|
DOMEN ISTORIJE I METOD ISTORIJE Istorija kao nauka o ljudskom drustvu treba prije svega da saopštava događaje i traži za njih objašnjenja. Prvi istoričari su skupljali uspomene ili porodočna i mjesna predanja. Tome nepresušnom izvoru pamćenja potomci su mogli dodati istorijsku literaturu (prepisana, skraćena ili proširena svjedočanstva). Kritički duh, koji u novije vrijeme uzima sve više daha, upućuje istoričara da sumnja u takve literarne proizvode i usmena predanja, i primorava ga da se koristi čistim izvorima, kao što su stari zapisi, pergamenti, papirusi, natpisi na pločama i kamenju, čiji su tekstovi u svoje vrijeme imali vrjednost zvaničnog dokumenta. Savremeni istoričar, koji se više ne interesuje samo za one izvore od kojih, izgleda, zavisi tog događaja, i za vladajuće društvene slojeve, počinje da proučava narode kao cjeline i sve pojave njihovog duhovnog i materijalnog života. Arheologja istovremeno rekonstruiše civilizacije daleke prošlosti, koje nisu ostavile nikakve pisane spomenike. Današnji istoricar se više ne ograničava na vrijeme prvih čitljivih tekstova (oko 3000. p.n.e.). On polaže pravo na svaku epohu u koju mu materijal dobijen iskomavanjem dozvoljava da prodre ili da objasni razvitak neke civilizacije i njene odnose sa drugim civilizacijama. Prepuštajući potpuno stručnjaku za praistoriju duge i mnogobrojne milenijume koji još uvijek pripadaju praistoriji, istoričar, govoreći o događajima u čovječanstvu, uzima na sebe da nas ukratko podsjeti na čovjekovo porijeklo. PERIODIZACIJA ISTORIJE Istraživanje prošlosti nije nimalo lak i jednostavan zadatak. Ljudi su oduvijek nailazili na teškoće kad su pokušavali da na sveobuhvatan način spoznaju prošlost. Zato su je dijelili na periode. Smatrali su da će je na taj način lakše izučiti i na osnovu toga svoje istraživačke rezultate iznjeti na jasan, pregledan i sistematski način. U razvitku društva uočavaju se različiti periodi sa jasno izraženim privredim, društvenim i kulturnim osobenostima. Međutim pri utvrđivanju i vremenskom određivanju pojedinih perioda istorijskog razvitka primjenjivana su razna načela. Tako se periodizacija u staro doba zasnivala na podjeli istorije na svjetske imperije. Pojava hrišćansva unjela je vjerske motive u vremensku podjelu istoije na epohe i razdoblja. Poznati italijanski pisac i mislilac Nikolo Makijaveli (1469-1527) podijelio je istoriju na staro doba (antički period, kad se govorilo čistiim latinskim jezikom), srednje doba (kad je taj jezik bio iskvaren) i novo doba (kad se latinski jezik obnovio). Tek je njemački istoričar Kristof Keler (1638-1707) konačno podijelio svjetsku istoriju na stari, srednji i novi vijek, i to na osnovu događaja pretežno značajnih za istoriju hrišćanstva. Kelerova periodizacija imala je velike nedostatke. Zato su neki istoričari kao osnovu za podjelu razvoja društva na periode počeli da uzimaju određena društvena i ekonomska zbivaja, zajednička u prošlosti više ili svih naroda. Na osnovu toga nastalo je shvatanje o kružnom razvoju svjetske istorije, čije se karakteritike ponavljaju u određenim periodima. ISTORIJSKO DOBA Istorijsko dobo je počelo pojavom pisanih spomenika, formiranjem klasa i pojavom prvih država, i traje do danas. Prava periodizacija istorije moguća je samo kada se istraživanje prošlosti proširi na sve bitne odrednice sadržaje života ljudi i kada se to sve sagleda u cjelini. Na osnovu toga razvoj društva dijelimo na nekoliko velikih vremenskih razdoblja, koja nazivamo društveno-ekonomske formacije (prvobitna formacija, robovlasnička, feudalna i kapitalistička), ali imajući uvijek u vidu da je razvoj društva u Aziji imao veoma izražene osobenosti i da nije tekao potpuno podudarno sa razvojem društva u Evropi. Istorijsko doba se dijeli na: stari vijek (od postanka prvih država-3000 g. p.n.e. do kraja V vijeka n.e.), srednji vijek (od V do XV vijeka), novi vijek ( od XV do početka XX vijeka) i savremeno doba (od početka XX vijeka do danas).
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|