ZNAMENITOSTI PRAGA

Stari grad (Stare Mesto)

•  Stari grad, na desnoj obali Vltave, predstavlja najstariji i istorijski najvredniji deo grada, koji je nastao u 13. veku. U Starom gradu preovlađuju građevine u gotskom stilu, mada su mnoge od njih kasnije prepravljane, a mnoga, nekada vredna zdanja, su srušena u ratovima.
   

• Kula Starog grada
  prestavlja kapiju između Starog grada i Karlovog mosta. Jedna je od najlepših evropskih kula u gotskom stilu. Sadrži figure Karla IV i Venceslava IV, kao i izrezbarene ambleme teritorija koje su pripadale Karlovom carstvu.
  
  
  
  
   

• Trg republike - nalazi se na južnom kraju Starog grada i napravljen je tokom 14. veka na mestu gde su se okupljali trgovci iz udaljenih krajeva.
   

• Galerija Viteškog reda - galerija antikviteta iz riznice Viteškog reda Krstaša sa crvenom zvezdom. Podzemna kapela Svetog Franca sadrži veštačke stalaktite iz 17. veka.
   

• Klementinum - bivša Jezuitska škola, građevina potiče iz 17. veka. Tokom 18. veka podignut je Dominikanski manstir sa Crkvom Sv. Klimenta, velikaškim kućama, školom i Italijanskom kapelom. Potom su podignuti i Pozorišna dvorana, biblioteka, Crkva Sv. Spasa, naučna opservatorija u kojoj su radili Johan Kepler i Tiho Brahe i meteorološka stanica koja radi još od 1775. Danas se tu nalaze Nacionalna biblioteka i Državna tehnička biblioteka.
   

• Gradska većnica - podignuta je između 1906. i 1911. na ruševinama starog Kraljevskog dvora, jedna od najlepših riznica “nove umetnosti”. Sadrži mnoge dekoracije unutra i spolja, na fasadi zgrade se nalazi mozaik “U čast Praga”, delo Karela Špilara. Ovde je 1918. proglašeno stvaranje Čehoslovačke republike. Ovde se nalazi i poznati Smetanin koncertni hol.
   

• Manastir Svete Ane - kompleks crkvenih i stambenih objekata, podignutih od strane kralja Venceslava II, 1234. Danas se tu nalaze galerija slika i skulptura čeških umetnika 19. veka kao i koncertna sala.
   

• Barutna kula - građevina u gotskom stilu, podignuta 1475. kao deo kapije između Starog i Novog grada na mestu stare uništene kapije, u vreme krunisanja kralja Vladislava II. Kasnije je spojena sa susednom Kraljevskom palatom, a ime Barutna kula je dobila u 18. veku kada je, pretpostavlja se, korišćena kao skladište za municiju. Prepravljena je 1886. godine od strane arhitekte Jozefa Mokera, kada joj je dodat krov u neo-gotskom stilu.
   

• Karolinum - prvobitna zgrada Karlovog univerziteta, osnovanog još 1348. Kapela u gotskom stilu iz 1370. je prepravljena 1718. Danas se ovde održavaju ceremonije dodele diploma Karlovog univerziteta.
   

• Betlehemska kapela - sagraђena je 1391. u gotskom stilu. Poznati reformator Jan Hus je ovde držao svoje govore. Pošto je srušena do temelja, građevina je obnovljena 1953., zajedno sa starim duborezima i slikama.
   

• U okviru Starog grada nalazi se Josefov, poznati praški Jevrejski grad (Jevrejski geto) koji je nastao kao naselje jevrejskih trgovaca i dugo vremena je bio odvojen od ostalih delova grada zbog progona Jevreja koji su tokom 18. veka činili četvrtinu praškog stanovništva. U gradu se nalaze Jevrejska gradska većnica, Obredni hram, Jevrejski muzej i Staro jevrejsko groblje, jedinstveno u Evropi. Takođe je očuvano šest jevrejskih sinagoga: Klausova, Visoka, Pinkasova, Majselova, Stara-nova i Španska sinagoga.
   

