Iz naredjenja komadanta njemackih snaga Litersa
Jake neprijateljske snage su zbijene na najuzi prostor Sutjeska-Piva, medju njima se nalazi Tito, sto je tacno utvrdjeno. Time je nastupila posljednja faza borbe i cas unistenja Titove armije do posljednjeg covjeka .
Ni jedan covjek sposoban za vojsku ne sme ziv napustiti opkoljeni prostor... na ovom naredjenju mora se ponovo insistirati kod jedinica.
(od 10. juna 1943.)
Jedinice su ovlascene i duzne da u ovoj borbi, bez ogranicenja, takodje prema zenama i prema deci, upotrebe svako sredstvo samo ako ono doprinosi uspjehu...Ni jedan Nemac koji se bori protiv bandi ne sme zbog drzanja u borbi protiv bandi i njihovih pristalica da bude pozvan na disciplinsku ili vojnosudsku odgovornost.
(decembra 1942 )
Jedna od poruka Sarla de Gola francuskom narodu,upuicena preko britanske radio-stanice
U trenutku pometnje francuskog stanovnistva, rastapanja vlade koja je pala u neprijateljsko ropstvo,pred nemogucnoscu funkcionisanja nasih institucija , ja, general De Gol,francuski vojnik i staresina, imam savesti da vam govorim u ime Francuske...
Svaki Francuz koji jos nosi oruzje duzan je da nastavi otpor.
juna 1940.god.
Dzejms Devis,senator clan Senatskog komiteta SAD za spoljne poslove
Jugosloveni su svojom borbom stekli priznanje i divljenje svih slobodoljubivih ljudi.Oni su unistavali komunikacione linije, bacali u vazduh vozove, komadali okupatorsk pruge.Prikovali su za svoju zemlju mnoge nemacke snage.Sada oni dobijaju rat.Hrabra zemlja Srba,Hrvata i Slovenaca bice blistav simbol generacijama i generacijama svih slobodoljubivih naroda sveta.
Komadant Zapada fon Rundstet general feldmarsal
Pre pocetka napada svim jedinicama je procitana dnevna zapovest komadanta Zapada od 16.decembra 1944:
˜Vojnici zapadnog fronta!
Vas veliki cas je kucnuo.Jake udarne armije danas su nastupile protiv Britanaca i Amerikanaca.Vise nista ne treba da vam kazem.Vi svi to osecate.U pitanju je sve!
Nosite u sebi svetu obavezu da date sve i da ulozite natcovecanske napore za nasu domovinu i naseg Firera."
U svojoj knjizi Drugi svetski rat Cercil je ovako opisao i ocjenio bitku kod El Alamejna:
Bitka kod Alamejna razlikovala se od svih ostalih borbi u Libijskoj pustinji.Front je bio ogranicen,snazno utvrdjen i drzan jakim snagama.Nije postojao nikakav bok koji se mogao zaobici.Onaj koji je bio jaci i zeleo da preuzme ofanzivu,morao je izvrsiti prodor.Tamo smo se vratili na bitke na zapadnom frontu u prvom svetskom ratu...
General Montgomeri i njegov sef Aleksander bili su vicni svemu tome zahvaljujuci iskustvu,poucavanju i razmisljanju.Montgomeri je bio veliki aljtiljerac.Vjerovao je-kako je Bernard So rekao za Napoleona-da topovi tamane ljude.Vidimo kako se uvek trudio da pod jednom povezanom komandom stavi u dejstvo tri ili cetiri stotine topova-umesto onih carki baterija kakve su neminovno pratile prepade oklopnih snaga u sirokim prostranstvima pustinje.Naravno sve je bilo manjih razmjera nego u Francuskoj ili Flandriji.Kod Alamejna smo izgubili preko 13.500 ljudi za dvanaest dana,a prvog dana na Somi 60.000.S druge strane posle proslog rata strahovito se bila povecala vatrena moc defanzive,pa se u tim danima smatralo da je radi prodora kroz neku brizljivo utvrdjenu liniju potrebna koncentracija od dva ili tri prema jedan,i to ne samo u artiljeriji nego i ljudstvu.Mi nismo imali ni izdaleka takvu nadmocnost kod Alamejna.Neprijateljev front se nije sastojao samo iz uzastopnih linija utvrdjenih tacaka i mitraljeskih zakona nego i iz citave jedne duboke oblasti sa takvim defanzivnim sistemom.A ispred svega toga se prostirao ogroman stit minskih polja do tada nevidjenog kvaliteta i gustine.Iz tih razloga ce bitka kod Alamejna uvek ostati slavna stranica u britanskim vojnim analima.
Postoji jos jedan razlog zbog kojeg ce ona zivjeti u istoriji.Ona je ustvari oznacila prekretnicu sudbine.Moglo bi se gotovo reci Pre Alamejna nismo imali ni jednu pobedu.Posle Alamejna nismo imali ni jedan poraz.
Mi, drugovi, imamo pred sobom jos teske zadatke i borbe. Ali mi danas imamo vec nasu Narodno-oslobodilacku vojsku, izraslu iz naroda, cedo naroda, koju on cuva, hrani, odeva i obuva. Nasa vojska nema magacina , vojnih liferanata , ali ona ima svoju monolitnu pozadinu. Nas front je jedinstven i on je zaloga za nasu konacnu pobjedu.I mi idemo smjelo naprijed u buduce , nove borbe, oslanjajuci se na snagu , jedinstvo i bratstvo naroda...
(7.januara 1943.)
13.General Vilson smatra da se moze predvideti situacija u kojoj ce glavnina nemackih snaga juzno od linije Trst-Ljubljana-Zagreb i Dunava biti dovedena u nepokretno stanje i tako ostati dok ne budu iscrpljene njihove zalihe, u tom slucaju bi one bile spremne da nam se predaju ili ce ih likvidirati partizani ili ruske jedinice.Konstatovali smo da,dokle god traje bitka u Italiji,na Sredozemlju nece biti raspolozenih snaga za upotrebu na Balkanu sem:
a) malih formacija od dve britanske brigade iz Egipta, koje se drze u pripravnosti da zauzmu oblast Atine i time otvore put za pruzanje pomoci i uspostavljanje zakona i rada grcke vlade,
b) malih kopnenih formacija na Jadranu, koje se aktivno upotrebljevaju prvenstveno za operacije tipa komandosa.
|
|
|
|
|
|