RIO DE ZANEIRO

Vecim delom tropski, smesten juzno od ekvatora, Brazil kao najveca drzava Juzne Amerike zauzima skoro polovinu njene povrsine. Njegovi potencijali, velicina i prostranost, prirodni resursi, cine ga vrlo perspektivnom zemljom.

Po broju stanovnika Brazil zauzima peto mesto u svetu sa 167.660.687 stanovnika (1997.). Medju dvadeset najvecih svetskih metropola nalaze se i dva brazilska grada: Sao Paolo i Rio de Zaneiro sa 9.600.528 stanovnika (1997.).

Iako nije ni glavni ni najveci grad Brazila, Rio je sinonim za Brazil. Okuplja stanovnistvo iz svih saveznih drzava, te ga zato smatraju pravim brazilskim gradom. Rio i Brazil, dva su pojma koja su medjusobno srasla do te mere da kada se kaze Brazil najcesce se pomisli na Rio, a kada je rec o Riju - podrazumeva se da je to Brazil.

On je pojam za lepotu, zivotnu radost i vrhunsku razonodu. U Riju se dodiruju najsavremenija arhitektonska dostignuca i kuce od blata, drveta i raznih otpadnih materijala. Na severu je luka opasana kvartovima u kojima su izmesana industrijska i radnicka naselja; na jugu su grupisane stambene bogataske cetvrti pored slavnih plaza (Kopakabana).

Geografski polozaj Rio de Zaneira je mnogosturko vazan. Grad se razvio na obalama Atlantskog okeana, u sredisnjem delu brazilskog primorja i neznatno severnije od juznog povratnika. Proteze se po obalama zaliva Guanabara. Granitni reljefi u obliku bregova, od kojih je najslavniji Secerna glava, tropska vegetacija, obale uz koje se protezu plaze, stvaraju pejzaz velike lepote.

U dosadasnjem istorijskom razvoju Rio de Zaneira mogu se izdvojiti tri etape.

Prvu etapu od 1565. godine obelezava osnivanje naselja u podnozju Glave secera. Misleci od zaliva Guanabara, koji je otkriven u 16. veku na dan Nove godine, tj. u januaru, da je usce neke velike reke, naselje je dobilo ime "Januarska Reka". Tako je ova metropola i dobila ime. U ovom periodu Portugalci su najvecu paznju pridavali uzgoju secerne trske, duvana i pamuka.

Drugu etapu razvoja Rija obelezava funkcija glavnog grada, koju je preuzeo od Salvadora 1763. godine. Ovu fazu karakterise najdinamicniji razvoj grada pracen krupnim promenama. Mocvarni tereni s ostacima brojnih laguna posle vise od dvesta godina, primenom modernije tehnike uspeli su se isusiti, tako da su od malaricne tropske sredine stvoreni povoljniji uslovi za razvoj velegrada. Rio dobija nove doseljenike, grade se putevi, reprezentativna zdanja i poslovno-stambeni objekti. Ova faza je bila obelezena eksplozivnim razvojem. Tada se Rio izdvojio kao najveci grad sa najatraktivnijom lukom u Brazilu.

U najnovijem razdoblju od 1960. godine grad se rasirio na povrsinu od oko 250 km². Centar grada zauzimaju brojni neboderi, banke, velike robne kuce i trgovine. Srce grada cini reprezentativna avenija (Avenida Rio Branco), koju krasi bogatstvo zelenih povrsina.

Najvaznija gradska ulica je Avenija predsednika Vargasa (Avenida presidente Vargas). Ovaj brazilski drzavnik (1930-1945 Vargasova era) ucinio je mnogo na industrijalizaciji i modernizaciji Brazila, kako bi ga ucinio ekonomski nezavisnim. Ovim dvema ulicama odvija se vrlo ziv promet, jer one povezuju lucki deo na severu s proceljem na obalama Atlantika.

Grad karakterise prostorno sirenje i izgradnja novih stambenih cetvrti. Metar po metar osvajaju se delovi prasume.

Sa privrednog aspekta u Riju dominira tercijarni sektor (trgovina, saobracaj i administracija), turizam (kulminira karnevalom). Industrijski sektor je raznovrstan (tekstil, prehrana, duvan, metalurgija, masinogradnja i elektro postrojenja). Dva aerodroma, putnicka i trgovacka luka, imaju vaznu funkciju nacionalne i internacionalne raskrsnice.

Privreda se u proslosti zasnivala na plantazama secerne trske, duvana i pamuka, da bi pocetkom 18. veka pronalaskom dijamanata i zlata u pokrajini Minas Zerais, Rio postao posrednik izmedju bogatih rudnika u unutrasnjosti i prekomorskog trzista.

Ipak, turizam je glavna delatnost u Riju, gde dominira karneval Karioka (Karioka je naziv za stanovnika Rija). U vreme karnevala u grad se sleva na stotine hiljada turista iz svih delova sveta zeljni provoda i muzike. Ulicama Leblona i Ipaneme, pa preko raskosne Kopakabane i Avenije Atlantika, kroz tunele Botafoga i Flamenga do Pariskog trga i Avenije Rio Branco 4-5 dana ne prestaje zanosan ritam sambe. Karneval u Riju je sigurno najveci izliv zivotne radosti i najjaci izraz bucnog juznoamerickog temperamenta. Tih dana citav Brazil zivi za karneval. Kakva je guzva i temperament na karnevalu dovoljno govori tragican bilans iz 1979. godine kada je bilo 170 poginulih i 16 000 ranjenih.

Osim karnevala kao turisticka atrakcija istice se najpoznatija plaza Brazila - Kopakabana, smestena na izlasku zaliva Guanabara. Kopakabana je poznata i po tome sto su na njoj prve fudbalske majstorije naucili najpoznatiji brazilski fudbaleri. Oni i danas u trenucima odmora vole doci na Kopakabanu i na pesku odigrati utakmicu.

Kada smo kod fudbala, ne moze da se ne spomene Marakana - jedan od najvecih stadiona na svetu, jer pisati o Riju a ne spomenuti cuveni hram fudbala Marakanu zaista bi bio propust. Stadion je primao 214 000 gledalaca i bio najveci na svetu. Danas je u fazi renoviranja zbog dotrajalosti, te zbog sigurnosti objekta kapacitet ce mu sigurno biti smanjen.

Od turistickih atrakcija kojih u Riju ima u izobilju, treba istaci brdo Glava secera (390 m) odakle se pruza fantastican pogled na Rio, kao i nista manje interesantno brdo Korkovado (709 m) na cijem vrhu kao zastitnik grada stoji Hristov kip od kamena visok 37 metara i tezak 1 145 tona.

Rio pored turisticke funkcije, sa dva aerodroma, razvijenom putnom mrezom i lukom koja je jos pocetkom dvadesetog veka bila najveca luka Brazila i medju najvecim u svetu cini ga jednim od najsnaznijih trgovackih gradova sveta. Rio de Zaneiro je u svom razvoju presao put od kolonijalnog centra i malog trgovackog naselja do savremene svetske metropole. Danas je jedna od najinteresantnijih turistckih destinacija  na planeti.

NEXT