cAnglikanska crkvad

Nastanak Anglikanske crkve veze se za licnost engleskog kralja Henrija VIII (1509- 1547). On se u pocetku protivio Luterovoj reformi, zbog cega mu je papa Kliment VII dao zvanje Defensor fidei ( branilac vjere). Sukob sa Rimom je izbio zbog toga sto je papa odbio da odobri kralju razvod od spanske princeze Katarine Aragonske, da bi se ozenio Anom Bolen. Nadbiskup kentenberijski Tomas Kranmer odobrio je kraljev drugi brak, te ih je papa obojicu anatemisao. Za uzvrat kralj je 1534. godine, Aktom o suprematiji, proglasio sebe za poglavara crkve u Engleskoj. Izdao je Sest clanova vjere, u kojima je bio strog prema protestantizmu a i dalje nastoji da ocuva rimokatolicizam. Za vrijeme njegovog sina Edvarda VI u Engleskoj je sprovedena neka vrsta reformacije u crkvi: napisano je Ispovijedanje vjere u 42 clana, mahom kalvinisticko, jer odbacuje cjelibat, postovanje ikona, uvodi se narodni engleski jezik, umjesto latinskog, zadrzan je hijererhijski sistem unutar crkve, a bogosluzenje je izlozeno u Zajednickom molitveniku.U doba Edvardove sestre Marije Stjuart, poznatije kao Krvava Marija i supruga spanskog kralja Filipa II, vrseno je nasilno vracanje rimokatolicizmu. Nadbiskup Kranmer i jos 227 osoba je ubijeno. Njena nasljednica i sestra Elizabeta I vraca se poslu koji je zapoceo Edvard i uvodi zakletvu na suprematiju. Nadbiskup Parker napisao je Ispovijedanje vjere sa 39 clanova, sto je ozvanicio parlament. Sa ovim se nisu slozili kalvinisti, koji su nazvani nekonformisti ili disidenti, a kasnije puritanci i prezviterijanci. Papa Pije II bacio je anatemu na Elizabetu I, medjutim progoni rimokatolika su i nastavljeni do donosenja Edikta o toleranciji (1689), kada su dobili odredjenu zastitu.

    U Engleskoj postoje tri nivoa crkve: viskoka, niza i siroka crkva. Visoku crkvu cine najvisi crkveni slojevi i jerarhija, niza crkva njeguje puritanizam, naginje protestantizmu i zastupljena je najvise u srednjem stalezu, dok je siroka crkva vise za liberalan protestantizam. Traktarijanci ili ritualisti su za priblizavanje rimokatolicima kako u teologiji tako i u praksi (Njumen, Mening).

    Odnosi sa Pravoslavnom crkvom su uglavnom dobri. Godine 1971. osnovana je mjesovita teoloska komisija. Medjutim, odnosi se pogorsavaju od 1994. godine, kada su anglikani uveli praksu rukopolaganja zena za svestenike i biskupe. Ova crkva je veoma zastupljena u ekumenskom pokretu i Svjetskom savjetu crkava. Od svetih tajni imaju samo krstenje i pricesce. Crkva odredjuje lica za Donji dom Parlamenta, a u Gornjem domu ima 24 biskupa. Na celu crkve je nadbiskup sa titulom: nadbiskup kentenberijski i primas cijele Engleske.