Više skloni vojnoj i zakonodavnoj organizaciji države a manje originalnom umjetničkom stvaralaštvu, Rimljani su koristili iskustva svih naroda sa kojima su došli u dodir. Na rimsku umjetnost najviše su uticale helenistička, koja je čuvala grčku tradiciju, i etrurska,koja se razvijala na teritoriji Italije. U arhitekturi prisutne su i mnoge originalne, čisto rimske tekovine. Rimljani su prije svega bili veliki urbanisti. Skoro ze sve gradove su imali jedan plan, a to je plan šahovske table, podjeljen na 4 dijela pomoću dvije ulice kardo u pravcu sjever-jug,i dekumanus u pravcu istok-zapad. U središtu grada nalazio se forum,popločani gradski trg okružen porticima. Najbolje očuvan rimski grad je Pompeja. U gradskoj arhitekturi Rimljani su stvorili i nove oblike gradjevina, od kojih su neke istinska remek-djela. Takav hram je i Panteon, izgradjen 126.god u Rimu. Bio je posvećen bogovima planeta, pa je arhitektonski simbol univerzuma. Kroz predvorje od 18 monolitnih stubova ulazi se u kružni hram pokriven kupolom. Rimski pronalasci su i pravougaone dvorane sa kolonadama stubova koje unutrašnji prostor dijele na brodove ili ladje, sa ulazom na jednoj kraćoj, i polukružnim prostorom na drugoj,  suprotnoj strani. Nazivaju se bazilike i bile su vijećnice ili sudnice.

 

Amfiteatri,iako su bili mjesta za krvave borbe gladijatora i divljih zvijeri i za mučenje hrišćana, podstakli su rimske arhitekte na značajne gradjevinske poduhvate.Pored ouvanih amfiteatara u Puli i Veroni veličinom se ističe i Koloseum u Rimu.Ovalan prostor ima u sredini arenu, a ispod nje hodnike i podrume, a okoli sistem stepeničastih sjedišta.Spoljna fasada Koliseuma oživljena je stubovima i lukovima i vodoravnim podjelom na prizemlje i spratove.Stubovi dorskog,jonskog i korintskog stila dekorišu,zavisno od svojih osobina,horizontalne zone,tako da su dorski stubovi u prizemklju,jonski na prvom,a korintski na drugom spratu.
 

          

Ostaci rimskih carskih palata takodje su očuvani: Hadrijanova vila, Dijaklecijanova palata, Romulijana.

                            

           Ostaci rimskog slikarstva fresaka najbolje su očuvani u kućama Pompeje, zbog erupcije Bezuva 79.godine koja je grad zatrpala lavom i pepelom i na taj način ga konzervirala. Zidno slikarstvo Pompeje težilo je sve većoj iluziji prostora.Omiljeno je bilo slikanje arhitektonskih elemenata-stubova,pilastara i otvora sa pogledom na ulicu ili na pejžaj u kome su smjestene figure. Freska Vile misterija u Pompeji imaju malo iluzionizma, ali zato slikom dominira ljudska figura svojom visinom, proporcijama i blagoj modelaciji. Mozaici su imali narativni karakter i prikazuju odredjenu priču ili dogadjaj. Oblici se sjenče pa je predstava bliska svijetu prirode i stvarnosti. Takav je mozaik Bitke kod Iska.Takodje ističu se rimski podni mozaici u Saloni na kojima su predstavljeni Orfej i pjesnikinja Sapfo okruženi pticama i geometrijskim motivima, zatim podni mozaici Romulijane od kojih jedan predstavlja Dioniza sa leopardom, a drugi dva venatora u borbi sa lavom.Na ovom mozaiku lica su modelovana sitnim kamenjem i nijansirani bojama, pa slika ima visoke kolorističke vrijednosti.
U toku više vijekova Ruimljani su izvajali veliku galeriju portreta careva, patricija i običnih gradjana, čija neposrednost i iskrenost realizacije ostaju do danas neprevazidjene. Koreni rimskog portretnog realizma leže u domaćoj italskoj i etrurskoj tradiciji i u starom rimskom običaju da se otisak lica umrlog pretka sačuva u vosku. Kipovi samog Avgustina, kao što je onaj iz Primaporte, pokazuju sve individualne osobine ličnosti i istovremeno izražavaju ideju o božanskom porijeklu vladara. Isti realizam Rimljani su njegovali u reljefnom prikazivanju istorijskih dogadjaja. Ovim reljefima ukrašavani su trijumfalni luci i stibovi. Na detalju vajanog friza, koji u vidu spiralne trake obavija Trajanov stub, podignut na njegovom forumu u Rimu 113.godine vidi se neprekidno prikazivanje carevih uspješnih ratova iu Dakiji. Pošto nema perspektive udaljene figure prikazane su za glavu više od onih koje su nam bliže.                                     <---BACK