•  Stari gradski trg - najznačajniji trg starog Praga. Sagrađen je još u 12. veku. Pored Stare gradske većnice i Tinske crkve, tu se nalaze i barokna Crkva Sv. Nikole, Kinski palata u rokoko stilu sa Nacionalnom galerijom grafike, Kuća “kamenog zvona” i spomenik Janu Husu, delo vajara Ladislava Saluna iz 1915. Hus je bio učitelj, reformator i sveštenik, osnivač Moravske crkve. Borio se za ujedinjenje nacionalnih ciljeva i crkve, zbog svojih ideja je spaljen na lomači 1415. i postao je nacionalni heroj. Ispod spomenika Husu u sedećem položaju, nalazi se i spomenik Janu Palahu, studentu koji se na tom mestu zapalio 1968., u znak protesta zbog ulaska stranih trupa.
   

• Stara gradska većnica sa Astronomskom kulom je sagrađena 1338. Gradska većnica je prepravljena u gotskom stilu 1470. dok kula sa satom datira sa početka 15. veka. Iznad sata se nalaze figure 12 apostola koji svakodnevno defiluju i označavaju kraj dana i ponoć malim zvonom. Ispod su 12 znakova zodijaka, delo Jozefa Manea iz 1865. Istočno krilo Gradske većnice je srušeno 8. maja 1945. i do danas nije obnovljeno.
   

• Tinska crkva - posle Katedrale Sv. Vida najznačajnija religiozna praška građevina u gotskom stilu, sa baroknim enterijerom. Sagrađena je u sklopu nekadašnje bolnice tokom 10. veka, a u 14. veku je postala glavna crkva Starog grada. Crkva se sastoji od tri broda i sa dve strane je okružena kućama. Zbog Husitskih ratova završena je tek 1511. sa izgradnjom južnog crkvenog tornja. U crkvi se nalazi grob čuvenog danskog astronoma, Tiha Brahea, koji je radio na dvoru Rudolfa II. Deo enterijera crkve je danas izmenjen.
   

• Tinski kvart - mesto velike istorijske vrenosti, blok građevina ulica Tinske, Stupartske i Male stupartske. Ovaj deo grada je izgrađen u 11. veku. Ovde su se nalazili trgovački magacini i imanja poznata kao “ungelti”, po kojima je ceo kvart dobio ime. Najznačajnija građevina je Granovska palata, jedna od najbolje očuvanih renesansnih praških građevina. U periodu od 1984. do 1996. ceo kvart je obnovljen. Danas on predstavlja kulturno, trgovinsko i administrativno jezgro grada.
   

• Kuća “kamenog zvona” - neo-renesansna građevina sagrađena u periodu od 1876-1884. sa namerom da tu bude galerija slika i zbirka antikviteta. U periodu od 1918-1938. i od 1945-1946. ovo je bila zgrada Narodne skupštine, a od 1946. Češkog filharmonijskog orkestra. Ovde se nalazi i svetski poznat Dvoržakov koncertni hol u kome se svake godine održava Praški prolećni muzički festival.
   

• Rudolfinum - najznačajnija srednjevekovna građanska kuća, napravljena u romanesknom stilu. Prepravljena je u gotskom stilu sa dvospratnom fasadom iz 14. veka, koja je izmenjena 1988. Zgrada danas služi za koncerte i izložbe.

Mali grad (Mala Strana)

 Mali grad je osnovao kralj Otakar II Premisl, u drugoj polovini 13. veka. U ovom delu grada, koji je sa Starim gradom spojen Karlovim mostom, nalaze se raskošne palate i aristokratske kuće u renesansnom i baroknom stilu, sagrađene u doba kontra-reformacije Katoličke crkve.

• Crkva Svetog Nikole
  sagraђena je u periodu od 1704-1755., predstavљa najznačajniju građevinu tzv. praškog baroka. Sagradili su je Jezuiti, a potpuno je rekonstruisana 1955. Crkva je visoka 75m i oslikana je freskama koje prikazuju život Sv. Nikole.
  
  
  
   

• Nerudina Ulica
  glavna ulica koja vodi prema Praškom zamku. Dobila je ime po češkom pesniku Janu Nerudi, koji je živeo u kući po imenu “Kod dva sunca”. Ulica je poznata po kućama koje su nosile nazive poput “Crveni soko”, “Tri male violine”, “Zlatni pehar”, “Zlatni ključ” i dr.
  
