Umetničko klizanje je zimski sport u kojima invidualci, parovi, ili grupe ljudi izvode skokove, piruete, i ostale poteze na ledu, često praćeni muzikom. Klizači se takmiče u više nivoa, od početnika do profesionalca, na nacionalnim i internacionalnim takmičenjima. Međunarodna klizačka organizacija (International Skating Union ) tj. ISU određena je za takmičenja i suđenja na njima. Umetničko klizanje spada u jedno od odabranih sportova na Zimskim olimpijskim igrama. Razlikujemo sledeće kategorije:

• Klizanje pojedinaca, za muškarce i žene. Klizači na takmičenjima izvode progame uz muziku čiji su osnovni elementi: skokovi, piruete i koraci. Klizaci pojedinacno pokusavaju da usklade raznovrsno oblikovane pokrete i figure sa ritmom muzike, a istovremeno daju izvodjenju i estetsko obelezje. Najpoznatije klizacice danjasnjice su: Mao Asada (Japan), Michelle Kwan (USA), Oksana Baiul (Rusija), Olga Naidenova (Rusija)...

• Plesni parovi koji se opet sastoji iz mešovitog tima muškarac/žena. Plesni parovi se veoma razlikuju od sportskih parova, prvenstveno po tome što se više fokusiraju na komplikovane korake koje se striktno drže forme plesa i ritma muzike više nego na akrobatske skokove, bacanja i podizanja. Kao dodatak plesnoj disciplini, klizači osim što kližu uz muziku po izboru, moraju da izvedu i compulsory dances sa obaveznim koracima i uz obično klasične ritmove. Uprkos nedostatku očiglednih trikova, plesna disciplina se smatra da je disciplina sa najdetaljnijim mogućim ocenjivanjem uključujući u ocenu i veoma važne tehničke elemente. Jedino se u plesnoj disciplini mogu dozvoliti na takmičenjima muzičke numere sa vokalima.

Tanith Belbin & Benjamin Agosto (SAD)

Vanessa Crone & Paul Poirier (Kanada)

• Sportski parovi tim se sastoji od žene i muškarca. Par izvodi samostalne elemente kao i one specifične samo za tu disciplinu kao što su throw jumps, u kom muškarac baca partnerku visoko, dok se ona dočeka na led izvodeći skok.; Lift, u kojima se žena drži visoko iznad partnerove glave i to u raznim drugačijim varijacijama, zavisno od međusobnog dogovora.; pair spins, u kojem i partner i partnerka izvode sihronizovan spin; i spirala smrti, gde muškarac zabada vrh svoje klizaljke u led, dok drugu ispruži ispod partnerkinog tela, koju vrti u krug oko sebe, što je moguće niže ledu.

• Sinhrono klizanje, za izmešane grupe klizača može biti u grupi od 12 do 20. U takvom takmičenju sihronizovanost svih igrača najvažnija je, i veoma odlučujuća za ocenu. Zajedno prave formacije na ledu.

• Obavezni likovi u kojima klizač koristi svoje klizaljke da bi crtao figure na ledu, najčešće u obliku osmice, kao i slične oblike na ledu. Obavezni likovi su 1990 godine bili obavezan deo takmičenja u umetničkom klizanju, kada su ukinuti na evropskim i svetskim prvenstvima, i zatim ubrzo nestali i sa svih ostalih takmičenja. Danas se obavezni likovi retko treniraju i još manje se izvode na takmičenjima. SAD je poslednja država koja je zadržala takmičenje u obaveznim likovima.

• Moves in the field je disciplina koja je napustila compulsory figures da bi predavala iste okrete i veštine ivica u kontekstu da bi ispunili slobodna izvođenja umesto da bi izvodili savršeno precizne figure i krugove na ledu.

• Fours, je disciplina koja obuhvata dva para. U timu postoji dva muškarca i dve devojke koji izvode samostalne kao i plesne figure i elemente, koji bi bili tačni i ujednačeni i koji bi narano obuhvatali sva četiri klizača. Uvek se smatrala neobičnom disciplnom, a danas se na većini takmičenja ne praktikuje.

