Riznica manastira Hilandara, biblioteka i fondovi sadrže predmete neprocenjive umetničke i istorijske vrednosti kao što su rukopisi, povelje, ikone, knjige, skupoceni predmeti od zlata, dragog kamenja, slonovače, veza i dr. Samo rukopisnih knjiga u riznici koje datiraju iz raznih vremena – od XII do kraja XIX veka, ima preko hiljadu. Najznačajniji su Jevandjelje patriajrha Save iz treće četvrtine XIV veka, Romanovo jevadjelje iz 1337, Izborno jevandjelje vojvode Nikole Stanjevića, Beseda Jovana Zlatoustog, ispisana u Smederevu sredinom XV veka, Apostol igumana Viktora iz 1660. itd. Medju retkim štampanim knjigama nalazi se nekoliko primeraka iz cetinjske štamparije iz doba Djurdja Crnojevića: tri Oktoiha prvoglasnika iz 1494 i tri Psaltira sa posledovanjem iz 1495, dok iz venecijanske štamparije Božidara Vukovića i njegovog sina Vićenca, manastirska riznica poseduje oko tridesetak različitih izdanja. Veliku umetničku vrednost imaju i druge dragocenosti hilandarske riznice: duborezni diptih monahinje Jefimije, posvećen njenom rano preminulom sinu Uglješi Despotoviću, vezena zavesa za ikonostas despotice Jelene, u monaštvu Jefimije (oko 1400), zavesa ruskog cara Ivana IV Groznog, sa izvezenim likovima Hrista, ruskih svetaca, ali  i Sv. Simeona i Sv. Save, itd. U manastirskoj biblioteci čuvaju se uz brojne rukopise na starosrpskom i grčkom jeziku, pisani na pergamentu i hartiji,  ukupno 367 povelja, od kojih 172 povelje vizantijskih careva, 154 povelje srpskih vladara, nekoliko povelja ruskih careva i moldavskih kneževa, oko 150 primeraka prvoštampane srpske knjige, turska dokumenta i isprave, veliki broj dragocenih arhivskih dokumenata, bakrorezne i drvorezne ploče sa kojih su otiskivane grafike u bakrorezu i drvorezu u XVIII i XIX veku. Sačuvani rukopisi, bogato ukrašavani i velike umetničke vrednosti, zajedno sa knjigama i drugim umetničkim predmetima predstavljaju dragocenu gradju za izučavanje naše nacionalne istorije, istorije umetnosti i kulturne istorije srpskog naroda.