  
   

• Crkva Gospe Viktorije - sagrađena u doba ranog baroka, 1611. i dograđena 1644. Poznata je po voštanoj figuri “Praški dečak Isus” iz 16. veka. Crkva je jedno vreme pripadala Malteškim vitezovima čiji se trg, palata i muzej nalaze u blizini Crkve.
   

• Kule Malog grada
  
  postoje dve kule, manja je u renesansnom stilu i datira iz 12. veka. Predstavlja ostatak starog Juditskog mosta. Veća je dva veka mlađa i otvorena je za javnost.
  
  
   

• Ledeburški vrt - sagrađen u baroknom stilu, u prvoj trećini 18. veka. Tu se nalaze fontana, statua Diva i prizemlje sa malim bazenom. Susedni Palfski vrt je napravljen u prvoj polovini 18. veka, a nalazi se neposredno uz Palfsku palatu i sadrži mnogobrojne dekoracije. Vrtovi su povezani i u njih se ulazi kroz Ledeburšku palatu.
   

• Petrinski toranj - predstavlja smanjenu kopiju Ajfelovog tornja, visok je 60m. Toranj se nalazi na najvišem praškom brdu Petrinu i sagrađen je 1891. za Jubilarnu izložbu.
   

• Petrinski lavirint - predstavlja lavirint sa ogledalima posvećen bitci Pražana i Šveđana 1648. na Karlovom mostu.
   

• Kampa - malo ostrvo ispod Karlovog mosta, pruža pogled na Vltavu i Nacionalni teatar. Svojevremeno je bilo poznato po prodavnicama grnčarije.
   

• Valenštajnski vrt - podignut je 1630. i obuhvata malo jezero, pećinu sa veštačkim ukrasima i motivima iz grčke mitologije, fontanu, vrt sa ružama, magnolijama i japanskim trešnjama. Pored vrta podignuta je i Valenštajnska palata u baroknom stilu, Viteška dvorana i astronomska opservatorija. Statue su kopije originalnih radova Adrijana de Vraja iz 1926. i 1927. godine.
   

• Karlov most
  
  najstariji praški most, sagrađen 1357. godine. Na njemu se nalazi trideset statua svetaca poznatih vajara iz 18. veka, uglavnom dela Matijasa Brauna i Ferdinanda M. Brokofa. Most je dugačak 515m a širok 10m. Na jednom njegovom kraju je velika Kula Starog grada, a na drugom su dve Kule Malog grada.
  
  
   

• Praški zamak
  Praški zamak je podignut u 9. veku. Na osnovi arheoloških iskopavanja i sačuvanih pisanih dokumenata, smatra se da ga je osnovao princ Borivoj 880. godine. U početku je zamak bio zaštićen rovovima i utvrđenjima od gline i kamena. Prva građevina na ovom mestu je bila Bogorodočina crkva. Crkve Sv. \orđa i Sv. Vida su podignute u prvoj polovini 10. veka. Od 10. veka, praški zamak nije samo sedište državnih vlasti, prinčeva i kasnije kraljeva nego i sedište crkvenih vlasti, Praške biskupije, kao i obrazovni i kulturni centar. Na prostoru zamka je osnovan i prvi češki manastir. Doba velikog napretka zamka je 14. vek, doba vladavine Karla IV, češkog kralja i potom cara Svetog rimskog carstva. Za vreme njegove vladavine, praški zamak je bio sedište carstva, tada su izgrađene Katedrala Sv. Vida i Kraljevska palata, dok su utvrđenja oko zamka ojačana. Finalna rekonstrukcija palate je bila krajem 15. veka kada je podignuta i poznata Vladislavljeva palata u gotskom stilu, najveća svetovna palata toga doba koja je predstavljala začetke renesanse u češkoj umetnosti.
  Zamak je znatno proširen tokom 16. veka, naročito posle požara koji je uništio deo zamka, 1541. Španska većnica u novom delu zamka je podignuta za vreme kralja Rudolfa II, kada je zamak ponovo postao centar carstva. U drugoj polovini 16. veka, kada je Чeška bila u sastavu Habzburške monarhije, zamak je izgrađivan u renesansnom stilu. Za vreme ratova, tokom 17. veka, zamak je nekoliko puta pljačkan i rušen. Poslednja velika rekonstrukcija zamka je bila u drugoj polovini 18. veka, međutim u to doba prestonica Austro-Ugarske carevine je bio Beč, a Prag je bio samo provincijski grad pa je i značaj zamka bio mali, njegov sjaj i bogatstvo su polako nestajali. Posle abdiciranja 1848., u zamku je stanovao car Ferdinand V. Nakon Prvog svetskog rata i stvaranja Čehoslovačke, zamak je postao sedište vlasti. Enterijer zamka i vrtovi su rekonstruisani po projektu arhitekte Josipa Plečnika. Danas zamak služi kao sedište predsednika Češke republike i kao ekonomski, politički i kulturni centar, ne samo Praga nego i cele države.

