Geografski polozaj i istorija

 

 

Srbija se nalazi na Balkanu - regionu jugoistočne Evrope (oko 80% teritorije) i u Panonskoj niziji - regionu srednje Evrope (oko 20% teritorije). No, geografski, a i klimatski, jednim delom se ubraja i u mediteranske zemlje. Ukupna dužina granica sa okolnim zemljama iznosi 2.027 km. Dužina granica po državama susedima iznosi: Albanija 115 km, Bosna i Hercegovina 302 km, Bugarska 318 km, Hrvatska 241 km, Mađarska 151 km, Republika Makedonija 221 km, Crna Gora 203 km, Rumunija 476 km

Severni deo Republike zauzima ravnica (vidi još: Geografija Vojvodine), a u južnim predelima su brežuljci i planine. Postoji preko 15 planinskih vrhova iznad 2.000 metara nadmorske visine, a najviši vrh je Đeravica (na Prokletijama) sa visinom od 2656 metara. U Srbiji preovlađuje umereno kontinentalna klima.

Planinski reljef Srbije objašnjava pojavu mnogih kanjona, klisura i pećina(Resavska pećina, Ceremošnja, Risovača...), a dodatnu lepotu obezbeđuje bogatstvo izuzetno očuvanih šuma u čijem sastavu ima mnogo endemskih vrsta, kao i bogatstvo voda, potoka, izvora, pašnjaka itd.

Plovne reke su Dunav (588 km), Sava (206 km), Tisa (168 km) i delimično Velika Morava (ceo tok 185 km). Ostale velike reke su Zapadna Morava (308 km), Južna Morava (295 km), Ibar (272 km), Drina (220 km) i Timok (202 km). Najveće jezero u Srbiji je Đerdapsko jezero sa 163 km˛ (sa rumunskim delom: 253 km˛).

U prirodnoj baštini svake zemlje nacionalni parkovi zauzimaju posebno mesto. Svojim ukupnim vrednostima nacionalni parkovi nadilaze granice Srbije. Srbija ima 5 nacionalnih parkova: Đerdap, Kopaonik, Tara, Šar-planina i Fruška gora. Svi nacionalni parkovi poseduju visoke klimatske i zdravstveno-rekreativne vrednosti.

Prve informacije o srpskoj državi potiču iz VII veka i dinastije Vlastimirovića. Rodonačelnik najznačajnije srednjevekovne srpske države, poznate kao Raška, i dinastije Nemanjić je Veliki župan Stefan Nemanja, srpski vladar iz XII veka. Srpska srednjevekovna država bila je pod jakim političkim i kulturnim uticajem Vizantije. Godine 1217, tokom vladavine Stefana Prvovenčanog, Srbija postaje nezavisna kraljevina, a 1346. dostiže vrhunac moći kao carstvo Stefana Dušana, koji se proglasio za „Cara Srba i Grka“. Turci Osmanlije su porazili srpsko plemstvo 1389. u Bici na Kosovu polju, dok su konačno zagospodarili Srbijom posle pada Smedereva 1459. godine. U periodu od 1459. do 1804, Srbija je bila pod direktnom vlašću Osmanlijskog carstva, mada je u nekoliko kraćih intervala, od kojih je najduži bio od 1718. do 1739. godine, susedna Habzburgška monarhija držala pod svojom vlašću severni deo Srbije.

Nacionalni ustanci u Srbiji, 1804. pod vođstvom Đorđa Petrovića zvanog Karađorđe, i ponovo 1815 pod vođstvom Miloša Obrenovića, doveli su do stvaranja autonomne srpske kneževine. Od 1813. do 1882. srpsku državu predvode kneževi, a od 1882. kraljevi dinastije Obrenović. Prvi ustav Srbija dobija 15. februara 1835. godine (Sretenjski ustav). Na Berlinskom kongresu 1878. Srbija je dobila međunarodno priznanje.

Srbi u južnoj Ugarskoj su sredinom 19. veka imali autonomiju pod imenom Srpska Vojvodina.

Majskim prevratom 1903. i izvršenjem atentata na kralja Aleksandra Obrenovića i kraljicu Dragu Mašin, na vlast ponovo dolazi dinastija Karađorđević, potomci Karađorđa Petrovića, a za novog kralja je postavljenPetar Karađorđević. Srbija je znatno proširila svoju teritoriju na jug posle pobeda u Balkanskim ratovima. Uz velike ljudske i materijalne žrtve, Srbija je doprinela pobedi sila Antante u Prvom svtskom ratu.

Posle 1918. Srbija je, uz Crnu Goru jedina unoseći svoju državnost i suverenost, bila deo Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, preimenovane 1929. u Kraljevina Jugoslavija.

U Drugom svetskom ratu, delovi Srbije su bili pod okupacijom Sila Osovine, odnosno nacističke Nemačke i njenih saveznika Italije, Bugarske, Mađarske, Albanije, kao i marionetske pro-fašističke državne tvorevine pod nazivom Nezavisna Država Hrvatska (NDH).

Neposredno posle rata, 1945., kao naslednica Kraljevine Jugoslavije, formirana je država pod imenom Demokratska Federativna Jugoslavija koja je bila pod novom vlašću komunističkog režima na čelu sa Josipom Brozom-Titom. Ovu državu je činilo pet konstitutivnih republika: Srbija, Hrvatska, Slovenija, Crna Gora i Makedonija. Iste godine (1945.) država menja ime u Federativna Narodna Republika Jugoslavija, dok je 1963. konačno promenila ime u Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija i dobila i svoju šestu federalnu jedinicu Socijalističku Republiku Bosnu i Hercegovinu.

Od 1992., posle raspada SFRJ, sve do 2003. Srbija je činila, zajedno sa Crnom Gorom - Saveznu Republiku Jugoslaviju. Od 2003. Srbija je sastavni deo Državne zajednice Srbija i Crna Gora. 21. maja 2006. godine, održan je referendum na kome su se građani Crne Gore izjasnili za nezavisnost. Od 5. juna 2006. godine Republika Srbija deluje kao nezavisna i suverena država.