• Theatre on ice, poznat i kao „balet na ledu“. Ovo je forma koja obuhvata grupu ljudi koji kližu manje strukturno a više sihronizovano i u toj disciplini je dozvoljeno korišćenje propratnih elemenata, kao i svih mogućih kostima. TOI je naročito popularan u Evropi. Posebno su značajne akademije kao što su ,,John Curry Company'' i  ,,Ice Theatre of New York'' (Seattle). U ovim, kao i u ostalim TOI školama se izučava klasični balet ili moderan ples na ledu da bi se na kraju predstavio kao koncert ili šou, upravo ovakav način školovanja im je doneo ime ,,plesna kompanija''.

• Adagio skating, forma klizanja koju obično viđamo u klizačkim predstavama, gde klizač izvodi mnogo spektakularnih akrobatskih podizanja ali malo ili čak i nimalo nema pojedinačnih elemenata koje normalni takmičarski parovi moraju da urade.

Xue Shen & Hongbo Zhao (Kina)

• Posebni likovi (Special figures), likovi koji nisu bili kategorisani kao obavezni likovi (i nisu bili zadati na takmičenjima), a takmičari su se nadmetali u tome ko će da izmisli i što tačnije izvede originalni lik - figuru. Bili su aktuelni krajem XIX veka i početkom XX. Posebni likovi su zahtevali maximalnu preciznost i koncentrisanost. Za vreme izvođena ovih figura led je morao biti čist poput stakla.

• Akrobatsko klizanje, takođe poznato i kao "akrobacije na ledu" ili "Ekstremno klizanje", je kombinacija cirkuskih tačaka, tehničkih umeća gimnastičarskih umetnika, i umetničko klizanje. Akrobatsko klizanje ujedinjuje više sportskih disciplina i vremenom sve više postaje popuralno u svetu.

Poznata imena

Ksenija Jastsenjski nosi titulu najbolje srpske klizačice poslednjih godina.Rođena je 2. 9.Beogradu,Sedam puta je bila nacionalni šampion. Takmičila se šest puta na svetskom prvenstvu u klizanju. Njen najbolji bodovni rezultat u kratkom programu je bio na Evropskom prvenstvu u Zagrebu 2008. godine. Aktuelna Svetska prvakinja za 2008. godinu je mlada Japanka Mao Asada. Trenutno je rangirana kao prva na svetu. Pored nje, pominju se još: Kim Yu-Na, šampionka sveta 2007. Miki Ando, Sasha Cohen, Michelle Kwan i ostale...  Što se tiče muškog klizanja u kategoriji pojedinac izdvajaju se: svetski prvak za 2008. godinu - Jeffrey Buttle, 2. najbolji na svetu Brian Joubert i ,,bronzani'' Johnny Weir, ali i  mladi Amerikanac, juniorski šampion Adam Rippon. Najbolji parovi su se ove godine u Švedskoj borili za titulu najboljih i kao pobednici su izašli Nemci Aliona Shavchenko (ukrajinskog porekla) & Robin Szoklowy, nakon njih dolaze Zhang Dan & Zhang Hao i Jessica Dube & Bryce Davison iz Kanade. Svakako treba pomenuti dvostruke svetski šampione Albenu Denkovu & Maxima Staviskog (Bugarska). Pak najbolji plesni parovi su: Isabelle Delobel & Olivier Schoenfelder, Tessa Virtue & Scott Moir i Rusi Jana Khokhlova & Sergei Novitski. Popularnost ovog sporta se svakim danom povećava. Tome u prilog, sam pobednik Evrovizije 2008. godine Dima Bilan nastupao sa čuvenim klizačem Jevgenijom Plušenkom.

Istorijat

Dok su se ljudi klizali već vekovima, umetničko klizanje je nastalo tek sredinom 19 veka. 1772 godine englez Robert Jones, je bio prvi poznati klizač u umetničkom klizanju, ali forma klizanja i stil izmislio je američki klizač Jackson Haines (koji se smatra ocem umetničkog klizanja) predstavio svoje slobodne i zadivljujuće tehnike sredinom 1860-ih. Uprkos popuralnosti u Evropi, Haine-ov "Internacionalni stil" nije došao do Amerike sve do kasno posle njegove smrti.