Praški zamak: 1. Španska većnica, Rudolfova Galerija, 2. Katedrala Sv. Vida, 3. Vrt na južnoj strani, 4. Kraljevski vrt, 5. Kraljevski letnjikovac, 6. Plesna dvorana, 7. Škola jahanja, 8. Barutna kula Mihuljka, 9. Stara kraljevska palata, 10. Bazilika Sv. Đorđa, 11. Zlatna ulica, 12. Burgraova kuća, 13. Lobkovič palata, 14. Carska konjušnica i Galerija slika.

U okviru Praškog zamka nalaze se:

• Manastir svetog Đorđa - osnovan 973. od strane princa Boleslava i njegove sestre Mlade kao manastir Benediktinaca. Srušen je 1782. a potom rekonstruisan 1976. kao deo Nacionalne galerije i danas sadrži razne kolekcije Češke umetnosti.
   

• Katedrala Svetog Vida
  reprezenativna praška građevina čija je izgradnja trajala čak šest vekova. Započeta je 1344. na mestu iznad nekadašnje rotonde iz 10. veka, a završena je u periodu od 1873-1929. Katedrala je napravljena u gotskom stilu. Dugačka je 124m, široka 61m, a toranj se uzdiže do visine od 34m iznad glavnog broda i predstavlja najvišu tačku u Pragu. Na prostoru katedrale se nalaze grobovi čeških kraljeva.
   

• Kapela Svetog Venceslava - nalazi se u okviru Katedrale Sv. Vida kao posebna arhitektonska celina na mestu stare rimske bazilike. Po svojoj umetničkoj vrednosti spada u sam vrh češke umetnosti. Za razliku od veћine ostalih kapela, Kapela Sv. Venceslava je zatvorena sa svih strana a zidovi su pokriveni dragim kameњem i slikama.
   

• Zlatna ulica
  niz kuća iz 16. veka, sagrađenih između utvrđenja u gotskom stilu. Prema jednoj verziji, kuće je izgradio kralj Rudolf II za 24 svoja čuvara, a prema drugoj verziji ovde su živeli zanatlije, trgovci, umetnici i kraljeve sluge. Naziv “zlatna” ulica je dobila zbog kraljevih alhemičara i zlatara koji su ovde živeli krajem 17. veka. Danas se ovde nalaze zanatlijske radnje i male prodavnice suvenira. U kući sa brojem 22 je živeo Franc Kafka, i to od 1912. do 1914.
   

• Daliborka kula - vojna kula iz 1496. podignuta kao deo utvrđenja oko zamka. Sve do kraja 18. veka služila je kao tamnica.
   

• Barutna kula Mihuljka - takođe sagrađena kao deo utvrđenja, iz 13. veka. Prečnik kule je 20m i povremeno je služila kao skladište za barut. Do 1982. godine u kuli su se nalazili laboratorija jednog alhemičara i zvonolivnica iz vremena kralja Rudolfa II.
   

• Galerija zamka - podignuta je na mestu nekadašnje konjušnice, gde je pronađeno mnogo slika iz vremena kralja Rudolfa II, među njima i dela Ticijana (“Mlada žena u kupatilu”), Tintoreta (“Hrist sa ženom uhvaćenom u preljubi”), Rubensa (“Skup olimpijskih Bogova”) i drugih, koja su potom rekonstruisana.
   

