RATNE OPERACIJE
Odmah po izbijanju rata srpska vojska je pocela da napada turske polozaje. Njen moral je bio na zavidnoj visini jer je pocivao na uvjerenju da je nastupila zavrsna faza u dugotrajnoj borbi protiv turske vladavine. Narod u Makedoniji je sa odusevljenjem docekivao srpsku vojsku, a dosta njih je dobrovoljno stupalo u nju. Do prve velike bitke je doslo vec 23. i 24. oktobra 1912. kod Kumanova. U njoj je turska vojska pretrpjela veliki poraz. Kumanovska bitka je pokazala da srpska vojska ima veoma sposobne komandante, kao sto su bili Stepa Stepanovic i Petar Bojovic.Istovremeno i njeni borci pokazali su veliku odlucnost i hrabrost. Zato se i moze reci da je pobjedu u Kumanovskoj bici izvojevao cjelokupni sastav srpske vojske… Dva dana poslije bitke oslobodjeno je Skoplje. |
Od 16. do 18. novembra srpska vojska je jos jednom porazila tursku vojsku na prilazima Bitolju. Tako je turska vojska bila porazena u Makedoniji. Bugarska vojska je pocetkom rata porazila Turke kod Kirk-Kilisa i Lile-Burgasa,ali je njeno napredovanje zaustavljeno na utvrdjenju Cataldza, kod Jedrena. Srpska vojska je odmah poslije Kumanovske bitke uputila veci vojni odred pod vodjstvom Stepe Stepanovica kao pomoc bugarskoj vojsci koja je napadala Jedrene. Napad na Jedrene izvrsen je krajem novembra 1912. god. ali nije uspio. Grci su krajem oktobra i tokom novembra zauzeli znatan dio Egejske Makedonije sa Solunom i Epirom, i opseli utvrdjeni grad Janjinu. Ratne operacije 1912. godine odvijale su se uspjesno. U takvim uslovima Turska je morala da se obrati za mir. Tako je 3. decembra 1912. zakljuceno tromjesecno primirje…..
|
Obnovljene ratne operacije opet su se odvijale u korist balkanskih saveznika. Zajednickim naporima srpske i bugarske vojske zauzeto je Jedrene, a Crnogorci su uz velike ljudske gubitke osvojili Skadar. Pad Jedrena i Skadra simbolizovao je potpuni vojni uspjeh saveznika i istovremeno poraz turske u I balkanskom ratu. Primirje izmedju zaracenih strana uspostavljeno je 1. maja 1913. Svaka velika sila je namjeravala da novonastalo stanje na Balkanskom poluostrvu iskoristi za ocuvanje i ucvrscivanje svojih dotadasnjih vojnih,politickih i ekonomskih interesa u evropskom dijelu Turske …Novonastalim stanjem najnjezadovoljnija je bila Austrougarska. Ona je nastojala da spreci izlazak Srbije na more. Teriterijalno prosirena Srbija bi bila mocna prepreka njenom prodiranju ka Solunu i dalje ka Bliskom Istoku. Zato je Austrougarska odlucno zahtjevala da se Srbija povuce sa Jadranskog mora. Od sila Antante interese Srbije uglavnom je podrzavala Rusija,iako nije namjeravala da zarati sa Austrougarskom. U takvim prilikama balkanskim saveznicama je bilo nametnuto da mirovne pregovore sa Turskom vode u Londonu, gdje se istovremeno odrzavala konferencija ambasadora velikih sila ……
|
Stepa Stjepanović Vojvoda Radomir Putnik Petar Bojović