**Uvod**
Već kao mlad, Napoleon je bio učesnik
Francuske revolucije kao komandant artiljerije gde je vodio uspešne bitke protiv
pobunjenog Tulona, te tom prilikom postao brigadni general, a sledeće godine čak
i komandant artiljerije u Parizu. Već 1796. godine Napoleon je imenovan za
glavnog zapovednika vojske koja se spremala za pohod na Italiju. Posle nekoliko
sjajnih pobeda protiv Austrijanaca na području Italije, Napoleon Austrijance
prisiljava na potpisivanje mira pomoću kojeg je Francuska dobila deo Belgije pod
uslovom odricanja Lombardije. U nameri da svom najvećem konkurentu, Engleskoj
zada težak udarac i preseče privrednu komunikaciju sa Indijom, Napoleon je 1798.
godine preduzeo pohod protiv Egipta, ali je Francuzima tada nanesen težak poraz
kod Abukira. Nakon toga Napoleon nije imao vremena za "popravni ispit" već se
morao vratiti u Francusku da bi smirio društvene nemire. U opasnosti od nastavka
širenja pobune, građanska klasa podržala je Napoleona i njegove planove. Uz
njihovu podršku, Napoleon je 1799. godine izvršio državni udar i na osnovu novog
Ustava on je kao prvi konzul postao gospodar Francuske u kojoj je buržoazija
osigurala svoj vladajući položaj. 1802. godine, Napoleon se proglašava
doživotnim konzulom, a 1804. godine i za Cara Francuske.
Njegova vladavina obeležena je stalnim ratovima. U periodu između 1799. do 1805.
godine, Napoleon je vodio uspešne ratove protiv Austrije. Nakon poraza u
Italiji, koji se završio njegovim osvajanja Lombardije, Austrija je ponovo
doživela poraz kod Austerlica 1805. godine. Zahvaljujući toj pobedi, Napoleon je
Francuskoj pripojio Veneciju, Istru, Dalmaciju, te naredio Italijanima da ga
priznaju za kralja Italije. Zatim se Austrija morala odreći i nemačkih
provincija, od kojih je Napoleon formirao Rajnski savez. Pobedom nad Pruskom
1807. godine, Napoleon je stvorio Vestfalsku kraljevinu, a od poljskih delova
Pruske Varšavsko vojvodstvo. Sa svojim najvećim konkurentom, Engleskom, Napoleon
je imao manje sreće. Posle poraza u Egiptu, Napoleonova flota bila je poražena i
u bici kod Trafalgara. Shvativši da sa Engleskom nije lako ratovati, Napoleon
objavljuje Dekret o kontinentalnoj blokadi kojom je Engleskoj zatvorio evropsko
tržište. U strahu od mogućeg tajnog trgovanja Engleske sa Španijom ili
Portugalijom, Napoleon osvaja i te dve zemlje. Do 1812. godine, Napoleon je bio
na vrhuncu svoje moći. Skoro čitava Evropa bila je pod njegovom vlašću. Među
narodom se javljaju bune, dok je Engleska i dalje bila industrijska velesila.
Kada je shvatio da je Rusija trgovala sa Engleskom, Napoleon odlučuje da protiv
nje preduzme vojni pohod. Ogromna Napoleonova vojska, sa čak 700000 vojnika u
junu 1812. godine kreće prema teritoriji Rusije. Presudna i kobna bitka za
Napoleona odigrala se u selu Borodino, nedaleko od Moskve. Mećutim, hladna i
surova ruska klima na koju Evropljani nisu bili navikli dovela je do konačnog
sloma velikog francuskog vojskovođe. Iz Rusije se vratilo manje od 10000
vojnika. Njegov poraz u Rusiji naveo je Prusku, Austriju, Englesku, Rusiju i
Švedsku da stvore koaliciju koja je dovela do konačnog sloma Napoleona u Bici
naroda kraj Lajpciga. Abdicirao 11. aprila 1814. u dvorcu Fontenblo u korist
svog maloletnog sina. Uz teške napore, Napoleon se još jednom uspeo vratiti na
vlast, 20. marta 1815, ali je u bici kod Vaterloa definitivno potučen, 18. juna
1815, nakon čega je abdicirao drugi put i proteran na ostrvo Sv. Jelena gde je
umro, najverovatnije od raka želuca, mada je moguće i da je bio otrovan, 5. maja
1821.
|
|
|
|
|
|