Površina:
10,5 miliona km
Populacija: 710 miliona stanovnika(Evropljani)
GEOGRAFIJA
Prirodna sredina
Evropu čine prirodno raznovrsni pejzaži.Velika ravnica na Sjeveru
Evrope počinje u Flandriji, šireći se na sjever Njemačke i Poljsku, da bi u
Rusiji postala ogromna, prelazeći u Ukrajinu, pružajući se od Baltika do Crnog
mora.Ta ravnica izlazi na Sjeverno i Baltičko more čije su obale niske i
pješčane
Stari masivi zauzimaju sjeverni i središnji dio kontinenta.Na sjeveru
još uvijek postoje tragovi kaledonskog nabora na visovima
Škotske, a naročito, u Skandinaviji, gdje izranjaju pretkambrijski neravni
tereni na kojima je erozija ostavila tragove.Te planine su bile isklesane
glacijalnim erozijama, koje su stvorile mnogobrojna jezera i glečerske kotline,
koje je more preuzelo stvarajući fjordove.No, središnja Evropa je područje
Hercinskih masiva.Oni se nižu u isprekidanim masivima od Irske do Češke,
prolazeći preko Armoričkog masiva, Centralnog masiva, Vogeza i Rajnskog
škriljastog masiva.Tom sistemu treba dodati Špansku Mezetu.Lednički uticaj je
jasan naročito u sjevernim krajevima.Između tih masiva se nalaze nizije
sedimentnih basena: Londonski, Pariski, Švapsko-franački baseni.
Južna Evropa je vezana za Alpski sistem.Nju karakterišu mlade
planine, nabranog reljefa, gdje su glečeri još uvijek prisutni.Na zapadu se
izdiže brana Pirineja.Luk Alpa se proteže od Sredozemlja do Beča, okružujući
dolinu Poa.Na jugu se produžava u Apenine, koji čine skelet italijanskog
poluostrva, a na istoku u Dinarske planine i Karpate koji okružuju Panonsku
niziju i Vlašku dolinu.Ova dva lanca se spajaju na Balkanskom poluostrvu i koje
se završava ostrvima u Sredozemnom moru.
Klima i hidrografija.Evropa u potpunosti pripada umjerenoj klimi.Njen
zapadni dio je pod uticajem zapadnih vjetrova, punih vlage.Okeanska klima,
manje-više hladna u zavisnosti od nadmorske visine, odnosi se na cijeli
sjeverozapad kontinenta.Odlikuje se jakim kišama i blagim temperaturama, a
naglašen je uticaj Golfske struje.Ako izuzmemo hladne ledine koje prekrivaju
najvjetrovitije oblasti, prirodna vegetacija je iskrčena.Južna Evropa ima
sredozemnu klimu čija se dužina sušnog priobalja produžava kako se ide ka
jugu.Zelene hrastove šume i žbunasto rastinje opstaju na visinama.Ka istoku,
okeanski uticaj se progresivno smanjuje i klima postaje kontinentalna, sa oštrim
zimama i žestokim ljetima.Sjever istočne Evrope je prekriven lijepim četinarskim
šumama, dok je na jugu bogato tlo Ukrajine prekriveno livadama.
Hidrografka mreža je odraz istovremeno i klime i rasporeda
reljefa.Rijeke zapadne Evrope obično su kratke i karakterišu ih dvojni tokovi,
jer njihovi baseni obuhvataju različite zone.Istočna Evropa, naprotiv, ima
velike rijeke(Visla,Volga,Don,Dnjepar) pravilnog toka, koje zaustavljaju jedino
ledene sante, zimi.
Ljudi i problemi.Položaj Evrope u umjerenoj zoni, u centru kopna koje se
izdiže iz sjeverne hemisfere, njeno duboko prodiranje u mora su olakšali
naseljavanje, objašnjavajući istovremeno starost, gustinu i raznovrsnost
stanovništva.Evropa koja je naseljena već od paleolitskog doba, okuplja, na
manje od 10% zemlje skoro 13% svjetskog stanovništva, ali nema nikakvo etničko
ili jezičko jedinstvo.
Poslije Drugog svjetskog rata, Evropa je dugo bila
podijeljena na dva bloka koja su bila ideološki i politički
suprotstavljena.Zapadna Evropa, liberalna, odgovarala je sadašnjoj Evropskoj
Ekonomskoj Zajednici, u čijem su sastavu najrazvijenije zemlje
kontinenta.Istočna Evropa je grupisala zemlje socijalističke ekonomije i
marksističke ideologije, koje su bile pod okriljem SSSR.Krajem osamdesetih i
početkom devedesetih, komunistički režim se ruši: ujedinjenje Njemačke(1990) je
praćeno raspadom SSSR(1991), cjepanjem Jugoslavije(počev od 1991), podijelom
Čehoslovačke(1992-1993).
Dvanaestak novih zemalja se pojavljuje ili ponovo javlja u
kontekstu rušenja administrativnih ili ekonomskih struktura.U centralnoj i
istočnoj Evropi, rivalstva i ponekad etnički konflikti ponovo se pale kao vatra,
dok na zapadu Evropska Unija, pored stvaranja zajedničkog tržišta, traga i za
političkim jedinstvom, za početkom grupisanja koje se suprotstavlja
komadanju.Rušenje ideološke granice nije svakako srušilo razlike u razvoju.One
su samo postale vidljivije, što znači manje podnošljive, u istočnoj Evropi,
opasnije za mir na kontinentu.
 |
 |
 |
 |
 |
 |