VIDOVDAN

U malobrojne i po svetkovanju izuzetno ocuvane praznike iz stare narodne vere spada Vidovdan, koji se praznuje 28. juna po novom ili 15. juna, po starom kalendaru. Po crkvenom kalendaru na ovaj dan slave se Sveti Vid, Sveti Modest i Kriskentije, prorok Amos i Sveti srpski knez Lazar. Vidovdan je i u istoriji i u legendi poznat kao dan kada se odigrala Kosovska bitka i kada je propalo srpsko carstvo. Inace, ovaj dan je u okviru Petrovdanskog posta.
Cinjenica da se najvazniji dogadjaj u srpskoj istoriji za poslednjih sest stotina godina, Kosovska bitka, odigrao na Vidovdan 15. juna 1389. godine prouzrokovala je i preplitanje istorijske zbilje i narodnih verovanja i obicaja, pa se kosovska legenda, kao najrazgovetniji znak srpske narodne svesti, razijala naporedo sa obicajima starog slovenskog bozanstva Vida. U narodnim predanjima Sveti Vid leci od svih ocnih bolesti i omogucava slepima da progledaju.
Srpska pravoslavna crkva na ovaj dan cini spomen i proroku Amosu. On je rodjen 499. godine pre Gospoda Isusa Hrista u Tekuji, plemenu Zavulonovom jevrejskog naroda. Bio je otac proroka Isaije i prorokovao je pedeset godina. Vlasti su ga progonile zbog toga sto je savetovao ljude da se okrenu jedinoj pravoj veri. Po narodnom predanju, Knez Lazar je slavio proroka Amosa.
Sveti Knez Lazar rodjen je u porodici vlastelina Hrebeljanovica. Ozenio se cerkom velikog zupana Jug Bogdana, Milicom, u narodu poznatijom kao knjeginja Milica. Imao je osmoro dece i bio je dobar vladar svom narodu. Za sobom je ostavio manastire Ravanicu, Gornjak i Vrdnik, nazvan Nova Ravanica, kao svoje zaduzbine. Uoci Vidovdana, svoje slave pozvao je vojvode srpske na poznatu Kosovsku veceru. Tom prilikom, u navecerje boja u kome ce se odluciti sudbina srpskog naroda, na Knezevoj veceri, Milos Obilic je Knezu Lazaru uputio reci:

"Sjutra jeste lijep Vidovdanak,
Vidjecemo u Polju Kosovu
ko je vjera, ko li je nevjera!"

Posle vecere, rano ujutru, na sam dan bitke, srpski vojnici su se pricestili u crkvi Lazarici u Krusevcu posle cega su hrabro posli da brane svoju veru i narod od najezde Turaka.
Posle Kosovske bitke, uz veliku svecanost, porodica je prenela telo Kneza Lazara u njegovu zaduzbinu Ravanicu i od tada se slavi spomen na ovog Bozijeg ugodnika. Krajem XVII veka prilikom seobe Srba pod Arsenijem Carnojevicem, preneto je i telo Casnog Kneza najpre u Sent Andreju, a posle u fruskogorski manstir Vrdnik. Na ikoni se on predstavlja u carskom vizantijskom odejaniju, bez krune na glavi, drzeci u desnoj ruci mucenicki krst, a u levoj svoju odsecenu glavu, kao simvolican znak svoje smrti.
Na Vidovdan niko ne peva, i ne veseli se jer toga dana narod se priseca ratnika izginulih na Kosovu. Na Kosovu Polju, na mestu bitke, raste crveni, kosovki bozur, koji ne moze da raste ni na jednom drugom mestu.
Bilo bi lepo da nasi vojnici, koji se danas bore za odbranu otaxbine, postupaju kao i kosovski junaci, koji su se borili za odbranu pravoslavlja i za ono o cemu su ucili Sveti Sava i Sveti Knez Lazar.

BACK