JEZIK
Ne može se pouzdano reći kada je nastalo kinesko
pismo. Ono je prošlo kroz prilično složen tok svog oblikovanja. Naučnici
se u osnovi slažu da postoje tri faze njegovog formiranja: to su:
svaranje forme/oblika (xing) karaktera, određivanje njihovog značenja/smisla
(yi) i vezivanje određenih glasovnih vrednosti (sheng/yin) za njih. |
|
Karakteri prve faze imaju izrazito slikovnu strukturu i
oni čine grupu tzv. ranih piktografa. Karakteri druge faze kao svoju
dominantnu crtu imaju vezivanje za određen smisao i njihova forma je,
uglavnom nastala putem »asocijativnog slaganja«. Karakteri trećeg
razdoblja obeležavaju većim delom »fonetske jedinice. |
|
Kada se u
svetu nauke govori o kineskom jeziku obično se kaže da je to: 1. jezik
koji pripada sino-tibetanskoj porodici jezika (istovremeno se ističe da
su i klasifikacija i pripadnost ovoj jezičkoj porodici sporni)
2. tonski
jezik (značenja mu se menjaju jednostavnim menjanjem nivoa visine tona.
Tonske razlike utiču kako na vokabular tako i na gramatiku.
Kineski jezik ima četiri osnovna i jedan neutralan ton. Prvi ton
se opisuje kao visoki ili ravni; drugi, kao visokouzlazni ili uzlazni;
treći, kao niskosilazno-uzlazni ili samo silazno-ulazni; ćetvrti, kao
visokosilazni ili silazni i neutralni ton čija je tonska vrednost
nultog stepena); |
|
3. izolativni,
analitički ili korenski jezik (reči su mu nepromenljive, nemaju
nastavke; grmatički odnosi se izražavaju upotrebom određenog roda reči)
i 4. jezik
naroda Han (čini oko 94% kineske populacije). Činjenica da je Kina višenacionalna
zajednica, da ima 56-60 nacionalnih manjina koji čine 6% kineskog
stanovništva, da su u njoj prisutni brojni jezici koji po uobičajenoj
tipološkoj podeli pripadaju trima jezičkim porodicama
(sino-tibetanskoj, altajskoj i tajskoj), dodatno komplikuje stvar.
Na tlu Kine su prisutni, da izvedemo neke primere: caiva, kazaški, korčinski,
mandžurski, namaj, nung, airam, ordski, saita, taj, tatarski,
tibetanski, ujgurski, korejski, itd. Pored toga i sam jezik naroda
Han (kinski) deli se na pet velikih dijalekata (severni, wu, ming,
yue, kejia) koji se, svaki za sebe, opet razvrstavju na brojne
podgrupe. Ovi površni opisi jasno govore o veoma složenoj lepezi
jezika koji se govore na tlu Kine. Kineski jezik kao
standardizovana forma jednog od dominantnih jezika naroda Han, temelji
se na matrici severnog dijalekta i na pekinškom govoru. On se u
Kini naziva još i putonghua (uobičajen govor, zajednički
govor) ili guoyu (nacionalni ili državni govor), dok se na
Zapadu on naziva mandarinski kineski. Njegovi se dijalekti
međusobno razikujukako po izgovoru tako i po vokabularu. Razlike
njegovih govornih formi su toliko velike da se ponekad neki istraživači
da li da ih svrstaju u istu ili različitu porodicu jezika. Međutim,
ono što ih spaja i čini ih, neizostavno, delom kineskog jezičkog
korpusa, to je pismo kje je isto za sve bez obzira kojim dijalektom
govorili. Poznato je da se jezička deskripcija usmerena na otkrivanje
principa na kojima počinje jezik kreće oko ose prostor – vreme, i to
tako da se govor više vezuje za vreme a pismo za prostor. Govor je ono
delimično, prolazno, zaboravu podložnodpk se pismo vidi kao više
statično, trajno, u pamćenje upisano. |