|
Odmah po oslobođenju
Beograd je postao prestonica novostvorene
Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, što mu je
dalo još veći impuls za bržu izgradnju. Uvećan za Zemun,
Beograd prestaje da bude pogranični grad i brzo se
razvija. Osim naglog širenja prema Avali, Košutnjaku,
Čukarici i Dunavu, i unutar starog gradskog jezgra
podignut je veliki broj objekata i građevina, čime
Beograd dobija oblike evropskog grada. Ali, posle
ubistva kralja Aleksandra I Karađorđevića,
jačale su snage koje su iskazivale sve veće simpatije za
nosioce novog svetskog poretka - Hitlera i Musolinija.
To je rezultiralo pristupanjem Trojnom paktu 25.
marta 1941. godine, da bi dva dana kasnije
došlo do državnog udara, smenjivanja Vlade i velikih
narodnih demonstracija.
Samo nekoliko dana posle
toga Beograd je postao meta strahovitih bombardovanja i
razaranja. U naletu nemačke avijacije 6. i 7.
aprila 1941. godine na slobodan grad, od
bombardovanja je poginulo 2274 lica, a broj ranjenih je
bio nekoliko puta veći. Lakše ili teže je oštećeno
nekoliko hiljada zgrada, a od kulturno-istorijskih
spomenika potpuno je spaljena Narodna biblioteka. Bio je
to uvod u četvorogodišnji život grada pod okupacijom.
Nemačke jedinice su ušle u Beograd bez ikakvog otpora
12. aprila 1941. godine. Uz sve progone i patnje koje su
nanosili nemački okupatori, građani Beograda su morali
da podnesu i znatne žrtve zbog savezničkog bombardovanja
posebno u proleće i jesen 1944. godine.
Porušeni su bili mnogi objekti, stambene zgrade, srušeni
svi mostovi na Savi i Dunavu, a život je izgubilo oko
1160 građana. Tokom Drugog svetskog rata Beograd je
izgubio oko 50.000 stanovnika i pretrpeo neprocenjive
štete i razaranja. Beograd su oslobodile jedinice
Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije i Crvene armije
20. oktobra 1944. godine.
Nove komunističke
vlasti hapse i likvidiraju političke protivnike, a
beogradsku omladinu mobilišu za odlazak na Sremski
front. Uprkos ogromnim razaranjima i opštoj nemaštini,
Beograd je lagano počeo da se oporavlja od teških
posledica rata i okupacije. Obnavljaju se porušeni
privredni objekti i grade novi, naročito industrijski
kapaciteti (pre svega u oblasti metalne, hemijske i
elektro industrije), razvija se saobraćaj, obnavljaju se
i proširuju kulturne i prosvetne institucije. Na
političkom planu, donošenjem Deklaracije o proglašenju
FNRJ kao savezne države republičkog oblika, 29.
novembra 1945. godine, ukinut je monarhijski
oblik vladavine u Jugoslaviji i zvanično započela
komunistička vladavina Josipa Broza Tita.
Proglašenjem Ustava FNRJ 31. januara 1946.
godine, ustanovljena je socijalistička državna zajednica
jugoslovenskih naroda i započela nacionalizacija imovine
predratnih industrijalaca.
Zahvaljujući
specifičnoj politici Jugoslavije pod vođstvom Josipa
Broza, Beograd je postao značajan međunarodni,
politički, kulturni, sportski i privredni centar. U
njemu su održani važni međunarodni skupovi: Prva
konferencija šefova i vlada nesvrstanih zemalja,
1961. godine, zatim Konferencija o evropskoj
bezbednosti i saradnji (KEBS), Konferencija UNESKA,
Godišnja skupština banke i Međunarodnog monetarnog
fonda, Šesti UNKTAD, kao i niz kulturnih, sportskih i
drugih manifestacija.
Da na unutrašnjem planu
ima problema pokazali su studentski nemiri 1968.
godine (usmereni protiv nerealnih socijalnih razlika i
samovolje birokratskog aparata), a zatim i nacionalni
momenat 1974. godine. Donošenjem Ustava
iste godine država je krenula putem konfederacije.
Nerešeni nacionalni, etnički, politički, ekonomski i
drugi problemi u zemlji, doveli su do raspada
Jugoslavije 1991. čime je okončan najduži period mira na
Balkanu u XX veku. Od 1992. godine
Beograd je prestonica SR Jugoslavije,
koju čine Republika Srbija i Republika Crna Gora, a od
februara 2003. Beograd je glavni
grad Državne zajednice Srbija i Crna Gora.
Maja 2006. Crna Gora proglašava
samostalnost i od tada je Beograd glavni grad samostalne
države Republike Srbije |
