V STANOVNIŠTVO I NASELJA

Religija    Jezik    Etničke grupe    Obrazovanje    Društvena struktura    Način života    Umjetnost

Broj stanovnika prema popisu iz 2001. iznosi 69.536.644. Stanovništvo isključivo živi na teritoriji delte, doline Nila, Sueckog kanala i na sjevenom obalnom području Sinajskog poluostrva. Postoje i manje zajednice, ali one žive u oazama Libijske pustinje, u gradovima sa razvijenom rudarskom i naftnom industrijom u Arabijskoj pustinji. Postoji i mala populacija nomadskih beduina. Gustina naseljenosti je 70 stanovnika/km², ali na manje od 5% teritorije gustina naseljenosti iznosi 1900 st/km². Natalitet je 25.38 rođenih/1000 stanovnika, a mortalitet 7.83 umrlih/1000 stanovnika.

Prosječni životni vijek je 63 godine, 61 kod muškaraca i 65 kod žena.

U istoriji Egipta većina stanovništva živjelo je na selima i bavilo se poljoprivredom. U drugoj polovini 20-og vijeka stanovništvo sa sela slilo se u gradove, tražeći posao. Tako da je do 1999. 46% stanovništva živjelo u gradovima. 

Službena religija u Egiptu je islam. Prema cenzusu iz 1986., 94% Egipćana su muslimani. Najveća religijska manjina su Kopti. Oni sa ostalim manjinama (pravoslavni Grci i Jermeni, katolički Grci i Jermeni i protestanti) čine 4% od ukupnog broja stanovnika. Kopti i ostale manjine smatraju da službeni popis nije tačan te da oni čine 10 % od ukupnog broja.

Na ovom prostoru živjeli su Jevreji, iako u malom broju, vrlo ekonomski važni. Napustili su zemlju poslije 1956. kada su oružane snage Izraela, Francuske i Velike Britanije napale Egipat.

Početkom 80-ih godina islamski vojnici pripadali su islamskim grupama i Jihadu. 1992. počela je kampanja oružanog nasilja sa centrom u Kairu i Gornjem Egiptu čiji je cilj bio osnovati vladu striktno zasnovanu na Islamskom pravu. Žrtve ovog nasilja bili su Kopti, vladini službenici i

turisti. Organizacije za ljudska prava ustanovili su da egipatska vlada vrši diskriminaciju nad Koptima. Vlada poriče ove optužbe ali i dalje su prava Kopta ograničena.

Npr. Oni moraju tražiti dozvolu od vlasti da grade nove crkve ili rekonstruišu već postojeće.

Službeni jezik u Egiptu je arapski. Standardni književni arapski jezik razumiju samo visoko obrazovani ljudi. Nubijanci govore starim jezikom. Berber se upotrebljava u nekoliko naselja u oazama Zapadne pustinje. Hrišćani upotrebljavaju koptički jezik, na kojem je služena liturgija. U upotrebi su engleski i francuski među obrazovanim Egipćanima.

Zbog šarolike rasne strukture starosjedioci Egipta su bili podijeljeni u etničke grupe, danas razlog tome su upotreba različitih jezika i pripadanje različitim religijama. Mnogi Egipćani su potomci drevnih Egipćana, populacije koja je bila naseljena u sjeveroistočnoj Africi. Blizu 4000 arapskih konjanika zauzelo je Egipat i proširilo islam. Arapski doseljenici počeli su se mješati sa starosjediocima, stupajući u bračne odnose. Današnji Egipćani vode porijeklo i od drugih osvajača posebno Rimljana, Grka i Turaka. Odvojena starosjedilačka grupa Nubijanci živjeli su u sjevernom Sudanu i južnom Egiptu. Na hiljade njihovih sela poplavljena su izgradnjom jezera Naser u blizini Asuana. Nubijska populacija danas je skoncentrisana u Asuanu i Kairu. Vlada ih ne priznaje kao etničku manjinu.

Mali broj Grka, Talijana, Jevreja i ostalih manjina se stopio sa domaćim hrišćanskim i muslimanskim stanovništvom. 

988. osniven je Univerzitet u Al-Azharu. Ovo je najstariji univerzitet na svijetu i vodeća institucija u izučavanju viših islamskih nauka. Počiva na mreži religioznih škola paralelnih državnom sistemu.

Univerzitet u Kairu, osnovan 1908., takođe je vodeća institucija višeg obrazovanja. Postoji još dvanaest državnih univerziteta, u Kairu, Asuanu, Aleksandriji...

Američki Univerzitet u Kairu je jedini privatna institucija višeg obrazovanja.

