DEZOKSIRIBONUKLEINSKA KISELINA

Dezoksiribonukleinska kiselina je nosilac naslijednih informacija u ćeliji(uvijek se nalazi u jedru)

Tokom pedesetih godina prikupljeno je mnogo dokaza o genetičkim karakteristikama DNK, od kojih su najvažniji:

1. da je sadržaj DNK u jednoj garnituri ćelijskih hromozoma postojan

2. da je sastav DNK u ćelijama jedinki iste vrste takođe postojan

3. data je pretpostavka da je genetička informacija sadržana u redosljedu četiri nukleotida u polinukleotidnom lancu DNK, s tim da je količina adenina (A) jednaka količini timina (T), a količina guanina (G) jednaka količini citozina (C)

4. da DNK kod virusa prenosi genetičku informaciju od roditelja na potomstvo.

Specifična građa molekula DNK ispunjava tri osnovna uslova da se može nazvati nasljednom supstancijom na kojoj počivaju osnove života, a to su:

• sposobnost samoreprodukcije( tj. sposobnost da samu sebe stvara)

• sposobnost da nosi genetičku šifru (tj. da kontroliše prirodu i specifičnost biohemijskih procesa koji omogućuju razviće pojedinih osobina organizma)

• sposobnost promjenjivosti njene strukture i funkcije (čime se može objasniti varijabilnost organizama u prirodi).

GRAĐA MOLEKULA:

Odnovna jedinica svakog molekula DNK je nukeotid.

Nuleotid se sastoji od: 

• pentoznog šećera dezoksiriboze

• azotnih baza:  1.purinskih - adenin(A) i guanin(G)  ;  2.pirimidinski - timin(T) i citozin(C)

• i fosfatne grupe.

Više ovakvih nukeotida se povezuje i nastaje polinukleotidni lanac

DNK se sastoji od 2 takva spiralno uvijena antiparalelna polinukleotidna lanca. Na spoljašnjoj površini molekula nalaze se šećeri i fosfatne grupe (koji čine takozvani skeletni dio), a u unutrašnji dio čine baze okrenute jedna prema dugoj. One su međusobno povezane vodoničnim vezama i to uvijek jedna purinska sa jednom pirimidinskom bazom - adenin sa timinom(dve vodonične veze) , a guanin sa citozinom(tri vodonične veze). Zato se kaže da je adenin komplementaran timinu, a guanin citozinu. Tako se održava stalno rastojanje među komplementarnim bazama koje iznosi oko 0,3 nanometra.

GENI su pojedini segmenti molekula DNK. Veličina gena u prosjeku iznosi između 400 i 1800 nukleotidnih parova, čiji raspored uslovljava njegovu struktur i specifičnu funkciju. Njegova funkcija sastoji se u kontroli stvaranja specifičnog tipa proteina u ćeliji, koji sadrži jedinstven redosljed aminokiselina u svom molekulu.

    KVIZ                                                                                                                NAZAD NA POČETNU STRANU