Ranih 40-ih godina na Ticijanovim delima ponovo plamte strast, boja i akcija. Venecija je još 20-ih. počela da se otvara prema Rimu (za vreme dužda Andre Gritija). Od pete decenije u Veneciji čitava jedna grupa slikara prihvata forme centralno-italijanske umetnosti posebno Rima (Rafael, Mikelanđelo). Na to je uticao i Đulio Romano koji radi za Gonzage u Mantovi (palazzo del Te). 1541. u Veneciju dolazi Vazari da bi napravio dekoraciju za Aretinovo delo La Talanta. On je sa sobom doneo neke Mikelanđelove crteže. Oslikava tavanicu Palazzo Corner. Ova dekoracija značajna je za razvoj venecijanskih tavanica. Ticijan je 1545-6. otišao u Rim, gde je upoznao Mikelanđela. Mikelanđelo je izjavio da bi Ticijan bio dobar umetnik kada bi znao da crta. Manirizam Ticijana prisiljava da se oslobodi preteranog naturalizma koji mu je nametala renesansa. On počinje da slika mišićava aktove i pokrete tela po određenim shemama. Ova faza »podmlađivanja« (Hartov termin) trajaće sve do njegove smrti.
• Alfonso se obraća vojnicima 1540-41. Allocuzione di Alfonso d'Avalos. Alfonso je bio general Karla V. Ticijanu je bilo naručeno da naslika »Veliki turski rat«. U Mađarskoj je bila stacionirana vojska u kojoj je došlo do pobune. D'Avalos je govorom uspeo da smiri vojsku. Ticijan je naslikao taj trenutak.
• Freske za Santo Spirito in Isola 1542. u Veneciji (danas Santa Marija dela Salute)
1. Kain ubija Avelja
2. Žrtvovanje Isaka
3. David i Golijat
Slike su bile oivičene medaljonima sa crkvenim ocima katoličke crkve-Jeronim, Ambrozije, Avgustin, papa Grgur Veliki i jevanđelistima. Crkva je pripadala avgustincima koji su hteli da kroz ove tri scene objasne prefiguraciju Hristove žrtve (tipološka tumečenja Starog zaveta). Na slikama je vidljiv uticaj Koređe i Đulija Romana. Ove tri scene pokazuju da mu je uzor tavanična slika sa gigantima Đ. Romana Ne postoji ritmičko jedinstvo oblika. Radi gotovo monohromatski, bez jakih kontrasta svetlog i tamnog. DI SOTO IN SU –posebno kada su ljudske figure u pitanju.
Ticijan je prihvatio poruđbinu koja je prvo ponuđena Đorđu Vazariju. Scene odlikuje snažna akcija. Po prvi put Ticijan, koji još uvek nije bio u Rimu pokazuje interes za herojske poze i snažnu muskulaturu rimske visoke renesanse (prvenstveno Mikelanđela). Poze su možda preuzete od Romana, kao i niska tačka gledanja, ali Ticijanove figure i oblici prožeti su svetlošću i bojom. Tema mućenja, fizičke snage, božje kazne karakteristične su za Rim i katoličku reakciju. Nasilje na ovim scenama odražava opšti pesimizam, koji je obuhvatio Italiju posle Pljačke Rima i pritiska narastajuće protivreformacije. Na ovim freskama manirizam Ticijana je na vrhuncu.
• Scuola di San Giovani Evangelista u Veneciji
• Vizija svetog Jovana na Patmosu, danas u Vašingtonu. Uticaj Koređa i njegove tavanice u Parmi. Ticijan skraćuje samo ljudsku figuru, dok su ostali paneli samo preneti na tavanicu bez perspektivnog skraćenja (simboli jevanđelista, žene, puti). Javlja se i uticaj groteske.
• Alegorija mudrosti, u vestibilu biblioteke San Savina u Veneciji u sali Anti, u oktogonu. Nema petrspektivnog skraćenja. Cela grupa venecijanskih umetnika, posebno Veroneze, rade u biblioteci u duhu Đulija Romana-prihvatanje dekoracije Rima. Na centralnoj Ticijanovoj slici prikazana je ženska figura sa ogledalom u ruci-alegorija božanske premudrosti. Pored nje je Kupidon. Pokazuje odstupanje od ranijih tavanica u koloritu.
Samo u portretima Ticijan je uspeo da očuva unutrašnje jedinstvo slike, celovitost herojske ličnosti, ali i tu su prisutne protivurečnosti. Dok su portreti dvadesetih i tridesetih smireni spokojni, kao izvan života, bez složenosti ili konflikta unutrašnjeg života, portrete 40-ih karakteriše dublja psihološka analiza, bogatstvo unutrašnjeg sadržaja, socijalno uopštavanje (za razliku od ranije pripadnosti određenom društvenom rangu).
•
Portret Pavla III 1543. Portret je naslikan u vreme papinog boravka u
Bolonji 1543.
