GRADINA NA BOSUTU

Za izučavanje starije prošlosti jednoga kraja arheološka nalazišta su nezaobilazan istorijski izvor. Kada je u pitanju Srem i njegova praistorijska epoha,dva najznačajnija lokaliteta su Gomolava kod Hrtkovaca i Gradina na Bosutu.Arheološko nalazište na Bosutu otkriveno je još 1880. godine.Prva iskopavanja na ovom lokalitetu započeta su 1964.godine a nastavljena 1965. u organizaciji Muzeja Srema iz Sremske Mitrovice, gde su i deponovani pronađeni predmeti.Rezultati iskopavanja pokazali su da je reč o višeslojnom istorijskom naelju, čiju je nepotpunu kulturno-hronološku sliku prvi izložio akademik Nikola Tasić.Ovaj autor je izdvojio bosutsku grupu kao posebnu pojavu na teritoriji Vojvodine i severne Srbije. Ovo nalazište je postalo eponim za identifikaciju srodnih kulturnih pojava na na velikom i razuđenom prostoru i ključ za rešavanje bitnih problema vezanih za period starijeg gvozdenog doba. 1971.godine ovo nalazište je ušlo u domaću i svetsku nauku pretstavljajući jednu novu kulturu gvozdenog doba, do tada nedovoljno poznatu u arheološkoj literaturi.po gradini na Bosutu ova kultura je dobila naziv BOSUTSKA KULTURA.

1975. nastavljeni su radovi na lokalitetu i trajali su do 1988. godine. Nosilac projekta je bio Zavod za zaštitu spomenika u Sremskoj Mitrovici, a pronađeni materijal se čuva u Galeriji "Sava Šumanović" u Šidu. Tu je 1996.godine priređena stalna postavka i arheološka izložba. U ostvarenju ovog poduhvata sarađivali su stručnjaci iz Arheološkog i Balkanološkog instituta SANU iz Beograda, Vojvođanskog muzeja i Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika iz Novog Sada,Zavičajnog muzeja iz Jagodine i Rume,Gradskog muzeja iz Sombora i Kikinde,Muzeja Srema i Galerije "Sava Šumanović" u Šidu. Rezultati dosadašnjih istraživanja pružaju sledeću hronološko-stratigrafsku sliku: najstarije naselje pripada finalnom neolitu. Sledeći sloj pripada eneolitu.Sledeći sloj pripada ranom i srednjem bronzanom dobu.Periodu starijeg gvozdenog doba pripada materijal bosutske kulture sa svoje tri razvojne faze.poslednja faza vezuje se za naselje iz mlađeg gvozdenog doba koje se sa sigurnošću može pripisati Skordiscima , ogranku Keltskog etničkog stabla. U srednjem veku obnovljen je život van Gradine, neposredno uz odbrambeni rov. U starijem gvozdenom dobu prvi put se pojavljuju plemena čija su imena potvrđena u istorijskim izvorima. Po svemu sudeći, u ovom delu Srema živeli su Breuci ,koji su u širem smislu pripadali panonskoj zajednici narod. Gradina na Bosutu je najverovatnije predstavljala njihov politički i administrativni centar, a na njihovom čelu je bila neka vrsta kneza, odnosno poglavice plemena. Kada je između šeste i devete godine nove ere ugušen ilirsko-panonski ustanak protiv rimske vlasti, ugasio se život u ovom naselju.

POVRATAK