Antički period
Na oko 600 godina p. n. e. ovim prostorom
su prošla tračko-kimerska i skitska plemena, a u III veku p.n.e. Kelti. Za
prisustvo keltskog plemena Skordisci vezuje se nastanak Singidunuma, koji se,
kao utvđeno naselje, prvi put pominje 279. godine p.n.e. Prvi deo reči Singi
označava okrugli, a dunum utvrđenje ili grad. Moguće je da naziv potiče od imena
tračkog plemena Singa, zatečenom, u vreme dolaska Kelta. Nema gotovo nikakvih
tragova o tom keltskom gradu, osim što su na lokalitetima Karaburme i Rospi
ćuprije pronađene nekropole sa umetnički vrednim predmetima, koje su pripadale
ratnicima plemena Skordisci. Znatni keltski kulturni uticaji utkani su u duhovnu
kulturu stanovništva Singidunuma, koji su delom preneti i pomešani sa rimskim
antičkim kulturnim elementima.
Rimljani su Beogradom ovladali početkom I veka nove ere i pod njihovom vlašću
bio je čitava četiri veka. Vojnici mezijskih legija, čine prvu rimsku vojnu
posadu u Singidunumu. Iz tog perioda potiču grobovi u obliku bunara pronađeni na
Trgu republike i drugim mestima u gradu. Pored Singidunuma u sastavu rimske
imperije bio je i Taurunum, današnji Zemun. Oba grada postaju značajna vojna
uporišta na utvrđenoj rimskoj granici - "limesu".
ajveći procvat Singidunum doživljava 86. godine, dolaskom Legije IV Flavija.
Tada je izgrađeno prvo utvrđenje od kamena na Gornjem gradu, čiji se fragmenti i
danas mogu zapaziti. Taj je kastrum bio kvadratnog oblika i obuhvatao je prostor
današnjeg Gornjeg grada na Kalemegdanu. Izgled Taurunuma (Zemuna) iz tog vremena
je manje poznat i on se verovatno nalazio na mestu današnjeg Donjeg grada. Kao
značajniji rimski vojni logor Singidunum je stekao gradska prava u II veku n. e.
za vreme cara Hadrijana. Njegov vojnički značaj je porastao još više u III veku,
kada je car Aurelije napustio Dakiju a Gornja Mezija dobila nove granice duž
desne obale Dunava. Tada je Singidunum središte hrišćanske episkopije. U njemu
je nešto kasnije rođen rimski car Jovian Flavie Klaudije.
Uz vojni logor, Rimljani su naseljavali veterane svojih legija kako bi još više
obezbedili svoju granicu. Tako je vremenom tu nastalo dosta veliko naselje koje
je imalo pravolinijsku osnovu, sa ulicama koje se seku pod pravim uglom. Neke
osnove ovakvih urbanih elemenata sačuvane su i danas, što se vidi po položaju
ulica Uzun Mirkove, Dušanove i Kralja Petra I. Takav pravougaoni oblik sačuvao
je i Studentski trg (nekadašnji rimski forum sa termama otkriven pre tridesetak
godina).
Između Singidunuma i Taurunuma, preko Save, postojao je most koji je spajao ova
dva grada i kojim je išao jedan od najznačajnijih rimskih puteva. Tako je
Singidunum postao značajna drumska raskrsnica za rimske provincije Meziju,
Dakiju, Panoniju i Dalmaciju. Vojni put - Via militaris, koji je išao sa zapada
na istok, preko Sirmiuma (Sremska Mitrovica), Singidunuma i Viminacijuma
(Kostolac), do Vizanta, bio je zaštićen utvrđenjima. Takvih utvrđenja bilo je i
na današnjoj teritoriji Beograda, kao što su bila: Mutatio ad Sehtum (Mali Mokri
Lug), Castra Tricornia (Ritopek), Mutatio ad Sehtum Militare (Grocka) i druga.
Značajan je bio i put koji je spajao tadašnja rudarska naselja na Avali, Kosmaju
i Rudniku. Značajnije tragove materijalne kulture (grobnice, spomenici,
skulpture, keramika, novac) nađeni su u mnogim selima beogradske okoline.
Podelom rimskog carstva na Istočno i Zapadno 395. godine, tadašnji Singidunum
postaje granični grad u sastavu Vizantije. Taj novi položaj grada odredio je
njegovu dalju sudbinu, jer on postaje ne samo spona različitih kulturnih
uticaja, već pre svega saobraćajni i strategijski ključ Vizantijskog carstva.
|
|
|
|
|
|