Moskva

Moskva je glavni i najveci grad Rusije. Nalazi se na reci Moskvi i obuhvata povrsinu od 1097,12 km². Broj stanovnika brzo raste i prema popisu iz 2008. ima ih 10,5 miliona. Po poslednjem popisu iz 2004. u Moskvi je zivelo 11.273.400 stanovnika. Samim tim Moskva je najnaseljeniji grad u Evropi, dok urbano stanovnistvo grada cini 1/10 ruske populacije.Moskva ima status grada federalnog znacaja (federalnog subjekta). Uz nju, takav status u Rusiji ima jos samo Sankt Peterburg. Nalazi se u Sredisnjem federalnom okrugu. Administrativno se deli na 10 okruga koji se dele na mnogobrojne podrucne uprave.U sredistu grada nalazi se Kremlj, utvrdjeni kompleks koji je do 1703. bio politicko srediste Ruskog carstva, a od 1918. Sovjetskog Saveza, i od 1991. Ruske Federacije.

Uz istocni zid Kremlja prostire se Crveni trg, mesto mnogih drzavnih ceremonija. Na trgu se nalaze i dve verovatno najpoznatije moskovske gradjevine - crkva Sv. Vasilija Blazenog i mauzolej Lenjina. Moskva je takodje veliki ekonomski i trgovacki centar, dom velikog broja milijardera. U 2007 Moskva je drugu godinu za redom proglasena za grad koji je najskuplji na svetu za zivot. Grad je nazvan po reci (na staroruskom: grád Moskóv, bukvalno prevedeno kao „Grad uz reku Moskvu“). Pravo poreklo imena je nepoznato ali ipak postoji nekoliko pretpostavki. Jedna od pretpostavki govori o tome da ime dolazi iz drevnog finskog jezika i znaci „mracan“ ili „zamucen“. Najskuplji grad za zivot je London a na drugom mjestu nalazi se Moskva koja je donedavno bila na prvoj poziciji.
U rejonu Moskve nadjeni su tragovi neolitskih naseobina iz perioda od 3000-2000 p. n. e. Naseobine Slovena poticu iz 6. veka, a Moskva se prvi put spominje kao naselje u letopisu 1147 kada je princ Novgorodske republike pozvao Jurija Dolgorukog recima: „dodji meni, brate, u Moskvu“. Knez Jurij Dolgoruki izgradio je utvrdjenje od drveta - Kremlj - 1156. godine, oko kojeg se sirilo naselje. Od pocetka 14. veka u vlasti je moskovskih knezeva, a od druge polovine 14. veka ona se izjednacuje sa pojmom ruske drzave i nalazi se na celu borbe protiv mongolsko-tatarskog jarma. U 14. i 15. veku Moskovljani su dizali vise ustanaka protiv svojih feudalaca. Od druge polovine 15. veka Moskva postaje prestonica ruske drzave, a pocetkom 16. veka imala je oko 100.000 stanovnika.U tom periodu Kremlj se izgradjuje od cvrsceg materijala i na sirem prostoru. Do 18. veka Moskva postaje veliki trgovacko-industrijski centar, ali je opao broj njenih stanovnika kada je Lenjingrad postao prestonica 1712. godine . Za vreme Napoleonovih ratova (oko 1812) u Moskvi je izgorelo tri cetvrtine zgrada, ali je uprkos tome krajem 19. veka postala veliki naucni, politicki i kulturni centar. U revoluciji 1905.-1907. moskovski proleterijat uzeo je masovno ucesce i od marta 1918. na celu se nalazi Lenjin. U Drugom svetskom ratu Nemci su pred Moskvom pretrpeli odlucujuci neuspeh, a Moskvu je branilo 500.000 Moskovljana, medju kojima i veliki broj zena.U Moskvi su odrzane Letnje olimpijske igre 1980.

