Geografija

Portugal zauzima zapadni deo Pirinejskog poluostrva na jugozapadu Evrope, između Atlantskog okeana i Španije. Po svom položaju Portugal je izrazito atlantska zemlja. Sa površinom od 92.391 spada među najmanje zemlje u Evropi. U državi živi oko 10.500.000 stanovnika, pa gustina naseljenosti iznosi 114 st/km2. Krajnja zapadna tačka, koja je istovremeno krajnja zapadna tačka kontinentalnog dela Evrope, je rt Roka, dok krajnju istočnu tačku čini mesto Miranda do Douro. Sa obala Portugala kretale su brojne istraživačke ekspedicije oko Afrike prema Indiji (Vasko de Gama), oko sveta (Magelan), i prema Južnoj Americi. Kao značajna pomorska sila u prošlosti je stekla veliku prekookeansku imperiju. U sastav Portugala ulaze atlantska ostrva Madeira i Azori.

Reljef

Teritorija Portugala je prirodno spuštanje španske Mezete, građene od starih kristalastih stena, prema Atlantiku. Rečni tokovi podelili su visoravan, koja se lagano spušta prema obali i pretvorili je u grupe bregova.

Na istoku države prostiru se planine, dok je zapadni deo nizijski. Severni deo Portugala čini planinska pokrajina, koja se pruža od reke Minjo do reke Douro. Istočni deo ove pokrajine čine visoravni, visine 700 - 800 m, nastale u dolinama istoimenih reka: Douro i Minjo. Sa tih visoravni dižu se brojne planine, visine 1000 - 1400 m. Ovaj kraj se zove Traš oš Monteš.

Spuštajući se prema moru, dolazi se do ravnica na 200 - 300 m nadmorske visine, a onda u primorski obalni deo. Srednji deo Portugala se razlikuje od severnog dela. Od Doura do Teža, preko Kvimbre, ide izrazita tektonska linija koja uslovljava blage oblike reljefa izgrađene od granita. Tektonika navodi reku Težo da teče ka zapadu, da bi potom skrenula ka jugozapadu.

I ovaj deo teritorije preseca nekoliko planinskih lanaca, Sera, među kojima se ističe visoka Sera de Estrela (1990 m). Na ovom planinskom lancu nalazi se i najviša tačka u kontinentalnoj Portugaliji. Na njemu se opažaju tragovi glacijacije. Ipak najviši vrh u zemlji ugasli vulkan Piko (2371 m), na istoimenom azorkom ostrvu. Na njemu se opažaju tragovi glacijacije.

Od venca Sera de Estrela od venca Sera de Sintra prostire se Estremaduru, koja je izgrađena od mezozojskih stena, a pokrivena je oskudnim kulturama i slabom šumom. Južno od Seere de Estrela pružaju se uz rub Mezete prvo Tercijarni, zatim Pleistocenski i najmlađi sedimenti, koji spuštajući se prema moru sačinjavaju visoravan Remaduru.

Jugoistočno od ove visoravni pružaju se ravnice Ribatežo i Alentežo. Ta ravnica se lagano uzdiže u visoravan Gornji Alentežo. Jugozapadno od Alenteža pružaju se ogranci Seere Morene, a južno od njih pruža se visoravan Algarve, izgrađena od mezozojskih i tercijarnih slojeva, i deluvijalnih i aluvijalnih sedimenata.

NAZAD