• Bazilika Svetog Đorđa - romaneskna bazilika iz 920., podignuta blizu Benediktinskog manastira. Dograđena je tokom 10. i 12. veka.
   

• Lobkovič palata - izgrađena tokom 16. veka od strane porodice Pernštajn, a potom je 1627. postala vlasništvo Poliksene Lobkovič. Dograđena je u periodu od 1651-1658. Od 1983. predstavlja deo Nacionalnog muzeja i sadrži neka dela češke umetnosti, uključujući i kopije kruna čeških kraljeva.
   

• Kraljevski vrt sa plesnom dvoranom (Mikovna) - podignut je 1534. za vreme Rudolfa II. U dvorani koja je nekad služila vojsci danas se održavaju priredbe i koncerti.
   

• Kraljevski letnjikovac Sv. Ane - najznačajnija renesansna građevina u Pragu, čija je izgradnja završena 1563., još se naziva i Zamak Belvedere. Sadrži čuvenu “Pevajuću fonatanu” na kojoj proticanje vode proizvodi muziku. Fontana je delo Tomaša Jarosa iz 1568.
   

• Cerninska palata - palata iz 1687. sagrađena u stilu ranog baroka, najveća je praška palata, duga 150m. Za vreme Napeoleonovih ratova u palati je bila vojna bolnica, dok danas ona predstavlja sedište Ministarstva spoljnih poslova.
   

• Loreto - crkvena građevina podignuta 1631. kao stecište hodočasnika. Sadrži i baroknu crkvu iz 1735. i kulu sa 30 zvona. Ovde se nalazi i tzv. “Praško сunce”, luster ukrašen sa preko 6.000 dijamanata.
   

• Strahovski manastir - manastir Premonstratenzijanaca, u romanesknom stilu, sadrži Bogorodičinu crkvu i Strahovsku biblioteku sa Teološkom većnicom iz 1679. i Klasičnom filozofskom većnicom iz 1794. Prvi manastir je napravljen još 1140. na teško dostupnom uzvišenju i postao je stecište učenih ljudi i hodočasnika. Ispred manastira je bila straža, pa je manastir zato i dobio ime Strahov (češki “strahovat” - straža). U manastirskoj biblioteci se nalazi mnogo starih rukopisa velike istorijske vrednosti poput Jevanđelja iz 10. veka.

Novi grad (Nove Mesto)

 Novi grad je glavni komercijalni centar Praga, koji je najviše dobio na značaju u drugoj polovini 19. veka, kada je spojen sa Starim gradom i kada je izgraćen niz javnih i stambenih građevina u stilu “nove umetnosti”. Centralni deo ovog dela grada nosi naziv “Zlatni krst” i predstavlja elitnu stambenu četvrt Praga.

• Venceslavov trg - srce grada i trgovinski centar. Na trgu se nalazi spomenik princu Venceslavu I (Sv. Vaclavu) sa četiri zaštitnika, češka sveca - Sv. Prokopije, Sv. Adalbert, Sv. LJudmila i Sv. Ana. Spomenik je delo Jozefa Majslbeka iz 1912. Princ Venceslav je bio unuk Borivoja, osnivača Praškog zamka, a ubijen je 935. i potom je proglašen za sveca i zaštitnika nacije.
   

• Nacionalni teatar
   
  neo-renesansna građevina iz 1881. Požar je uništio veliki deo zgrade već 1882. pa je ona rekonstruisana naredne godine.
  
  
  
   

• Nacionalni muzej
  neo-renesansna građevina, delo Jozefa Šulca iz 1890.
  
  
   

• Višehrad - antičko sedište dinastije Premisla iz 10. veka. Princ Vratislav I je ovde krunisan kraljevskom krunom 1085. Najstarija građevina na ovom mestu je rotonda Sv. Martina. Karlo IV je za vreme svoje vladavine rekonstruisao Višehradski zamak i sagradio utvrđenja. Posle Husitske revolucije zamak je prepravljen u baroknom stilu. Pored Crkve Sv. Petra i Pavla tu su i crkvena rezidencija, zemunice, park i groblje po imenu “Sloven” na kome su sahranjeni mnogi znameniti Česi: naučnik Purkinje, kompozitori Dvoržak i Smetana i drugi. Sa južnog kraja višehradskih utvrđenja pruža se lep pogled na grad.
   

