SL.1 DETALJ IZ SAHARE

Po geološkoj strukturi Afrika je jednostavan kontinent,građen zbijeno od starih stijena.Osnovu građe zemljišta čine kristalasti škriljci, granit i mramor. Reljef Afrike je najvećim dijelom skup prostranih visoravni ( savanskih , stepskih i pustinjskih),ravnih talasastih površina, koje zajedno čine ogromnu afričku ploču oivičenu uskim i ravničarskim primorskim pojasom.Sa visoravni se izdiže nekoliko planinskih masiva. Reljef Afrike karakterišu i tektonski baseni, ispunjeni velikim jezerima.Reljef Afrike je neujednačen.Istočna i južnaAfrika  postepeno se izdižui preko 1000 metara nadmorske visine.Samo neznatni dijeloviAfrike duž morskih i rečnih obala leže ispod 200 metara.Visoravni i talasasto zemljište nisu neprekidno vezani, niti leže na istoj nadmorskoj visini, već su pojedinačno okruženi stepenasto izdignutim zemljištem i planinama.Na nižem sjevernom dijelu Afrike proteže se planinski pojas od Atlasa preko Sahare, Tibesi planine sve do Sudana.Najviše planine i visoravni primaknute su Indijskom okeanu, a na sjeverozapadu Sredozemnom moru.Zemljište Afrike do 200 metara nadmorske visine zauzima  oko 10% površine, od 200 do 500 metara 39%, od 500 do 1000 metara 28%, od 1000 do 3000 metara 22% a preko 3000 metara oko 1%. Srednja nadmorska visina je oko 750 metara. Travne površine (savane i stepe) zauzimaju oko 42%, šume 19%, pustinje 39%.

U Africi se ističe pet velikih prirodnih oblasti:istočna,južna,centralna, zapadna i severna Afrika.Istočna Afrika je pretežno planinska oblast. Obuhvata Etiopiju, Somaliju, oblast oko Velikih jezera, Ruandu, Ugandu, Keniju i Tanzaniju. Na jug se prostire do rijeke Zambezija, a na zapad približno do istočne vododelnice rijeke Konga.To je najviša oblast Afrike, sa mnogo vulkanskih naslaga, naročito uz velika jezera, prosječena dvjema tektonskim brazdama širokim do 100 kilometara, a dubokim do 600 metara a duž kojih se nalazi niz jezera.U Etiopijskim planinama najveća je nadmorska visina 4620 metara-Ras Dašan. One se strmo spuštaju ka Crvenom moru, stepenasto prema Plavom Nilu  a postepeno u Somaliju.Planinska oblast oko Velikih jezera ima više vrhova iznad 5000 metara ( Kilimandžaro 5895 metara, najviši vrh u Africi).

Južna Afrika prostire se južno od rijeke Kunene, Okavanga i Zambezija. To, je pretežno, visoravan do 1200 metara nadmorske visine, okružena sa zapada, istoka i juga visokim primorskim planinama od kojih je najveća Kvatlamba (3660 metara).Planine se strmo spuštaju ka uskom obalskom pojasu, a nešto blaže u unutrašnjost. Ka jugu, sužavanjem kontinenta, i ta se oblast postepeno sužava.U njenom centralnom dijelu leži prostrana polupustinja i pustinja Kalahari, a uz atlansku obalu pješčana pustinja Namib široka do 100 kilometara.

Centralna Afrika prostire se između isočne planinske oblasti Afrike,visoravni Angole i Zambije i Atlanskog okeana, a na sjeveru zahvata sliv rijeke Konga i dijelove oblasti Sudana i Sahare. Centralno mjesto zauzima bazen rijeke Konga, koji je najvećim dijelom, blaga kotlina, na oko 500 metara nadmorske visine , izrazito ekvatorijalna oblast sa tropskim šumama, brojnim rijekama i vlažnom klimom.

Sjeverna i zapadna Afrika  zauzimaju zajedno  dvije trećine površine kontinenta. Dijele se na tri veće prirodne oblasti: Saharu, Sudan i planinsku oblast Atlasa.

Sahara, najveća oblast Afrike, zauzima njen sjeverni deo izuzev planine Atlasa, a dijelom i zapadni.To je pločasta visoravan sa srednjom nadmorskom visinom od oko 500 metara, ali se iz nje izdižu planine Tibesi i Ahagar sa preko 3000 metara nadmorske visine.Na istoku se nastavljaLibijska, a preko Nila pa sve do Crvenog mora, planinsko zemljište Arabijske i Nubijske pustinje. Istočno deo Sahare siječe izdužena dolina rijeke Nila.

Sudan obuhvata pojas od Atlanskog okeana do Etiopije, prosječne širine 1000 do 1300 kilometara; na jug se prostire do Gvinejskog zaliva, vododelnice Konga i Etiopijske visoravni, a na sjever približno do linije: ušće Senegala – Timbuktu jezero Čad- Kardofan-Eritreja. To je pretežno stepska oblast, dijelom savanska i pustinjska.U centralnom dijelu je jezero Čad, na zapadu prostrana nizija Senegal, a na jugozapadu duž Gvinejskog zaliva,nizija Gornje Gvineje gdje se izdvaja visoravan Kamerun sa Kamerunskim planinama.Uz gornji tok Bijelog Nila protežu se velike travnate močvare. Planinska oblast Atlasa zahvata sjeverozapadni deo Afrike. Pripada srednjim i visokim planinama, dostižući visinu i preko 4000 metara.

SL.2 DETALJ SA KILIMANDŽARA

NAZAD