O EVROPI | |
RELJEF | |
KLIMA | |
STANOVNISTVO | |
DRZAVE |
Evropa je kontinent čije granice određuju Atlantski okean na zapadu, Sjeverno ledeno more na sjeveru, gorje Ural na istoku, Kaspijsko jezero, Kavkaz i Crno more na jugoistoku, te Sredozemno more na jugu, i predstavlja zapadnu petinu evroazijske kopnene mase. Zauzima površinu od 10.520.000 km˛ sa ukupnom dužinom obale od 37.200 km. Poslije Azije i Afrike Evropa sa oko 700 miliona stanovnika predstavlja po broju stanovnika treći kontinent što čini oko petinu svjetske populacije. "Evropa" je ime jedne žene u grčkoj mitologiji, koju je oteo Zeus u liku bika. Ipak, mit ne objašnjava zašto je kontinent nazvan po njoj. U Grčkoj se taj pojam spominje prvi put u 6. vijeku p.n.e.. Čini se da su u početku tako zvali kontinentalni dio Grčke sjeverno od Korintskog zaliva, a zatim i sve zemlje sjeverno od Sredozemnog mora. Postoji i drugo objašnjenje - da ime kontinenta dolazi od riječi ereb, koja na jednom semitskom jeziku znači "zalazak sunca". Naime, za semitske (bliskoistočne) narode, sunce zalazi nad Evropom. Prema nekim mišljenjima, ime Evropa potiče od semitske riječi ereb što je označavalo zapad, mjesto zalaska sunca.
Moglo bi se reći da je Evropa poluostrvo koje se sastoji od više manjih poluostrva. Pretežno je nizinski, ali ima planinske lance u unutrašnjosti, na sjeveru i na jugu. Glavni planinski lanac su Alpe, a najviši vrh je Elbrus u Rusiji (5630 m). Velike rijeke u središnjem dijelu su važni plovni putevi.Evropa uglavnom ima umjerenu klimu i ravnomjerno raspoređena četiri godišnja doba. Tri glavne klime su sredozemna na jugu, okeanska na zapadu i sjeveru, i kontinentalna u središnjem i istočnom delu. Osim toga, zapadni i sjeverni dio kontinenta grije Golfska struja. Evropa nije ustvari pravi "kontinent", nego samo dio Evroazije, pa zato tačno gdje počinje i prestaje Evropa je teško obilježiti. Često, granice Evrope su odlučene prema granicama kulture, ekonomije, i politike, i zato sad postoji nekoliko "Evropa" koje označavaju različite stvari.Smatra se da je Uralski planinski vijenac istočna granica Evrope, zajedno sa Ural rijekom. Evropa isto graniči sa Sjevernim i Mediteranskim morem i Atlantskim okeanom. U jugoistoku, granica Evrope su planine između Kaspijskog i Mediteranskog mora.
Najveći deo evropskog kontinenta lezi u severnom umerenom pojasu gde dominira umerena klima. Zapadni deo Evrope otvoren je ka Atlanskom okeanu i na njega utiče topla Golfska struja i zapadni vetrovi, što uslovljava okeanski tip umerene klime na znatnom delu zapadnoevropske teritorije. U Evropi se moze izdvojiti nekoliko tipova klime:Okeanska klima se javlja u nižim predelima i uz obalu Atlantika. Okeansku odlikuju blage zime, sveža leta i umerena količina padavina koja je ravnomerno rasporedjena tokom godine. kontinentalna klima je zastupljena na istoku i severoistoku Evrope kao i u nizijama i dolini reke Dunav. Karakterišu je vruća leta, oštre zime i mala količina padavina.Umereno kontinentalna klima je prelazni oblik klime koji se javlja u delovima Evrope između pojaseva okeanske i kontinentalne klime. Idući ka istoku ona poprima sve izrazenija kontinentalna obiljezja.Klima tundre je klima koju odlikuju duge i hladne zime. Vlada na krajnjem severu Evrope.Planinska klima ima takođe duge i hladne zime a vlada na najvišim planinama.Sredozemna klima se javlja na sredozemnom obodu Evrope i odlikuju je vruća, sušna leta i duge, kišovite zime. Srednja temperatura se kreće od 24C u januaru i 3C u junu. Na Atlantskim ostrvima do 12C u januaru i 29C u junu. Sušnost klima se povećava od severozapada ka jugoistoku.Srednja godišnja visina padavina krece se od 1500-2000 mm (ponegdje i vise)na planinama, do 200 mm uz obale Kaspiskog jezera. Sa izuzetkom Sredozemlja, na večini teritorije padavine su obilne pretežno u ljetnjoj polovini godine.
Evropa ima oko 730 miliona stanovnika, a gustoća naseljenosti iznosi oko 32 stanovnika po kvadratnom kilometru. Evropa je višereligijski kontinent, u kojem preovladavaju katolici (55%), zatim protestanti sa 25 %, pravoslavci 13% i 7% muslimani. Prosječna životna dob je 68 godina za muškarce i 77 godina za žene. Većina evropskih jezika ima zajednički korijen u Indo-evropskom proto jeziku. Jezik koji je najviše uticao na ostale jeste latinski, koji je prvo bio službeni jezik Rimskog Carstva, zatim jezik crkve i napokon jezik intelektualaca, da bi danas nestao kao živi jezik, ali se sačuvao kao korijen hiljada riječi u svim evropskim jezicima. Najveće jezičke porodice Evrope čine slavenski, germanski i romanski jezici.Evropa je 6 po velicini kontinent.
Andora
Austrija
Belgija
Bjelorusija
Bosna i Hercegovina
Bigarska
Vatikan
VB
Gruzija
Grcka
Danska
Estonija
Irska
Island
Italija
Kipar
Letonija
Lihtenstajn
Luksemburg
Madjarska
Makedonija
Malta
Мonako
Njemacka
Norveska
Poljska
Portugalija
Rumunija
Rusija
San Marino
Slovacka
Slovenija
Srbija
Тurska
Ukrajina
Finska
Francuska
Holandija
Hrvatska
Crna Gora
Ceska
Svajcarska
Svedska
Spanija