GRADOVI
Štokholm | Geteborg | Malme |
|
Linceping |
Vesetros | Erebro | Norceping | Helsingborg | Jenceping |
Štokholm
Štokholm (švedski: Stockholm) je glavni i najveci grad Švedske. Grad je
politicki, ekonomski i administrativni centar zemlje. Štokholm je takoder glavni
grad Štokholmskog kantona. Sa svojih 781 000 stanovnika (2006) Štokholm je
najveca opcina u Švedskoj. Sam grad Štokholm broji oko 1,25 miliona stanovnika
dok tzv. Širi Štokholm broji oko 1,9 miliona stanovnika.
Štokholm se nalazi na istocnoj obali Švedske na ušcu jezera Mälaren u Balticko
more. Poznat je po svojoj ljepoti. Grad je napravljen na mjestu na kojem je
napravljen zbog velike strateške važnosti tokom srednjeg vijeka kada je štitio
ulaz u sistem jezera koja se nalaze u unutrašnjosti zemlje.
Štokholm je jedan od najbrže rastecih gradova u Evropi. Zbog ovoga Štokholm
koristi slogan "The Capital of Scandinavia".
Stokholm je glavni i najveci grad Švedske. Po proceni iz 2004. uže gradsko
podrucje je imalo 765.044, a šire 1.704.930 stanovnika.
Grad je osnovan 1252. na spoju jezera Malaren i Baltickog mora. Glavni grad
Švedske službeno je postao 1436. Sedište je, izmedu ostalog, Kraljevske švedske
akademije nauka, Karolinskog instituta i Švedske akademije, ustanove koja
dodeljuje Nobelove nagrade iz fizike, hemije, ekonomije, medicine i
književnosti.
Geteborg
Geteborg je grad koji se nalazi u Švedskoj, tacnije na jugozapadu države, izlazi
na prolaz Kategat. Upola je manji po broju stanovnika od Stokholma. Sa
predgradima ima 449.189. stanovnika. Grad je osnovan 1603. godine, potom biva
porušen od strane Danaca, ali je obnovljen 1619. godine. Obnovu grada obavio je
kralj Gustav Adolf, dobar vojnik i diplomata. Za njegove vladavine toliko je
ojacala Švedska, da se u to vreme ubrajala medu najmocnije države Evrope. Grad u
odnosu na Stokholm ima blagu klimu. Srednja januarska temperatura iznosi -2
stepena celzijusa (u Stokholmu -4 stepena celzjusa). Najvažnija je luka Švedske
na ušcu kanala Jete u Kategat. Svaki brod Atlantik-Baltik i obrnuto navraca u
njegovu luku. Znacajan je kulturni centar pokrajine Getlanda (ciji je glavni
grad), ima univerzitet stra preko 100 godina, osonvan je 1889. godine.
Malme
Malme (šve. Malmö) je opština i grad u Skaniji u južnoj Švedskoj. Malme je
najveci grad u Skaniji sa 450.000 stanovnika (gradsko podrucje 270.000) i treci
po velicini u Švedskoj, nakon Stokholma i Geteborga. Nalazi se na obali
Eresunda, 25 kilometara od Kopenhagena. Izmedu Malmea i Kopenhagena je 2000.
godine otvoren Eresundski most. Malme je internacionalan grad; u njemu živi 164
nacionalnih grupa koji govore oko 100 jezika. 24% stanovnika rodeno je van
Švedske (oko 15.000 u bivšoj Jugoslaviji).
Upsala
Upsala (šve. Uppsala) je grad i opština u Švedskoj na obali Baltickog mora, 70
km severno od glavnog grada Stokholma. Opština ima skoro 190.000, a grad 124.036
stanovnika, pa je po stanovništvu cetvrti najveci grad Švedske, posle Stokholma,
Geteborga i Malmea. U Upsali postoji najstariji univerzitet u Skandinaviji, koji
je osnovan 1477. godine. Upsala je takode središte Švedske crkve. 1702. grad je
totalno uništen u požaru.
Linceping
Linceping (šve. Linköping) je opština i grad u južnom delu srednje Švedske.
Opština ima 136.000 stanovnika, od kojih 96.458 živi u samom gradu. Linceping je
jedan od vecih švedskih univerzitetskih gradova. U gradu se nalazi manastir iz
XII veka. Godine 1700. grad je razorio velik požar.
Vesetros
Vesteros (šve. Västerås) je grad i opština u Vestmanlandu, Švedska. Grad ima
106.229, a opština 132.523 stanovnika.
Vesteros spada u najstarije gradove Švedske. Pominje se vec u vreme vikinga, pod
imenom Westra Aros. Aros je stara rec za ušce, koja nagoveštava da se grad
nalazio na mestu gde se potok Svarton uliva u jezero Melaren. 1990. godine
Vesteros je zvanicno proslavio hiljadu godina postojanja.
Vesteros se šaljivo naziva gradom krastavaca, zbog ucestalog uzgajanja istih još
od 18. veka
Erebro
Erebro (šve. Örebro) je opština i grad u centralnoj Švedskoj. Opština ima
126.000 stanovnika, a sam grad 95.354. Na mestu Erebra u srednjem veku nastalo
je naselje koje se tada zvalo Ejrarsundsbro. U prevodu to bi znacilo ”most nad
kaldrmom”, što dobro opisuje geografiju ovog kraja. Kroz grad tece recica
Svarton.
Norceping
Norceping (šve. Norrköping) je oština i grad u srednjoistocnoj Švedskoj. Opština
ima 124.000 stanovnika od kojih 83.000 živi u samom gradu, što ga cini desetim
najvecim gradom Švedske. Ima dva nadimka: „Švedski Mancester” i „Peking”.
Norceping se prvi put pominje pod ovim imenom 1283. godine. Pocetkom XIV veka,
Norceping dobija status grada. U srednjem veku, mnoge bitke su se odigrale na
teritoriji grada. Posledica toga jeste da ništa od srednjovekovnog Norcepinga
nije sacuvano. Na primer, u XVI veku ceo južni grad je spaljen, pa opet
sagraden. Zatim, 1655. i 1719. godine, grad spaljuju Rusi u Velikom nordijskom
ratu. 1822. i 1826. grad ponovo gori, pa su zatim zabranjene drvene kuce. Ipak,
grad se oporavio i danas je kulturni i obrazovni centar.
Helsingborg
Helsingborg (šve. Helsingborg) je grad i opština koja se nalazi u Skaniji,
južnoj Švedskoj, na najužem delu Eresunda. Udaljen je od danskog grada
Helsingera 4 km, do koga je svakih dvadeset minuta moguc prevoz brodom.
Helsingborg je znacajan industrijski grad i ima drugu najvecu luku u Švedskoj.
Po velicini, Helsingborg je deveti grad Švedske i drugi grad Skanije sa 91.640
stanovnika. Opština ima 121.179 stanovnika. Oko 5.000 osoba je poreklom iz bivše
Jugoslavije
Jenceping
Jenceping (šve. Jönköping) je opština i grad u južnom delu srednje Švedske.
Opština ima 120.000 stanovnika a grad 81.000. Grad se nalazi na južnoj obali
drugog najveceg švedskog jezera, Vetern. Jenceping je stari trgovinski centar i
jedan od najstarijih gradova Švedske. Dobio je status grada još 18. maja 1284.