U evropsko kulturno ruho Banjaluka
je pocela da se oblaci tek sa austrougarskom okupacijom, jer je turska vlast
bila nepovjerljiva prema svim evropskim idejama i kulturnim potrebama. Najjaci
kulturni trag u novijoj Banjaluci, pored nekoliko osnovnih i konfesionalnih
škola, trgovacke i djevojacke škole, ostavila je Velika realka, gimnazija
otvorena 1895. godine. Njeno otvaranje privuklo je u
Banjaluku veci broj intelektualaca profesora. Organizuju se dacka i gradanska
prosvjetno-kulturna društva i ustanove, koji održavaju veze sa gradovima u
unutrašnjosti. Dolazak Petra Kocica (1906.) u
Banjaluku oznacava pocetak jednog novog istorijskog poglavlja u životu grada.
Petar Kocic je pokrenuo listove "Otadžbina" i "Razvitak" oko kojih se okuplja
grupa kulturnih, književnih i politickih poslanika iz ovog grada. Danas je
Banjaluka univerzitetski centar sjevernog dijela Bosne-Republike Srpske. U znak
zahvalnosti Petru Kocicu u Banjaluci je pocetkom 1930. godine osnovano društvo "Zmijanje".
Ono je namjeravalo da Kocicu podigne spomenik i njegove mošti prenese u
Banjaluku. Spomenik su, dve godine kasnije, uradili vajari Augustincic i Radauš
i on je otkriven 6. novembra 1932. godine. Posmrtni ostaci pisca i narodnog
tribuna nisu preneseni u Banjaluku, jer je njegova porodica odustala od toga.
Banjaluka danas djeluje kao kulturni centar. Narodna i univerzitetska biblioteka
"Petar Kocic" ima 150000 knjiga i 3500 unikata velike vrijednosti. Narodno
pozorište osnovano je 1930. godine. U isto vrijeme osnovan
je i Muzej, koji kao i Arhiv posjeduje znacajno kulturno-istorijsko blago. Tu je
dalje i Umjetnicka galerija, Djecije pozorište. Banjaluka je i medijski centar,
jer u njoj djeluju mnogobrojne televizijske i radio stanice, a mnoštvo listova i
magazina izlazi u Banjaluci.
 |
 |
 |
 |
 |
 |