Brz rast populacije ozbiljno su preopteretili sistem obrazovanja. Učionice su od osnovnih škola do univerziteta prepune, a školama nedostaje radni materijal za adekvatno obrazovanje. Mnogo djece neredovno pohađaju školu ili čak nikako, jer moraju raditi da bi izdržavali svoju porodicu. Prema popisu iz 2001. 70,7 % stanovništva je pismeno, od toga 77,2 % muškaraca i 63,8 % žena.

U Egiptu stanovništvo se od davnina bavilo uglavnom poljoprivredom. Prije agrarne reforme siromašni radnici nisu posjedovali nikakvu zemlju. Agrarnom reformom ograničena je površina zemlje koju porodica ili pojedinac može posjedovati, a te granice su još više smanjene poslije 1961. i 1969. Ova ograničenja su slomila političku i društvenu moć bogatih zemljoposjednika. Uprkos reformama, niži sloj opet je dobio malo ili čak nije dobio ništa od obradive zemlje. Kao posljedica toga migrirali su u gradove tražeći posao da bi se prehranili. Većina ih se zaposlila u industriji koja se ubrzano razvijala zbog vladinih industrijalizacijskih programa od 1950-1960. Ipak mnogi su ostali nezaposleni, tako da je veliki broj farmera, gradskih radnika i profesionalaca migriralo u Saudijsku Arabiju, Libiju i ostale zemlje bogate naftom, tražeći posao i platu 6x veću nego što su u Egiptu mogli zaraditi. Migracije iz sela u gradove i migracije u druge zemlje nastavljene su i 1990-ih. Samo 40% se bavilo tradicionalnim zanimanjima (ribolovom,uzgojem biljaka i životinja), dok je 2,5 miliona Egipćana radilo u inostranstvu. 

Postoje dva glavna staleža. U prvi spadaju elita i obrazovana zapadna visoka i srednja klasa. Drugoj grupi, koja je znatno veća, pripadaju siromašni farmeri, gradsko stanovništvo i radnička klasa. Postoje ogromne razlike u načinu života, navikama, ishrani, oblačenju itd. 1970. vlada je predstavila liberalnu ekonomsku politiku poznatu kao «otvorena vrata».

Ova politika najviše je odgovarala prvoj grupi, jer su se povezali sa stranim kapitalom i kulturom, dok drugoj grupi su znatno otežali život, jer nisu u stanju da sebi priušte ono sto je predstavljeno na televiziji, gradskim bilbordima ili u novinama.

U prošlosti žene iz nižih staleža radile su u poljima sa svojim muževima da bi mogli izdržavati svoju porodicu, dok su žene iz visokih staleža ostajale u kućama isticajući da su njihovi muževi dovoljno bogati da mogu sami da izdržavaju porodicu. Danas mnoge žene rade i zbog toga nose šalove oko glave koji podsjećaju da su one i dalje muslimanske žene iako rade van kuće.

Najčešća jela u Egipatskoj kuhinji su palačinke, kušari (pasta sa lukom i raznim travama) i svježe voće i povrće. Čaj ili kafa je obavezan dodatak jelu. Bogati Egipćani jedu i evropska jela, posebno Francuske kuhinje. 

Egipat je dugo bio centar arabijske i islamske književnosti, arhitekture i primijenjene umjetnosti.

U modernom periodu mnogi elementi evropskog stila se mogu prepoznati u egipatskom kulturnom životu.

Književnost- Arapske kratke priče pojavile su se u Egiptu krajem XIX i početkom XX vijeka. Zaynab, egipatskog pisca Muhamed Husein Haykala, smatra se prvim arapskim romanom. Istaknuta ličnost je Naguib Mahtouz, dobitnik Nobelove nagrade za književnost.

Likovna umjetnost-Islamska tradicija zahtijevala je predstavljanje ljudi i životinja u umjetnosti. Kao rezultat toga u osnovi islamske umjetnosti su kaliografija i apstraktne arabeske.

Arhitektura-U Fatimid eri i Mamluk eri izgrađeni su mnogi arhitektonski spomenici, koji o tom dobu svjedoče postojeći i danas u Kairu.

Ples- Najpopularniji je ples Beli, izvodi se u različitim situacijama od noćnih klubova do porodičnih slavlja.

Pozorište i film-Prva moderna arapska predstava izvedena je u Kairu 1870.

Egipat je centar filmske produkcije arapskog svijeta od 1930.

Biblioteke i muzeji-U muzeju u Kairu nalazi se najveća svjetska kolekcija drevne egipatske umjetnosti, uključujući i blaga iz grobnice faraona Tutankamona. U Muzeju islamske umjetnosti u Kairu, ima bogata kolekcija grnčarije, drvoreza i ostalih djela islamske umjetnosti.

Egipatska Narodna biblioteka sadrži najveće kolekcije arapskih rukopisa.

Nazad