Nalazi se u centru evropskog dela bivseg SSSR, na obalama reke Moskve, velikoj Ruskoj niziji, prosecno na oko 120 m nadmorske visine. Oblast Moskve izlozena je hladnim arktickim i sibirskim klimatskim uticajima. Srednja januarska temperatura je –11°C, minimum -42°C. U julu temperatura iznosi oko 19°C, maksimum 37°C.Moskva je u centru istoimene, najgusce naseljene i privredno najrazvijenije oblasti. Oko Moskve razmesteni su mnogi industrijski gradovi, a neki od njih cine urbanisticku celinu sa Moskvom kao njena predgradja.U Moskvi, vecini zapadne Rusije i Sant Petersburgu se primenjuje ista vremenska zona. Tokom zimskog perioda, primenjuje se takozvano Moskovsko standardno vreme, koje je 3 sata napred, a tokom letnjeg perioda, 4 sata unapred.Dugo vremena gradom su dominirale Pravoslavne crkve. izgled Moskve se drasticno promenio u Sovjetskim vremenima, narocito za vreme Staljina. Tada je doslo do modernizacije grada gde su izgradjeni siroki bulevari i drugi veliki putevi ali i unistena brojna bitna arhitektonska zdanja. Kula Sukarev, mnoga imanja i prodavnice kao i razlicite gradjevine vezane za religiju kao sto je Kazanjska Katedrala ili Katedrala Hrista Spasitelja su bile unistene za vreme Staljinove vladavine. Medjutim tokom devedesetih obe su ponovo izgradjene.
Jedan od glavnih arhitekata rane Sovjetske Rusije je Vladimir Sukov koji je projektovao nekoliko gradjevina u Moskvi. Po njemu je nazvana i Kula Sukov koja se koristila kao toranj za prenos radio signala, gradjena je izmedju 1919 i 1922Staljin je takodje naredio izgradnju kompleksa zgrada „Sedam Sestara“, objekata koje podsecaju delom na katedrale. Svih sedam zgrada se vide sa vecine uzvisenja u gradu, i one su najvise zgrade u centralnoj Moskvi osim tornja Ostankino. Kako je sovjetska politika zahtevala da svaki gradjanin i njegova porodica budu stambeno zbrinuti, poceli su da se grade veliki stambeni blokovi. Vecina ovih zgrada bila je igradjena u poststaljinistickoj eri i nazvana po ljudima koji su tada bili na vlasti- Breznjev, Hruscov. Gradjevine Sovjetskog doba su masivne i obicno ukraseni motivima Socijalistickog realizma. Medjutim, manje crkve koji se vide na obrisima grada jos uvek se nalaze na razlicitim tackama u Moskvi. U popularnoj turistickoj ulici Stari Arbat koje vazi za srce boemskog prostora grada jos uvek se nalaze zdanja sazidana pre dvadesetog veka. Mnoge zgrade koje se nalaze u samom centru grada (npr. u ulici Tverskaja) su predstavnici opadanja burzoazije za vreme caristickih vremena. Ostankino, Kuskovo, Uzkoje su velika imanja koja se nalaze neposredno izvan Moskve i koja su pripadala plemicima iz doba Carske Rusije.
 

Postoje pokusaji da se restauriraju najbolje sacuvani primeri arhitekture ranijih vremena. Renovirani objekti se lako uocavaju zbog svetlih boja i karakteristicnih fasada. Mnoge kuce poznatih pisaca, kompozitora i umetnika pretvoreni su u muzeje.U Moskvi postoje pet putnickih aerodroma: Seremetjevo, Domodedovo, Vnukovo, Bijukovo i Ostafijevo. Seremetjevo predstavlja aerodrom na koji dolazi sezdeset procenata putnika sa medjunarodnih letova. Takodje oko Moskve postoje i manji aerodromi kao sto je Mjackovo na koji slecu privatni avioni i helikopteri.Moskva ima devet vecih zeleznickih terminala, i jos nekoliko manjih stanica. Terminali su Beloruski, Kazanjski, Kijevski, Kurski, Leingradski, Pavelecki, Rizski, Savjolovski i Jaroslavski zeleznicki terminal. Svi se nalaze oko centra grada ali u svaki od njih dolaze vozovi iz razlicitih delova Evrope i Azije. Posto su vozovi najjeftiniji vid saobracaja u zemlji vecina rusa putuje njima, posebno za Sankt Peterburg i na istok Transsibirskom zeleznicom.
Moskva je najvece recno pristaniste Rusije, povezana kanalima i rekom Volgom sa 5 mora (Baltickim, Belim Azaskim, Crnim i Kaspijskim morem/jezerom). Reka Moskva je pritoka Oke i protice kroz Moskvu duzinom 45 km, gde je siroka 100-150 m. Od 1932-1937. spojena je kanalom sa Volgom Postoje i dva recna terminala Severni i Juzni. Pored njih Moskva ima i Centralnu autobusku stanicu kroz koju dnevno prodje 25, 000 putnika.] Podzemna zeleznica (metro) postoji od 1935. Moskovski metro ukupno ima 282,4 km pruge, 12 linija i 173 stanica. Prosecnim radnim danom u metrou se preveze 8-9 miliona putnika. Iako nije najveci, najstariji i najsavremeniji, moskovski metro je po mnogim najlepsi.Pored podzemne zeleznice u Moskvi postoji 6 automobilskih magistrala i puteva. Kako geografski polozaj Moskve odredjuje klimatske uslove, te da su dani zimi kraci a noci duge i leti obratno, radno vreme zaposlenih u gotovo svim kompanijama na ovom prostoru pocinje izmedju 10 i 11 casova pre podne. Stim u vezi, cuvene moskovske guzve u saobracaju pocinju u ovo vreme i imaju svoj nastavak od 18 - 20 casova navece. Pored ogromnih bulevara sa po 10-ak traka u jednom pravcu, saobracaj za vreme spica odvija se vrlo usporeno pa i krace ture (od 10 km) traje po nekoliko sati, sto ni malo ne cini Moskovljane nervoznim te zivot u blizini ovih bulevara cini relativno mirnim. Sa takvim predznenjem, lako je zakljuciti da je cuvena moskovska izreka : "Dve posla u Moskvi u jednom danu nije moguce obaviti" zapravo i realna slika Moskve. Kako se grad ujednaceno razvijao radijalno u svim pravcima, veliki broj pseudo kruznih ulica koje su tom prilikom nastajale stvarale su mnostvo alternativnih pravaca, te se vecina Moskovljana krece na putu do posla u jednom a vraca sa istog drugim pravcem
 

homepage