• Emaus - manastir sa Bogorodičinom crkvom, osnovao ga je Karlo IV 1347. kao manastir slovenskih Benediktinaca. Na kraju Drugog svetskog rata manastrir je srušen u bombardovanju. Dva asimetrično postavljenja tornja su podignuta 1967.
   

• Gradska većnica Novog grada - kompleks zgrada u gotskom stilu sa kraja 14. i početka 15. veka, rekonstruisanih tokom 16. veka u renesansnom stilu. Tu se nalaze toranj sa Bogorodičinom kapelom, dve dvorane u gotskom stilu sa lučnim svodovima i jedna u renesansnom stilu. U periodu od 1377-1784. ovde je bilo sedište vlasti Novog grada.
   

• Brevnovski manastir - benediktinski manastir iz 993., podigli su ga princ Boleslav II i Biskup Vojteh (Sv. Adalbert). U okviru manastira se nalaze Crkva Sv. Margarite i kuće crkvenih velikodostojnika iz 18. veka u tipičnom baroknom stilu.
   

• Industrijska palata - napravljena kao paviljon za Jubilarnu izložbu, 1891. Jedna je od najvrednijih praških građevina u avangardnom stilu. Glavni svod palate je dugačak 238m, sa središnjim tornjem visokim 51m.
   

• Praške rotonde - značajne su tri rotonde u romanesknom stilu: Zlatna rotonda sa kraja 11. veka, rekonstruisana 1865., Rotonda Sv. 1Longina sa kraja 12. veka, rekonstruisna 1844. i 1934. i Rotonda Sv. Martina iz 11. veka, rekonstruisana 1878. od strane višehradskog sveštenstva.

Zanimljivosti

Za Višehrad se vezuju mnogi mitovi i legende. Jedna od legendi, koja nije u potpunosti u skladu sa istorijskim činjenicama, govori o postanku imena Praga. Naime, Višehradom je za vreme dinastije Premisla vladala princeza Libuše. Kako je zemlja narastala, ukazala se potreba za novim gradom, pa su podanici upitali princezu gde da ga sagrade. Ona im je predložila: “Tamo gde su četiri elementa u skladu - plodno tle, zdrav vazduh, dovoljno šume za vatru i čista voda.” Pošto su se princeza i princ popeli na najvišu tačku Višehrada, princeza je pri zalasku sunca ispružila ruku prema istoku, u pravcu gustih šuma i rekla: “Vidim visok dvorac čija slava doseže do zvezda. Ukoliko, narode, pođete tamo u gustoj šumi srešćete čoveka koji delje prag za svoju kuću. Na tom mestu podignite dvorac i nazovite ga po pragu koji čovek delje - Prag!” I bi tako.

Svojevremeno je jedan novinar zapisao o običajima Pražana: “Ne znam za još jedan narod koji i na sahrane poziva, a ukoliko te pozovu u kuću, ispred stana izuvaš cipele. Taj za većinu Evropljana neobičan čin ima simboliku - sa cipelama ispred praga ostavljaš nečistoću spoljnog sveta i u kuću ulaziš čistog srca.”

U Prag dolaze turisti iz celog sveta, a po broju onih koji ga pohode je ispred NJujorka. Zbog toga su cene stambenog i poslovnog prostora dosta visoke. Gradske fasade su “umivene”, dvorišta pretvorena u restorane, a u prodavnicama se može kupiti sve “od igle do lokomotive”. Racionalni, vredni i praktični Pražani mudro i nenametljivo čuvaju lepotu svog grada. Zato i ne čudi fascinantna rečenica ispisana u Naconalnom teatru: “Narod - sebi”. Dakle, građani Praga spajaju lepo sa korisnim - neguju svoja kulturna obeležja i ujedno tome pridodaju sve što se može pretvoriti u turističku atrakciju i ekonomsku dobit.

                        POČETNA STRANA             ISTORIJA PRAGA             GALRIJA PRAG         KVIZ