Otac Nikole Pašića, Petar Pašić bio je čovek
skromnih prihoda, a bavio se trgovinom i poljoprivredom. Pored Nikole imao je još
sina Najdana i kćer Ristosiju. Deda Nikole Pašića, kako navode
biografi, bio je pekar u Zaječaru. Poreklo im je iz Makedonije ispod Šar-planine,
odakle su se naselili u Istočnu Srbiju pre više od 300 godina.
Nikola Pašić je rođen u Zaječaru 18. decembra
1845. godine, gde je završio i osnovnu školu. Gimnaziju je učio u
Negotinu, Zaječaru i Kragujevcu. Godine 1866. upisao se u Veliku školu u
Beogradu gde je studirao tehniku.
Dve godine docnije, kao odličan student, dobija državnu stipendiju za
nastavak studija na Politehničkom institutu u Cirihu, gde stiže marta
1868. U naredne četiri godine završio je u švajcarskoj građevinski
fakultet, uporedo se obrazujući i u politici.
- Nikola je - kako navodi u svojoj knjizi iz
1937. godine o ovom srpskom velikanu, Pašićev savremenik i prijatelj
Italijan Karlo Sforca - studije završio odličnim uspehom, a u posebnoj
napomeni istaknuto je odlično moralno vladanje studenta Pašića.
U Cirihu se Nikola upoznao sa poznatim ruskim anarhističkim
teoretičarom Bakunjinom i više srpskih studenata, među kojima je bio
i Svetozar Marković potonji prvi socijalistički teoretičar u
Srbiji. Pašić je u Cirihu uspostavio bliske veze i sa nekim ruskim
emigrantima, pa je počeo da uči njihov jezik.S obzirom da je Bakunjin
zagovarao uništenje države i izgradnju sistema anarhističkog komunizma, u
jednoj raspravi među ciričkim studentima, kako navodi Sforca, Pašić
je Bakunjinu rekao: "Vi znate da se ja spremam za građevinskog inženjera.
Nikad ne bih pristao da srušim jednu kuću pre nego što bih znao šta
ću sagraditi na njenom mestu". Bakunjin se nije naljutio, već
je svojim prijateljima proročki kazao: "Od svih ovih mladih ljudi
verovatno će samo ćutljivi Pašić jednog dana igrati veliku
političku ulogu u svojoj zemlji".Međutim prijateljstvo sa
Bakunjinom bilo je završeno kad ovaj ruski anarhista nije dao Pašiću
zadovoljavajući odgovor na pitanje: "A šta treba uraditi posle
revolucije?"
Nakon diplomiranja na Politehničkoj akademiji u Cirihu,
marta 1872. godine, Pašić u junu, uz odobrenje Ministarstva prosvete
Srbije, kao mlad inženjer odlazi u Mađarsku gde je radio godinu dana usavršavajući
se na železnici. Po povratku u Srbiju, kako navode istoričari, Nikola
Pašić biva izabran za profesora geodezije na Velikoj školi u Beogradu
(1873), ali tadašnja vlada odbija Pašićevo imenovanje plašeći se
uticaja njegovih radikalnih ideja na studente. Iste godine postavljen je u
Ministarstvu građevina za inženjera druge klase u odeljenju za izgradnju
železnica. Poverena mu je izgradnja prve železnice koja je građena u
Srbiji. To je bila pruga Beograd-Aleksinac. Dve godine kasnije unapređen je
u inženjera prve klase pri okružnom načelstvu u Kruševcu.
Povratak
na predhodnu stranu