Umjetnost
FILM
Prva filmska projekcija u SAD održana je 1896. godine u New Yorku.
| Ubrzo poslije toga nastaju tzv. «nickel odeoni», preteče kino dvorana, a film postaje masovna zabava. Američka filmska industrija počinje zapravo 1909. godine, kad se prvi producenti organizuju u MOTION PICTURE PATENTS COMPANY. S Th.H.Inceom počinje istorija westerna, dok je Nijemac E. Lubitsch otac hollywoodske komedije (Ljubavna parada, 1929.). R. Flahertz se istakao kao pionir na polju dokumentarnog filma (Nanook sa sjevera). U razdoblju nijemog filma nastaju remek djela Charliea Chaplina, protkana burleskom, poezijom i tragikom. Početkom tridesetih godina, s pojavom zvučnog filma, pojavljuju se neki novi žanrovi. Razvija se i muzički film i filmska revija. Walt Disnez učvršćuje svoju dominaciju u sferi animiranog filma, stvarajući niz popularnih junaka. |
|
Pred II Svjetski rat cvjetao je dokumentarni film. Pedestih godina javlja se serija filmova tzv. «buntovništva bez razloga». Šezdesetih počinju prvi uticaji televizije na film, produkciju. Javljaju se samostalnije produkcije. U to doba dolazi do procvata naučno-fantastičnog filma. Sedamdesete godine donose novije, slobodnije i mozaičnije, stilske strukture. Američki film je kvalitetom i kvantitetom u vrhu svjetskog filma.
MUZIKA
Autohtona muzika domorodačkih indijanskih plemena u SAD, održala se uglavnom na primitivnom stepenu, i pojavljuje se u više različitih muzičkih dijalekata.
| Pjesme i plesovi redovno su sastavni dio kultnih i magijskih obreda, a prate i društveni život – takmičenja, lov, radne procese. Muzički repertoar se prenosi usmenom predajom i čuva kao plemenski posjed. Muziciranje prvih britanskih kolonizatora (puritanaca) ograničavalo se na pjevanje psalama u crkvama, dok je svjetovna muzika osuđivana. Poslije ratova za nezavisnost, izgrađivanju muzičkog života na prelazu u XIX vijek mnogo su doprinijeli visokoškolovani muzičari doseljenici iz Evrope.Oko 1850. godine jačaju njemački uticaji i započinje period germanizacije američke muzike. S XX vijekom počinje razdoblje punog procvata američke muzike. Izgrađuju se najmodernija pozorišta i koncertne dvorane. U stvaralaštvu američke muzike iščezavaju njemački uticaji, a jak odjek dobija francuski impresionizam. Posebnu grupu čine kompozitori koji su na elementima američke narodne zabavne muzike (song) i jazza razvili specijalni američki stil izražen pretežno u tzv. Zabavnoj muzici, posebno u novoj tipično broadwazskoj scenskomuzičkoj vrsti – musicalu. |
 |
Među novim pojavama u muzici XX vijeka, naročito je originalan doprinos SAD – jazz muzika.
KNJIŽEVNOST
Američka književnost počinje u XVII vijeku s osnivanjem prvih kolonija doseljenika iz Engleske, na istočnoj obali SAD, u području Virginije i New Englanda. Oni su imali religiozna obilježja. Puritanske kolonije bile su uređene prema načelima stroge kalvinističke teokratije, pa se u njima javlja mnoštvo teoloških spisa, u osnovi praktičnog političkog značaja, često veoma polemičkih. Anne Bradstreet (1612-1672) je prva žena koja je na engleskom jeziku objavila zbirku pjesama (1650). Poezija je u XVIII vijeku bila pod uticajem engleskog neoklasicizma. Početkom XIX vijeka književnost je sve više počela da izražava američku nacionalnu svijest. Shvatanja i stremljenja evropskog romantizma dolazila su do izražaja u romanima J.F.Coopera, koji su prikazivali američku prirodu i istoriju, odnose doseljenika i domorodaca i lik usamljenog, plemenitog, jednostavnog i grubog pionira na granicama civilizacije. Njegov «Posljednji Mohikanac» i drugi romani (Priče Kožne Čarape), prva su američka djela koja su u Evropi stekla veliku popularnost i uticala na razvoj pustolovnog žanra. Sredinom XIX vijeka cvjeta filozofski i književni pokret transcendentizma, koji ima važnu ulogu u intelektualnom životu Amerike. Kapitalističku eksploataciju i sistem robovskog rada crnaca osuđivao je J.Woolman. Uz pokret za ukidanje crnačkog ropstva u XIX vijeku, vezano je ime pjesnika J.G.Whittiera, međutim književno djelo koje je odigralo najveću ulogu u oslobađanju crnaca bio je roman «Čiča Tomina koliba» H. Beechet Stowea. Karakterističan američki humor javlja se u usmenoj narodnoj predaji i razvija u komičnim i satiričnim novinarskim zabilješkama. Taj humor je postigao svoj vrhunac u djelima S.L.Clemensa, poznatog pod pseudonimom Mark Twain. Za razvoj realizma zaslužan je W.D.Howells. Naturalizam se javlja s novelama S.Cranea, čiji je najpoznatiji roman «Crvena značka za hrabrost» klasično djelo o postepenom pretvaranju bojažljivog vojnika u hrabrog. Već se prvi američki pjesnici u XX vijeku odlikuju izvjesnom opornošću izraza, neposrednošću misli i odricanjem od kasnoromantičnih «ukrasa». U XIX vijeku kniževna kritika postaje kao usputna djelatnost pjesnika, pripovjedača, mislilaca, dok se u XX vijeku razvija kao posebna književna vrsta.
 |
 |
 |
 |
 |
 |