Osamdesete godine XIX vijeka obiljezene su pojavom impresionizma. Iako je u predmetnom pogledu nastavak realizma, impresionizam uspostavlja nov odnos prema svijetu. Slikari se vise ne zadovoljavalju preobrazavanjem i razvijanjem tradicionalnih formula, kao sto su to cinili romanticari i neoklasicisti, vec tragaju za novim nacinom vizuelnog izraza. Iz tog novog nacina proizilazi i novi odnos prema predmetu. U pocetku je impresionisticki postupak bio analiticki, ali ubrzo mrlje ciste boje pocinju da brisu uobicajeni izgled predmeta. Od impresionizma pocinje eksperimentisanje sa predmetom, koje se nastavlja do nasih dana.

Impresionisti uzimaju boju ne kao element vec kao fenomen, tj. kao pojavu koja ima svoj uzrok.

Za impresioniste je predstavljalo izazov da uhvate ono sto je najneopipljivije i najnematerijalnije: sneg koji pada ili vetar koji viori zastave, kao na Moneovoj slici ulice Monorgej ili Stanica Sen-Lazar, gdje su stizali vozovi iz predgradja "toliko prepuna dima da se moglo jedva vidjeti". Ona je skoro namerna antiteza osuncanosti cistog vazduha.

Impresionisticka slika je impresija-rezultat neposrednih vizuelnih utisaka o suncevoj svjetlosti i predmetima obasjanim njome. Odblijesci svjetlosti na vodi, snijeg, nebo sa oblacima, plast sijena ili lokvanji na vodi bili su povod za nastajanje impresionisticke slike. Posljedice slikanja svjetlosti izvan ateljea su rastocenost i dematerijalizacija oblika, spontan namaz boje koji se, kroz vidljivi trag cetkice, osamostaljuje kao vrijednost po sebi.

Saznanje da je svjetlost sastavljena od boja, da u njoj nema bijele i crne, vec samo toplih i hladnih boja kojima je nemoguce izraziti svjetlost i sjenku, naslo je punu primjenu u slikarstvu impresionista. Slikajuci bojama suncevog spektra impresionisti stvaraju radosno i svijetlo slikarstvo sposobno da izrazi treperenje vazduha i drhtaj suncevog odblijeska.
 

Najdosljedniji impresionista je francuski slikar Klod Mone. Po njegovoj slici  ''Impresija,Radjanje sunca'' cijeli pravac je dobio ime. Naime, 15.maja 1874. godine su slikari impresionisti prvi put izlozili slike u ateljeu fotografa Nadara, i ta izlozba je bila docekana od strane publike i kritike sa razlicitim raspolozenjem: cudjenjem, podsmijehom, iznenadjenjem,zgrazavanjem...Jedan novinar, saradnik saljivog lista "Sarivari", po imenu Luj Leroa, nazivao ih je, po Moneovoj slici, impresionistima. Stampa je prihvatila ovo ime, isprva podrugljivo, da bi zatim postalo opsteusvojeno i slavno.
Ovi mladi slikari su zasluzili takav prijem kod publike prije svega svojim neobicnim slikama, prepunim sunca i boja, na kojima ni jedna kontura nije bila jasna, ni jedna boja nije bila odredjena, ni jedan plan dosljedno sproveden, ni jedan volumen izmodeliran, ni jedna materija tacno odredjena, a sto se tice tehnike slikanja, to su bila platna s isjeckanom nemirnom fakturom, s kratkim, groznicavim potezima cetke, s tonovima koji se nisu pretapali ili spajali pasazima, vec stajali jedan kraj drugoga, u manjim ili vecim oazama boje, u obliku mrlje, tackice ili kratkih pravougaonika.

Pored Monea, za impresionizam se vezuje i Ogist Renoar (mada veliki broj njegovih slika ne pripada ovom pravcu),kao i Edgar Dega, Pol Sezan, Alfred Sisle, Kamij Pisaro, Arman Gijomen, Berta Morizo i mnogi drugi.

Na prelazu iz XIX u XX vijek impresionizam su prihvatili i slikari juznoslovenskih naroda. Dok hrvatski slikari, kao Josip Racic, predstavljaju ranu fazu impresionizma,jos uvijek vezanu za realizam, slovenacki impresionisti,medju kojima je najznacajniji Rihard Jakopic, isticu u prvi plan opticke senzacije svjetlosti. Pravi pleneristi, slovenacki slikari su organizovali slikarsku koloniju  u Skofjoj Loci kraj Ljubljane i prvi su svjesno za svoje teme uzimali pejzaze i ljude Slovenije. Milan Milovanovic, predstavnik srpskih slikara impresionista, naslikao je svoje najbolje slike, uglavnom pejzaze, u Francuskoj tokom Prvog svjetskog rata i, nesto kasnije u Primorju, Srbiji i Hilandaru. Najveci broj nasih slikara na prelazu dva vijeka prihvatao je impresionizam posredno preko Minhena, gdje su odlazili na skolovanje. Milan Milovanovic i Nadezda Petrovic bili su prvi koji su nase slikarstvo usmjerili ka Parizu, na same izvore impesionizma.

Impresionisti – Racic, Jakopic, Milovanovic i Nadezda Petrovic – otkrili su ljepotu prirode. Dok su drugi narodi, recimo Holandjani, imali dugu i jaku tradiciju pejzaza, u nasoj umjetnosti on je sve do pojave impresionizma bio ili dekorativni element slike ili sporadicna i rijetka pojava. Slikanje pejzaza punog svjetlosti i atmosfere, i samim tim, oslobadjanje slike od religiozne i istorijske tematike, najveca je zasluga slikara impresionista.

                                                                                                                                                                                             Nazad