Gorski vijenac
Spjev počinje kao pesnička vizija, nastavlja se kao
političko-istorijska drama, prikazuje niz epskih slika iz narodnog života, i
završava se filozofskom refleksijom nad istorijskim zbivanjima.
Prolog Gorskog vijenca (Posveta Prahu Oca Srbije) posvećuje ovo delo vođi
srpskih oslobodilačkih ratova Karađorđu Petroviću.
Četiri scene nejednake dužine nisu dramski čvrsto povezane. Veoma je malo
stvarne radnje, a događaji su opisani kroz seriju dijaloga i monologa. Ovo delo
je teško adaptirati za scensko izvođenje, iako u njemu postoje trenutci jake
dramatičnosti. Povremeno se javljaju ubačene humorističke anegdote koje su
predah u preovlađujućoj atmosferi dramske tragedije.
Glavni naratori i filozofski tumači su crnogorski vladika Danilo i Iguman
Stefan. Početni motiv daje vladika Danilo u svojoj viziji širenja turske moći
Evropom. On se oseća nemoćnim da je zaustavi, a ujedno je rastrzan dilemama o
opravdanosti bratoubilačke borbe.
Gorski vijenac je organizovan u sledeće celine:
1. Posveta Prahu Oca Srbije
2. Skupština uoči Trojičina dne na Lovćenu (stihovi: 1 - 197)
3. Skupština o Malome Gospođinu Dne na Cetinju, pod vidom da
mire neke glave (stihovi: 198 - 562)
Kolo (stihovi: 563 - 1043)
Kolo (stihovi: 1044 - 1209)
Kolo (stihovi: 1210 - 1399)
Knez Rogan (stihovi: 1400 - 1912)
Sestra Batrićeva (stihovi: 1913 - 2217)
Knez Rogan (stihovi: 2218 - 2437)
4. Badnji Veče (stihovi: 2438 - 2582)
Vladika Danilo (stihovi: 2583 - 2665)
5. Novo Ljeto (stihovi: 2666 - 2819)