ISTORIJA LONDONA

Istorija Londona seze gotovo 2000 godina u proslost, kada je Britanija bila dio Velikog Rimskog carstva, od I do IV vijeka. Rimljani su izgradili gradove, sa lijepim kucama i   mnoge puteve.Kad su se povukli iz Britanije pocetkom V vijeka nase ere, ostavili su na tlu Britanije oko 20 velikih gradova, sa oko 5000 stanovnika. Glavni grad je bio London, sa 20.000 stanovnika. London je u to vrijeme bio dva puta veci od Pariza i, vjerovatno, najznacajniji trgovacki centar Sjeverne Evrope, jer je jugoistocna Britanija proizvodila mnogo kukuruza, koga je i izvozila. U IX vijeku Vikinzi osvajaju London, zatim ga osvajaju Normani 1066.g.,a normanski kralj Vilijam Osvajac se krunise za kralja Engleske.
 
 U 14. vijeku, rastu veliki gradovi, zanatlije stvaraju svoja udruzenja, tzv. gilde, kao sto su su udruzenja tkaca u Londonu. Zanatlijska udruzenja se bogate i od njih nastaju prve kompanije koje su kontrolisale vecinu poslova u Sitiju. U kasnijim vijekovima one su se razvile u velike finansijske institucije, koje i danas igraju znacajnu ulogu u upravljanju londonskim Sitijem. Godine 1500-e, London je imao preko 60.000 stanovnika. Dok su se jedni bogatili, drugi su siromasili. Stvarala se gradska sirotinja.

Za Vladavine dinastije Tjudora, od 1485. do 1603., sto se najcesce smatra sjajnim periodom engleske istorije, Henri VII je udario temelje snazne nacionalne drzave i mocne monarhije. Zivio je u prijateljstvu sa susjednim drzavama (Spanijom i Francuskom). Njegov sin, Henri VIII , cuven po sjajnom dvorskom zivotu i po tome sto je odvojio Englesku crkvu od Rimske katolicke crkve.,bio je ambiciozniji od svog oca.

Ocekivao je da ce igrati znacajnu ulogu u evropskoj politici, ali, vodeci neuspjesne ratove to nije uspio.Imao je sest zena. Za razliku od svog oca, ugadjao je sebi i trosio oceve pare. Godine 1531 Henri VIII se proglasio poglavarom Engleske crkve. Parlamentarnim zakonima, od 1532. do 1536. Engleska je postala protestantska drzava Henrija VIII, koji je umro 1547. Naslijjedio ga je njegov maloljetni sin Edvard VI, tako da je Engleskom upravljao Savjet.U to vrijeme, polovina Engleza su bili protestanti, a polovina katolici.Kada je Edvard umro u svojoj sesnaestoj godini, kraljicom Engleske postaje Henrijeva cerka Meri, katolkinja, cija je majka bila Katarina od Aragona.Ona je bila prva kraljica Engleske od Matilde, koja je vladala prije 400 godina. U to vrijeme zene su smatrane inferiornijim od muskaraca. Meri je svojim brakom Spaniju ucinila saveznikom Engleske. To je bio los politicki potez. Kad je Meri umrla, 1558.g, na prijesto dolazi njena polusestra Elizabeta.

Elizabeta I je potukla mocnu spansku flotu.Spanija je bila glavni trgovacki rival Engleske i njen najveci neprijatelj. I nakon poraza spanske armade, Elizabeta I podstice svoje mornare da napadaju spanske brodove, koji se sa zlatom vracaju iz novootkrivene Amerike. Ona takodje podstice engleske trgovce na iseljavanje i stvaranje kolonija. To je zacetak Britanskog kolonijalnog carstva XVII i XVIII vijeka. Krajem XVI vijeka Engleska osniva prve kolonije u Americi. Trguje africkim robovima i prodaje ih Spancima u Americi. Trgovina robljem postala je za Englesku unosan posao, koji je trajao sve do kraja XVIII vijeka.

Osnivaju se velike trgovacke kompanije.Sljedecih 3o godina vodi se borba izmedju protestantizma i katolicizma u Engleskoj. Pretendent na prijesto je bila jedina Elizabetina rodjaka, skotska kraljica Meri, katolkinja, koju je Elizabeta drzala u zatvoru 20 godina i na kraju je dala pogubiti.
 
 U XVI vijeku dolazi do socijalnih problema u gradovima. Broj stanovnistva je naglo porastao. Sa 60.000 stanovnika koliko je London imao1500. godine, broj stanovnika je do kraja tog vijeka porastao na 200.000. Trosio je pet puta vise uglja nego na pocetku vijeka, tako da se nebo nad njim prekrilo gustim dimom. Jedan strani ambasador je napisao da London smrdi i da je to najprljaviji grad na svijetu. Nije bilo dovoljno hrane. Zivotni uslovi su se pogorsavali, nezaposlenost je rasla, a s njom i bijeda. Mnogi ljudi su krali hranu da bi jeli. Smatra se da je za vladavine kralja Henrija VIII objeseno oko 7000 lopova. Doslo je do socijalnih nemira. Pobunili su se segrti u Londonu protiv gradskih vlasti. Stanovnistvo se jasno izdiferenciralo na bogate i siromasne.

Danas je London spoj tradicije i centar najsavremenijih svjetskih zbivanja.Najzanimljiviji je Umjetnicki centar na juznoj obali Temze, South Bank, sa pozoristima, galerijama i koncertnim dvoranama, u kome se mogu vidjeti najbolje pozorisne predstave, najnoviji filmovi i cuti najbolja muzika. U tom kompleksu se nalazi Hayward Gallery, koju je kraljica otvorila 1968.g.

Smatra se ikonom brutalne arhitekture 60-ih godina. To je jedan od najvecih izlozbenih prostora u Velikoj Britaniji, u kome se izlaze vizuelna umjetnost iz cijelog svijeta. Cilj joj je da uspostavi most izmedju eksperimentalne i etablirane umjetnosti. Ima kriticki i provokativni stav prema umjetnosti, u smislu stalnog preispitivanja sta je umjetnost. Vizuelnu umjetnost prikazuje kroz istoriju, kulture, discipline i medije. Spektar tema koje postavlja na repertoar vrlo je sirok. Npr. Umjetnost i moc, 100 godina umjetnosti i mode, Urbani haos i globalne promjene, Istocno-azijska umjetnost, Savremena arhitektura i film, Umjetnost zvuka, Umjetnost i nauka o ljudskom tijelu od Leonarda do sada, Pejsazi Francuske, Rapsodije u plavom, Umjetnost renesanse Harlema, Paul Klee:Priroda kreacije, Ann Sofi Siden: Prostitucija nakon plisane revolucije itd. Galerija ima i svoju biblioteku. U neposrednoj blizini je Royal Festival Hall, koncertna dvorana u kojoj se moze poslusati npr. Sangajski dzez orkestar, Pakleni ciganski tango, Dzez kvartet Anite Wardell, Mocartova “Carobna frula” itd.

                    POCETNA STRANA         ZNAMENTOSTI LONDONA         GALERIJA LONDON         KVIZ