|
Posle uspešno završenih sovjetskih protivofanziva kod Moskve, Rostova i Tihvina znatno se izmenila situacija na celom frontu. Nemci su kod Moskve odstupili 100-250 km i prešli u odbranu. Zbog zimskih uslova, rđavog snadbevanja i velikih gubitaka u ljudstvu i materijalu nemačke divizije bile su znatno oslabljene. Popuna je sporo pristizala, a jedinice su bile razvučene na širokom frontu, pa je ovakva situacija zahtevala povlačenje na neku kraću liniju odbrane, no zbog ugleda nemačka komanda nije dozvolila povlačenje. Nemačka grupa armija "Centar" ( sa svojih 5 armija i oko 75 divizija ) bila je na širokom frontu od 800 km, i nije se smela dalje povlačiti. Po svaku cenu se moralo sprečiti dalje napredovanje sovjetskih trupa. Hitler je naredio da se sve što se možeupotrebiti za odbranu, iskoristi, a da se sve ostalo spali. Crvena armija je iz dana u dan sve više jačala, odnos u snagama i sredstvima se izmenio u njenu korist. Ocenjjujući da su sazreli uslovi za opštu ofanzivu koja bi sprečila Nemce da stabilizuju front i naterala ih da pre proleća utroše rezerve, sovjetska vrhovna komanda je odlučila da u januaru 1942. nastavi ofanzivu sa težištem na moskovskom pravcu, a da se na severnom i južnom delu preduzmu ofanzive sa ograničenim ciljem. U centru su Kalinjski ( 22, 39, 29, 31. i 30. armija ) i Zapadni front ( 20, 16, 5, 33, 43, 49, 50. i 10. armija ) imali cilj da na moskovskom pravcu napadnu protivnika, i da ga opkole kod Vjazme. Prelazeći u npad 2. januara jedinice Kalinjskog fronta su naišle na snažan otpor nemačkih jedinica, koje su se u rejonu Rževa dobro utvrdile. Ipak, napad zapadno od Rževa je uspeo i prednji delovi fronta su seduboko uklinili u raspored Nemaca i potisli ih ka Volgi. Ove snage su ozbiljno ugrozile komunikacije nemačkih armija. Međutim, sve jedinice nisu mogle izvršiti postavljeni zadatak. Pored toga, Nemci su dobro organizovali odbranu i počeli su napade na izduženi klin sovjetskih jedinica. Posle polučasovne artiljerijeke pripreme Crvena armija je 10. januara krenula u novi napad na nemačke položaje. U dvodevnim žestokim borbama nemački položaji su probijeni, a u toku dve nedelje snage su napredovale 45-50 km. Ali tu su ih Nemci zaustavili. Međutim, južnije 5. armija je oslobodila Ruzu i sa severa obuhvatila Možajsk. Ujutro 20. januara jedinice 5. armije su ušle u Možajsk i počele su gonjenje neprijatelja ka zapadu. Odstupanje Nemaca je podsećalo na povlačenje Napoleonove vosjke 1812. Uvijeni u marame i odeveni u seljačke bunde, ličili su na Napoleonovu vojsku. Za vreme ove ofanzive, značajnu ulogu je imala frontovska avijacija. Tukući nemačke snage, ona je uspešno bombardovala i nemačke aerodrome. Front se ustalio krajem januara. Početkom februara Nemci su se našli u nepovoljnoj situaciji. Obuhvaćene sa severa i juga, jedinice Grupe armija "Centar" su mogle biti vrlo lako okružene, ako se spoljna krila Kalinjskog i Zapadnog fronta spoje u rejonu Vjazme. Sovjetska vrhovna komanda je 1. februara objedinila oba fronta u Komandu zapadnog pravca, sa zadatkom da uz najkraćem roku uništi glavne snage Grupa armija "Centar". Početkom februara su se u rejonu Vjazme vodile ogorčene borbe, ali su svi napadi bili uzaludni. Pošto se sboz dobre nemačke odbrane zadatak nije moga izvršiti, Kalinjski i Zapadni front su prešli u defanzivu vršeći popunu u materijalu i ljudtvu i pripremajući se za nove akcije u 1942. |
|
|
|
|
|
|