Međunarodna klizačka organizacija je osnovana 1892. Prvo evropsko prvenstvo,tada samo za muškarce, je održano 1891 a prvo Svetsko prvenstvo, takođe tada samo za muškarce je održana 1896 godine gde je pobedio Gilbert Fuchs. 1902, jedna žena, Madge Syers, ušla je u takmičenje po prvi put, gde je završila kao drugolasirana učesnica. ISU je odmah posle toga zabranio ženama takmičenje protiv muškaraca, ali je zato osnovao odvojeno takmičenje specijalno za dame, godine 1906. Sportska disciplina je prvi put uvedena 1908 na Svetskom prvenstvu, gde su prvu pobedu odneli Anna Hübler & Heinrich Burger. Prva olimpijada sa umetničkim klizanjem kao standardnom disciplinom održala se iste godine 1908.

1914. slučaju takmičenje je bilo prekinuto,i nikad do kraja održanog zbog izbijanja Prvog svetskog rata.

 Tokom 1920 i 1930 godina, klizačkom scenom je dominirala određena dama po imenom Sonja Heni, koja je razvila i iskoristila takmičarski uspeh da bi započela i profesionalnu karijeru filmske zvezde i klizača na turneji.. Henie je takođe osnovala modu za ženske klizačice uvodeći kratke haljinice i bele sličuge.

Klizačka takmičenja su opet bila prekinuta zbog izbijanja Drugog svetskog rata. Posle rata, dok se Evropa još oporavljala obnavnjala od bitki i gubitaka, klizačkom scenom su počele da dominiraju klizači iz SADa i Kanade koje su uvele neke nove tehničke inovacije u dotični sport.

Prvo Svetsko prvenstvo u disciplini plesnih parova održalo se tek 1952. U prvim godinama, u plesu su ubedljivo dominirali Britanski klizači. Prvi osvajači klizačkih titula u plesu bili su Jean Westwood & Lawrence Demmy.

 , 1961, ceo tim umetnickih klizaca Sjedinjenih Americkih drzava je poginuo u avionskom udesu iznad Brisela na putu ka Svetskom prvenstvu koji se tada odrzavao u Pragu. Ova tragedija znatno je unazadila americku klizacku scenu koja je morala opet da se nanovo izgradjuje.

U istom trenutku, Sovjetska unija postaje dominantna figura u celom sportu, naročito u sportskim i plesnim disciplinama. Na svim Zimskim Olimpijskim igrama od 1964 do današnjeg dana, Sovjetski (kasnije Ruski) parovi osvajali su zlato, što se smatra najdužom uzastupnom pobedom jedne države u modernoj istoriji sveta. (Tokom 2002 godine, Rusi Yelena Berezhnaya i Anton Sikharulidze podelili su zlato sa kanatskim parom Jamie Sale i David Pelletier, uspevši da ne prekinu lanač konstantnih pobeda Rusije). Danas, najvise osvojenih zlatnih medalja imaju Sjedinjene Americke Drzave (13) nakon njih Rusija (12) i na kraju SSSR (10).

1.

2.

3.

4.

Okreti

Okreti su tražen element na većini takmičenja i postoje u sve četiri olimpijske   discipline. Postoje 4 osnovna okreta u klizanju i to su:

1.sit spin

2.camel spin

3.upright spin

4.layback spin

Naravno, postoje i razne varijacije ovih okreta. Tokom okreta, skijač se rotira na prednjem delu klizaljki. Mogu se izvoditi pojedinačno ili parcijalno u kombinaciji sa drugim raznim okretima. Takmičari se mogu okretati i na jednoj i na drugoj nozi. Kada skaču, skijači se najčečće rotiraju u pravcu sata. Neki su sposobni da se rotiraju i u više pravaca. Za one koju se rotiraju na levoj nozi okret se zove forward spin, dok za one čiji je okret na desnoj nozi back spin. Okreti se mogu izvoditi na tlu, tj. ledu ili pomoću skokova. Takozvani ,,leteći okreti''  uključuju i leteći kamel, leteći sit spin, death drop i leptir okret. Ako se okreti izvode sa partnerom mogu se raditi usklađeno ili kombinovano. Kod parova u plesu na ledu postoje i plesni okreti, tokom kojih se oba klizača rotiraju na istoj osi dok drže jedno drugo.