeri (VII-VI vijek p.n.e.) da Rim postane dobro
organizovan grad, sa bedemima i spomenicima. Grad je uskoro postao prijestonica
ogromnog carstva, pod carstvom je brojao milion stanovnika. Pojava Varvara
primorala ih je da organizuju odbranu (III vijek) i da se povuku unutar
Aurelijanovog bedema. Konstantin mu je nanio fatalan udarac uspostavivši
u Konstantinopolju drugu prijestonicu (330). Lišen carskog pristupa,
Rim je započeo pad još prije nego što su ga opustošili Varvari (410,
455, 472). Prestiž je povratio kao centar hrišcanstva, kao glavni grad
pontifikalnih država i papstva (osim u doba avinjonskog papstva i velike
šizme, izmedu 1309. i 1420. godine). Tek od XV vijeka kada su pape obnovile
njegov lik, Rim je postao stjecište velikih umjetnika renesanse. U XIX
vijeku, počev od 1848. postavlja se rimsko pitanje koje se odnosi na
postojanje suverenih država crkve, najprije u Italiji, koja se ujedinjavala,
a zatim u italijanskoj državi. 753-509 p.n.e.- U VIII-VII vijeku p.n.e. stvaraju se prva naselja na
brdu Palatin (21. april 753. je datum kada je, po legendi Romul osnovao
Rim). Latinska i sabinjanska sela se pretvaraju u grad pod vladavinom
etrurskih kraljeva, koji ostavljaju prve spomenike. 509-27 p.n.e.- period Rimske republike. Republikanski režim se postepeno
razvija kroz magistrature koje su uglavnom kolegijalne (pretura, komzulat,
cenzura), dok Senat, koga sačinjavaju patricijski poglavari, obezbjeđuje
kontinuitet republike. Preostali dio stanovništva, plebs, nema ni politička
prava ni pravni status. Ratne potrebe (osvajanja Lacijuma) favorizuju
borbu plebejaca koji dobijaju pravnu jednakost i imenovanje novih magistrata
plebejskih tribuna. Privid demokratije prikriva, međutim, dominaciju
bogatih (plebejaca ili patricija), koja je jednako izražena u narodnim
skupštinama (komicijama) i u Senatu. 390 p.n.e.-Gali, naseljeni u dolini rijeke Po, poražavaju rimsku vojsku
u bici kod Alije. Zatim zauzimaju Rim koji, osim tvrđave na kapitolu,
spaljuju u potpunosti. V-III vijek p.n.e.- Rim osvaja južnu Italiju 246-146 p.n.e.- Punski ratovi omogućavaju Rimu da porazi velikog rivala
Kartaginu II-I vijek p.n.e.- Rim pretvara Grcku u rimsku provinciju, a zatim
osvaja Malu Aziju, Judeju, Siriju, Španiju i Galiju. Ova osvajanja će
Rim učiniti nasljednikom civilizacija mediteranskog basena i izmijeniti
rimsko društvo- senatski plemici i vitezovi se obogaćuju, dok slabljenje
klase sitnih posjednika uzrokuje razvoj novog plebsa koji sačinjava
klijentelu bogatih. Neuspjeli pokušaji reformi braće Grah (133-123) omogućava ambicioznim
generalima da iskoriste socijalne nemire za uspostavljanje diktature.
Unutrašnje borbe uskoro oslabljuju republiku. 107-86. god.- Marije,
a zatim Sula (82-79), vladaju uz podršku vojske.60. godine - Pompej,
Kras i Julije Cezar nameću trojni savez - Trijumvirat, obnovljen 55.
godine. Poslije perioda gradanskog rata, Cezar je pobijedio Pompeja
kod Farsale (48). Cezar, diktator, ubijen je marta 44. godine. 43.- Drugi trijumvirat - Antonije, Oktavijan, Lepid. 27. god. p.n.e. - pošto je pobijedio Antonija kod Akcijuma (31. god. p.n.e.), Oktavijan prisvaja svu vlast pod prividom republike. RANO CARSTVO
96-235. god.- carstvo je na teritorijalnom, privrednom i kulturnom vrhuncu pod Antoninima (96-192) i prvim Severima. Politička stabilnost koju su obezbjedili Antonini (Nerva, Trajan, Hadrijan, Antonin, Marko Aurelije i Komod) pogoduje poljoprivrednom, industrijskom i trgovinskom napretku. Vladajuća klasa, u kojoj se mješaju senatori, vitezovi i gradska buržoazija oboga?uje se, dok se gradovi, centri romanizacije, ukrašavaju brojnim spomenicima. Civilizacijsko jedinstvo se afirmiše u čitavom carstvu. POZNO CARSTVO
|
|
|
|
|
|
|